Tilki ile İlgili Atasözleri ve Deyimler
Türk kültüründe tilki, önemli bir yere sahiptir ve bu durum atasözleri ve deyimlere de yansımıştır. Tilki ile ilgili atasözleri ve deyimler, Türk dilinin zenginliğini ve kültürel birikimini yansıtmaktadır.
Tilki ile İlgili Atasözleri
- ayyar tilki art ayağından tutulur
- gammaz olmasa tilki pazarda gezer
- kurdun adı yaman çıkmış, tilki vardır (tilkicik var) baş keser
- kurtla ortak olan tilkinin hissesi, ya tırnaktır ya bağırsak
- tilki tilkiliğini anlatıncaya kadar post elden gider
- tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkânıdır
- tilkiye 'tavuk kebabı yer misin?' demişler, 'adamın güleceğini getiriyorsunuz' demiş
- yatan (yatar) aslandan (kurttan), gezen (yeler) tilki yeğdir (iyidir)
- yürük tazıyı tilki sevmez
Tilki ile İlgili Deyimler
- tilki gibi
- tilki uykusuna vermek
- tilki uykusuna yatmak
Tilki, Türk kültüründe kurnazlık, sinsilik ve hilekârlık gibi özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle tilki ile ilgili atasözleri ve deyimler, Türk halkının hayat felsefesini yansıtmaktadır.
Tilki ile İlgili Atasözleri ve Anlamları
Tilki, kurnazlık ve sinsi davranışların sembolü olarak atasözlerimizde sıkça yer bulur. İşte tilki ile ilgili bazı atasözleri ve anlamları:
Ayyar Tilki Art Ayağından Tutulur; İşini hile ile yürüten kimse sonunda yakayı ele verir.
Gammaz Olmasa Tilki Pazarda Gezer; Yasal olmayan yollardan gizlice çıkar sağlayan kişi, yakayı ele vereceğinden korkmasa bütün bu işleri açıktan yapar.
Kurdun Adı Yaman Çıkmış, Tilki Vardır (Tilkicik Var) Baş Keser; Öylesine sinsi ve kurnaz kimseler vardır ki adı zalime, haine ve kötüye çıkmış kimselerden daha tehlikelidirler.
Kurtla Ortak Olan Tilkinin Hissesi, Ya Tırnaktır Ya Bağırsak; Ortağı güçlü ve hileci olan kimse, ortağının kendisine vereceği işe yaramaz paya razı olmak zorundadır.
Tilki Tilkiliğini Anlatıncaya Kadar Post Elden Gider; Bir gerçeği anlatıncaya kadar çoğu kez başa gelmedik şey kalmaz.
Tilkinin Dönüp Dolaşıp Geleceği Yer Kürkçü Dükkânıdır; Bir kişi ne kadar farklı yerlerde yaşarsa yaşasın, ne kadar farklı işlerle uğraşırsa uğraşsın, bağlı bulunduğu çevreye veya işe dönmek zorunda kalır.
Tilkiye "Tavuk Kebabı Yer misin?" Demişler, "Adamın Güleceğini Getiriyorsunuz" Demiş; Bir kimseye çok özlediği hâlde elde edemediği bir şeyi "ister misin?" diye sorulmaz.
Yatan (Yatar) Aslandan (Kurttan), Gezen (Yeler) Tilki Yeğdir (İyidir), 1)Az güçlü olup çalışan, çok güçlü olup çalışmayandan daha başarılı olur; 2) Soylu, güçlü olmadıkları hâlde geçimlerini sağlamak için çalışanlar, soylu, güçlü olup da tembel tembel oturanlara yeğlenirler.
Yürük Tazıyı Tilki Sevmez; Kurnaz, akıllıyla boy ölçüşemez.
Tilki ile İlgili Deyimler ve Anlamları
Tilki temalı deyimler de günlük dilde sıkça kullanılır ve kurnazlığı ifade eder:
Tilki Gibi; Kurnaz (kimse).
Tilki Uykusuna Vermek; Uyuyormuş gibi yaparak fırsat kollamak: "Muzafferiyeti sonuna kadar yudum yudum içebilmek için kendimi tilki uykusuna verdim." -F. Celâlettin.
Tilki Uykusuna Yatmak; Uyuyormuş gibi yaparak fırsat kollamak.