Ara Değerlendirme 3
1. Ozon tabakası, Güneş’ten gelen zararlı ışınları yansıtarak hem yeryüzünün fazla ısınmamasına hem de canlı hayatının zarar görmemesine yardımcı olur. Ozon, atmosferde iki ayrı yerde bulunur. Bunlardan ilki stratosfer, ikincisi ise troposferdir. Stratosferin 19-45 km arasında bulunan ozon tabakasına ozonosfer denir. Ozon tabakasının incelmesine sebep olan kimyasallar buzdolaplarında, klimalarda ve köpük üretiminde kullanılan zararlı gazlardır. Ozon tabakasının incelmesi, dünyaya düşen UV ışınlarının artması sonucu deri kanserine, katarakta ve bağışıklık sistemi hastalıklarına sebep olmaktadır. Kloroflorokarbon denilen kimyasalın 1987’de kullanımının yasaklanması ile ozon tabakasının incelmesinin durduğu hatta tabakanın kendi kendini tamir ettiği ve kalınlaştığı gözlenmiştir.
Soru: Bu metinden yararlanarak insan kaynaklı çevre sorunları ve çözümlerini yazınız.
Cevap: İnsan kaynaklı çevre sorunları, sanayileşme, fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma ve kimyasal atıklar gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bu sorunlar, ozon tabakasının incelmesi, hava kirliliği, küresel ısınma, su kirliliği ve toprak kirliliği gibi doğaya zarar veren etkiler oluşturur.
Ozon Tabakasının İncelmesi:
- Sebep: Sanayide kullanılan zararlı gazlar (örneğin kloroflorokarbonlar)
- Sonuç: UV ışınlarının artması, cilt kanseri ve bağışıklık sistemi hastalıklarına yol açar.
- Çözüm: Zararlı kimyasalların kullanımı yasaklanmalı, çevre dostu gazlar tercih edilmelidir.
Hava Kirliliği:
- Sebep: Fosil yakıtların kullanımı, sanayi atıkları ve araçlardan çıkan gazlar
- Sonuç: Solunum yolu hastalıkları, küresel ısınma ve iklim değişikliği
- Çözüm: Yenilenebilir enerji kaynakları (güneş, rüzgar) kullanılmalı, sanayi tesislerine filtre takılmalıdır.
Küresel Isınma ve İklim Değişikliği:
- Sebep: Atmosfere salınan karbondioksit, ormansızlaşma ve aşırı enerji tüketimi
- Sonuç: Buzulların erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi, kuraklık ve doğal afetlerin artması
- Çözüm: Ağaçlandırma projeleri artırılmalı, karbon emisyonlarını azaltmak için toplu taşıma ve çevre dostu enerji kaynakları teşvik edilmelidir.
Su Kirliliği:
- Sebep: Fabrika atıkları, plastik kirliliği ve kimyasal gübreler
- Sonuç: Tatlı su kaynaklarının azalması, deniz ve göllerde canlıların ölmesi
- Çözüm: Atık su arıtma tesisleri yaygınlaştırılmalı, plastik atıkların azaltılması için geri dönüşüm teşvik edilmelidir.
Toprak Kirliliği:
- Sebep: Kimyasal gübreler, tarım ilaçları ve plastik atıkların toprağa karışması
- Sonuç: Toprağın veriminin düşmesi, insan sağlığını tehdit eden gıdaların üretilmesi
- Çözüm: Organik tarım teşvik edilmeli, kimyasal gübreler yerine doğal gübreler kullanılmalıdır.
Sonuç olarak, insan kaynaklı çevre sorunlarını önlemek için doğaya zarar veren alışkanlıklardan vazgeçilmeli, çevre dostu teknolojiler yaygınlaştırılmalı ve bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirilmelidir. Bu sayede hem çevremizi koruyabilir hem de gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz.