5. Ünite Ölçme ve Değerlendirme
Sayfa 130 Cevapları
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, parantez içinde verilen sözcüklerden doğru olanı yazınız.
1. “Bir şeye gönülden inanmak, gönülden benimsemek” anlamına gelen itikad, dinî konularda Hz. Peygamber’i doğrulamaktır.
2. Dinin inanç esaslarını veya amelî hükümlerini anlama ve yorumlama konusunda kendine özgü yaklaşımlara sahip düşünce sistemi olan mezhep, bu yaklaşımlar etrafında meydana gelen ekolleşmenin ilmî ve fikrî birikimini oluşturur.
3. Birden fazla anlam taşıyan bir ayetin, bir anlamının tercih edilmesine tevil denir.
4. Manasını anlamak için yorum ve araştırmaya ihtiyaç duyulan müteşabih ayetler, farklı dinî yorumların oluşmasına zemin hazırlamıştır.
5. Hz. Peygamber’in vefatından sonra Hz. Ali’yi ve onun soyunu halifeliğe en layık gören anlayışa Şia denir.
Aşağıda verilen ifadeleri ilgili olduğu mezhep ya da mezhep imamının harfini yazarak eşleştiriniz.
Verilen ifadeleri ilgili mezhep ya da mezhep imamı ile eşleştiriniz.
| No | İfade | Doğru Cevap |
|---|---|---|
| 6 | Özellikle Türkler arasında tanınmış ve kabul edilmiştir. | b. Maturidilik |
| 7 | Babasından sonra imamet görevini üstlenerek Şia’nın altıncı imamı olmuştur. | d. İmam Cafer Sadık |
| 8 | “Muvatta” isimli hadis kitabı ile tanınır. Medine fıkhının imamı kabul edilir. | f. İmam Malik |
| 9 | Nas ve tayinle imam olanların sayısının 12 olduğuna inanırlar. | g. İsnaaşeriyye |
| 10 | Akılcılığı fazla öne çıkaran Mutezile ekolüne tepki olarak doğmuştur. | a. Eşarilik |
Aşağıdaki soruların cevabını altlarındaki boşluklara yazınız.
11. Din anlayışlarındaki yorum farklılıklarının sebepleri nelerdir?
Dinî yorum farklılıklarının temel sebepleri şunlardır:
- İnsanın yapısı: Her bireyin düşünme biçimi, bilgi seviyesi ve anlayışı farklıdır.
- Sosyal ve kültürel etkenler: İnsanların yaşadıkları toplumun kültürü, gelenekleri ve sosyal yapısı yorumlara etki eder.
- Coğrafi farklılıklar: İklim, bölgesel alışkanlıklar ve yaşam tarzı yorum çeşitliliğini etkiler.
- Siyasi etkiler: Yönetim şekli ve siyasi ortam, dini yorumların yönünü değiştirebilir.
- Dinî metinlerin yoruma açık olması: Özellikle müteşabih ayetler farklı şekillerde anlaşılabilir ve bu da çeşitli yorumlara neden olur.
Bu sebepler, İslam düşünce dünyasında farklı mezheplerin, ekollerin ve dinî görüşlerin doğmasına zemin hazırlamıştır.
Sayfa 131 Cevapları
12. İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarının oluşmasında dinî metinlere yaklaşım ve onları yorumlama farklılıkları nasıl etkili olmuştur?
Cevap: Kur’an ve hadislerin tümü aynı açıklıkta değildir. Bazı ayet ve hadisler kolay anlaşılırken, bazıları çok anlamlı ya da yoruma açıktır. Bu farklılık, Müslüman âlimlerin metinleri yorumlarken farklı düşüncelere ulaşmasına neden olmuştur. Böylece çeşitli yorumlar ve mezhepler ortaya çıkmıştır.
13. “Dinde ve sosyal hayatta tavsiye edilmeyen bölünme” tanımından hareketle fırka kavramını açıklayınız.
Cevap: Fırka; siyasi, itikadi veya sosyal sebeplerle dinî konularda ayrılığa düşen grup anlamına gelir. Genellikle mezhepleşme süreci sonunda ortaya çıkan ayrılıkları ifade eder. İslam’da bölünme hoş karşılanmaz; birlik ve beraberlik teşvik edilir.
14. İslam düşüncesinde itikadi ve siyasi yorumları genel özelliklerine göre sınıflandırınız.
Cevap: İslam düşüncesinde yaygın iki ana grup vardır:
- Ehlisünnet: Eşarilik ve Maturidilik ekollerine ayrılır.
- Şia: İmamiyye ve Zeydiye mezheplerinden oluşur.
15. Nisa suresinin 59. ayetinde geçen “… Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz onu Allah’a ve Resul’e götürün.” ifadesinden ne anlıyorsunuz?
Cevap: Bu ayet, bir konuda ihtilaf yaşandığında çözümün Kur’an ve sünnete başvurularak bulunması gerektiğini vurgular. “Allah’a götürmek” Kur’an’a başvurmak, “Resul’e götürmek” ise Hz. Muhammed’in sünnetine müracaat etmektir. Bu yaklaşım İslam toplumunun birlik içinde hareket etmesini sağlar.
16. Soru: Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sebeplerinden biri değildir?
Cevap: A) Kur’an’ın vahiy kâtipleri tarafından yazıya geçirilmesi
17. Soru: Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen yorumlardan biridir?
Cevap: E) Maturidilik
Sayfa 132 Cevapları
18. Özellikleri ve görüşleri verilen mezhep aşağıdakilerden hangisidir?
• Allah’ın (cc) varlığı ve sıfatları, peygamberlik, ahiret inancı gibi bilgiler akılla kavranabilir.
• Hz. Peygamber’in sünnetine uymak, iyi bir Müslüman olmanın temelidir.
• İnsanlar irade sahibidir; Allah’ın yaratması ile birlikte insanın seçme hürriyeti vardır.
• Türkiye, Hindistan, Pakistan, Orta Asya gibi yerlerde yaygındır.
Cevap: D) Maturidilik
Açıklama: Bu özellikler, İmam Maturidi’nin görüşlerini yansıtır. Akıl ve nakli birleştiren yaklaşımıyla tanınan Maturidilik, özellikle Türkler arasında yayılmıştır.
19. Hanefilik ile ilgili verilen bu bilgilerden hangileri doğrudur?
I. İmam-ı Azam Ebu Hanife’nin görüşlerine dayalıdır.
II. Günümüzde birçok ülkede yaygındır.
III. “Hakkında haram olduğuna dair kesin hüküm bulunmayan şey helaldir.” anlayışına sahiptir.
Cevap: E) I, II ve III
Açıklama: Üç bilgi de Hanefilik mezhebi ile doğrudan ilişkilidir. Hanefilik, akla ve içtihada önem verir.
20. Bu parçada sözü edilen âlim aşağıdakilerden hangisidir?
“er-Risale” isimli eseriyle fıkıh usulünü sistemleştirmiştir. Medine’de eğitim almış ve birçok öğrenci yetiştirmiştir.
Cevap: E) İmam-ı Şafii
Açıklama: İmam Şafii, fıkıh usulü ilminin kurucusu olarak kabul edilir. "er-Risale" adlı eseri bu alandaki ilk yazılı kaynaktır.
Sayfa: 133 Cevapları
21. Bu metinden çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: B) Sorunların çözümünde Kur’an’a ters düşmeyen yorumlar zenginlik olarak görülmüştür.
Açıklama: Metinde, farklı bölgelerde karşılaşılan sorunlara Kur’an ve sünnete ters düşmeyen farklı yorumlarla çözüm bulunmasının, bu yorumların kültürel bir zenginlik olarak görülmesi gerektiği vurgulanmıştır.
22. Yorum farklılıklarının ortaya çıkmasında dinî metinlerin nasıl bir etkisi vardır?
Cevap: Dinî metinlerde bazı ifadeler açık ve net olmakla birlikte, bazılarında birden fazla anlama gelebilecek kapalı ifadeler bulunmaktadır. Bu tür müteşabih ayetler farklı yorumların yapılmasına zemin hazırlamış ve İslam düşüncesinde mezheplerin ve farklı ekollerin oluşmasına neden olmuştur.
23. Farklı düşünce ve yorumlara saygıya dayanan bir din anlayışına sahip olmak, toplumsal barış ve huzurun sağlanmasına nasıl katkı sağlar?
Cevap: Farklı yorumlara saygı gösteren bir din anlayışı, bireylerin kendilerini özgürce ifade etmesine imkân tanır. Bu da toplumsal çatışmaları azaltır, hoşgörüyü ve birlikte yaşam kültürünü güçlendirir. Farklılıkların zenginlik olarak görülmesi sayesinde toplumsal uyum, barış ve huzur ortamı sağlanmış olur.