Koyun ile İlgili Atasözleri ve Deyimler
Koyun, Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir ve bu durum atasözleri ve deyimlere de yansımıştır. Koyun ile ilgili atasözleri ve deyimler, Türk dilinin zenginliğini ve kültürel birikimini yansıtmaktadır.
Koyun ile ilgili atasözleri
Ak koyunu gören içi dolu yağ sanır: Bir şeyin dış görünüşüne bakarak içeriğini yanlış değerlendirenlerin yanılacağını ifade eder.
Ak koyunun kara kuzusu da olur: İyi bir ailenin kötü bir üyesi olabileceğini vurgular.
Bir koyundan iki post çıkarmak: Olması gerekenden daha fazla elde etmeye çalışmak anlamına gelir.
Buğday ile koyun, geri yanı (kalanı) oyun: Tarımsal üretimde koyun ve buğdayın değerli varlıklar olduğunu belirtir.
Çift ile koyun, gerisi oyun: Tarımsal faaliyetlerde koyun ve çiftçilik yapmanın önemini vurgular.
Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu: Nazik bir işi anlamayan birinin yapmasının zorluklarına dikkat çeker.
Çobansız koyunu kurt kapar: Koruyucusu olmayan kişinin zarara uğrayabileceğini anlatır.
Erkek koyun kasap dükkânına yakışır: Miskin veya işe yaramaz bir erkeğin değersiz olduğunu belirtir.
Her koyun kendi bacağından asılır: Herkes kendi sorumluluğunu taşır ve kendi hatalarının sonuçlarına katlanır.
Herkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmaz: Herkesin aynı şeyi yapabileceği durumda, gereksinim duyulan kişiyi bulmak zor olur.
Karaman'ın koyunu sonra çıkar oyunu: Bir şeye tam güvenmemek ve geleceği önceden kestirememek gerektiğini ifade eder.
Kasap et derdinde, koyun can derdinde: Bir kişinin kaybı veya zorluklarıyla başka bir kişinin fayda sağlamak için beklediğini ifade eder.
Kaybolan (zayi olan) koyunun kuyruğu büyük olur: Elde edilmeyen fırsatların büyüyerek hatırlanmasını ifade eder.
Koyun can derdinde, kasap yağ derdinde: Bir kişinin kaybı veya zorluklarıyla başka bir kişinin bu durumdan yarar sağlamak için beklediğini ifade eder.
Kurtla koyun, kılıçla oyun olmaz: Güçlü bir düşmanla, savunmasız bir kişinin aynı ortamda bulunmasının tehlikeli olduğunu anlatır.
Ölmüş koyun (eşek) kurttan korkmaz: Bir kişinin zaten her şeyini kaybetmiş olması durumunda daha fazla bir şey kaybetmekten korkmayacağını ifade eder.
Sayılı koyunu kurt kapmaz (yemez): Belirli ve iyi korunan bir varlığın, zarar görmemesi gerektiğini ifade eder.
Sen ağa ben ağa, koyunları (inekleri) kim sağa? Herkesin kendisini önemli gördüğünü, ancak gereksinim duyulan işi yapacak kişinin kim olduğunu sorgular.
Sürüden ayrılanı (ayrılan koyunu, kuzuyu) kurt kapar: Grup halinde yapılan bir işten veya hareketten ayrılan kişinin zarar göreceğini ifade eder.
Yabancı koyun kenara yatar: Yeni gelen bir kişinin topluluk tarafından kabul görmemesi ve uzak durulması durumunu ifade eder.
Zayi olan koyunun kuyruğu büyük olur: Elde edilemeyen bir fırsatın gözde büyütülerek hatırlanmasını ifade eder.
Koyun ile ilgili deyimler ve anlamları
Koyun gibi: 1) Budala veya şaşkın anlamında kullanılır. 2) Başkasına bağımlı olan, başkasının etkisinde olan kişiyi tanımlar.
Koyun güden kurdu görür: Görevini yaparken dikkatli olmanın önemini vurgular.
Koyun kaval dinler gibi dinlemek: Hiçbir şey anlamadan dinlemek anlamına gelir.
Koyunu yüze yetir, el onu bine yetirir: Bazı insanların bir konuda abartarak konuşma eğiliminde olduğunu ifade eder.
Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi derler: İstenilen nitelikteki şey bulunamadığında, daha düşük nitelikte olanına da razı olunabileceğini ifade eder.
Kurbanlık koyun gibi: Başına geleceklerden habersiz ve masum bir durumu ifade eder.
Koyun, Türk kültüründe çalışkanlık, sadakat ve sürü bilinci gibi değerleri temsil etmektedir. Bu nedenle koyun ile ilgili atasözleri ve deyimler, Türk halkının hayat felsefesini yansıtmaktadır.