10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 121-122-123-124-125 Cevapları Beşgen Yayıncılık

10. Sınıf Beşgen Yayıncılık Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 121-122-123-124-125 14. Metin Kaside Cevaplarını yazımızın devamından okuyabilirsiniz.

Metne Hazırlık Cevapları

Soru: Aşağıdaki kelimelerle ilgili sınıfınızda hazırlıksız konuşmalar yapınız.

Övgü Yergi Methiye Beğeni Eleştiri

"Övgü, bir kişinin güzel özelliklerini veya başarılarını dile getirerek onları onurlandırma sanatıdır. Örneğin, bir arkadaşımızın başarılarını takdir ettiğimizde onun hem motivasyonunu artırırız hem de aramızdaki bağı güçlendiririz. Övgü, insanları olumlu yönde teşvik eden bir davranış biçimidir."


"Yergi, bir kişinin hatalarını veya olumsuz davranışlarını eleştirmek için kullanılan bir ifade biçimidir. Ancak, yergi yaparken dikkatli olmak gerekir; yapıcı bir eleştiri ile yıkıcı bir yaklaşım arasında ince bir çizgi vardır. Örneğin, bir hata gördüğümüzde bunu yapıcı bir dille ifade etmek daha etkili olacaktır."


"Methiye, genellikle bir kişiyi, genellikle de bir büyüğü ya da bir lideri övmek için yazılan edebi bir türdür. Kasideler methiye türüne örnektir. Eski dönemlerde sultanların başarılarını anlatmak için methiyeler yazılırdı. Günümüzde bu tür daha çok özel günlerde yapılan konuşmalarda karşımıza çıkar."


"Beğeni, bir kişinin ya da bir nesnenin hoş, güzel veya değerli bulunduğunu ifade etme biçimidir. Beğeni, kişisel bir değerlendirmedir ve herkese göre değişebilir. Örneğin, bir kitabı okuduktan sonra onun sürükleyici anlatımını beğenmiş olmamız, bu kitabı başkalarına tavsiye etmemizi sağlayabilir."


"Eleştiri, bir kişinin veya durumun olumlu ve olumsuz yönlerini belirterek değerlendirme yapmaktır. Eleştirinin amacı, karşıdaki kişinin gelişimine katkıda bulunmaktır. Yapıcı eleştiri, insanları geliştirebilirken, yıkıcı eleştiriler motivasyonu düşürebilir. Bu yüzden eleştiri yaparken hem doğru kelimeler seçilmeli hem de empati kurulmalıdır."

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1. Kasidenin nesib bölümünde neyin tasviri yapılmaktadır? Açıklayınız.
Cevap: Kasidenin nesib (giriş) bölümünde bahar mevsimi tasviri yapılmaktadır. Bahar rüzgarının estiği, sabah güllerinin açtığı, her köşenin güllerle süslendiği anlatılıyor.


2. Nesib bölümünde ele alınan konuya göre bu kasideye bir isim veriniz.
Cevap: Nesib bölümünde bahar konusu işlendiği için bu kasideye bahariye adı verilir.


3. Yazıldığı dönemin siyasi ve kültürel değerleri metnin oluşumunu nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
Cevap: 17. yüzyıl şairlerinden olan Nef'i dönemin padişahı IV. Murad'ı öven bir kaside yazmıştır. Bu dönemde şairler, Osmanlı sarayı tarafından desteklenmektedir. Sarayda kendine önemli bir yer edinebilen şairler maddi ve manevi yönden rahat bir yaşam sürmektedir. Nef'i de bu durumdan dolayı padişahı öven bir kaside yazmıştır.


4. Söyleyici, padişahı hangi yönleriyle övmektedir? Örnekler veriniz.
Cevap: Söyleyici, padişahı cömertliği, iyi bir binici olması, birçok ülkenin hükümdarı olması gibi yönleriyle övmektedir.


5. Okuduğunuz kasidenin dilinin ağır olmasının nedenleri nelerdir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Cevap: Kasideler, divan edebiyatının özgün şiirleridir. Divan edebiyatında Arapça ve Farsça kelimeler sıkça kullanılırdı. Sanat sanat içindir anlayışı benimsenmiştir. Üst tabaka edebiyatı olarak kabul ediliyordu. Bütün bunlardan dolayı kasidenin ağır bir dili vardır.


6. Yazılış amacına göre bu kasideyi adlandırınız.
Cevap: Bu kaside Sultan IV. Murad’ı övmek için yazılmış bir methiyedir.


7. Kasidede şair, doğrudan övgüye başlamayıp nesib bölümüne neden ihtiyaç duymuştur? Açıklayınız.
Cevap: Şairler, nesib bölümünü okuyucuyu hazırlamak, sanatsal güçlerini göstermek, nesib bölümüyle methiye bölümü arasında anlam ilişkileri kurmak ve geleneksel kaside türü özelliğini korumak için methiyeye nesib bölümüne ihtiyaç duymuştur.


8. Kasidenin 22. beyitindeki telmih sanatını açıklayınız.
Cevap: Bu beyitte şair Sultan IV. Murad’ı İran’ın büyük hükümdarı ve Firdevsî’nin yazdığı Şehname eserinin kahramanlarından olan Cemşîd’e benzeterek telmih (hatırlatma) sanatı yapmıştır.


9. Kasidenin kafiye dizilişini ve kafiye çeşitlerini bulunuz.
Kaside aa-ba-ca-da… şeklinde kafiyelenmiştir.
dem – cem: -em (tam kafiye)
cem – ırem: -em (tam kafiye)
muhtesem – lâcerem: -em (tam kafiye)


10. Kasideyi daha önce okuduğunuz gazellerle biçim ve içerik açısından karşılaştırınız.
Cevap: Fuzûlî ve Bâkî’ye ait gazeller, daha kısa şiirlerdir. 5-15 beyitten oluşur. Kasideler ise 33-99 beyit arasında yazılır. Kafiye dizileri aynıdır. İçerik açısından gazellerde aşk konusu işlenirken kasidede ise dönemin padişahına övgü konusu vardır.


11. Divan şairlerinin dönemin ileri gelenlerine veya devlet büyüklerine niçin övgü amaçlı şiirler yazdığını açıklayınız.
Cevap: Divan edebiyatında şairler, maddi-manevi destek sağlama, sanatlarını gösterme fırsatı yakalama, toplumsal konumlarını güçlendirme, sosyal ve siyasi güvenlik gibi konulardan dolayı dönemin önemli kişilerine övgü amaçlı şiirler yazmıştır.


12. Okuduğunuz bu kaside yazıldığı dönemin gerçekçiliğini sizce yansıtıyor mu? Metinden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap: 17. yüzyılda Osmanlı Devleti dünyasının en güçlü devletlerinden biriydi. Bu devletin başındaki padişah da şiirde övgüsü yapıldığı gibi önemli bir devlet adamı ve güçlü bir devlet adamıydı. Şiirdeki övgüler bu gerçekçiliği yansıtıyor.

Sınıf Dışı Etkinlik Cevapları

Aşağıdaki metinde Nef’î ile IV. Murat arasında geçen bir durum verilmiştir. Metinden yola çıkarak Nef’î’nin edebî kişiliğine yönelik değerlendirme yapınız.

Nef’î ile IV. Murat arasında geçen bu diyalog, Nef’î’nin hazırcevaplığı ve edebî ustalığını ortaya koymaktadır. Sultan Murat, karı "gümüşten bir kale"ye benzeten bir beyit söylediğinde, Nef’î buna "Altın bir top çıktı ve onu fethetti" anlamında, sanatsal ve zekice bir karşılık vermiştir. Bu durum, Nef’î’nin şiirlerinde kullandığı zengin hayal gücü, şairane zekâsı ve mecaz gücünü açıkça gözler önüne sermektedir.

Nef’î’nin verdiği bu karşılık, onun sadece edebî becerisiyle değil, aynı zamanda eleştirel ve mizahi yönüyle de döneminin önde gelen şairlerinden biri olduğunu kanıtlar. Şairin bu tür nükte ve karşılıklarla saray çevresinde dikkat çektiği, sanatıyla olduğu kadar cesareti ve hazırcevaplığıyla da tanındığı anlaşılmaktadır.

Bu örnek, Nef’î’nin divan şiirindeki derin bilgi birikimini, sanatını ustalıkla kullanmasını ve edebiyatı sadece ciddi bir uğraş olarak değil, aynı zamanda bir araç olarak kullanma yeteneğini gösterir. Bu yönleriyle Nef’î, döneminin sanat ve edebiyat anlayışını yansıtan en önemli şairlerden biridir.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

SORU & CEVAP Haberleri