2. Metin Edebiyat ve Din
Hazırlık Soruları ve Cevaplar
1- Yûnus Emre’nin “Dağlar ile taşlar ile / Çağırayım Mevlâm seni / Seherlerde kuşlar ile / Çağırayım Mevlâm seni” dörtlüğünden yararlanarak edebiyat ile dinî hayatın birbirinden nasıl etkilendiğini açıklayınız.
Yunus Emre’nin dörtlüğünde, doğadaki unsurlarla Allah’ı anmak, edebiyatın dini duyguları ifade etme gücünü gösterir. Bu şiir, edebiyatın insanın iç dünyasındaki dini hisleri ve inançları nasıl yansıtabileceğini ve güçlendirebileceğini ortaya koyar. Dini hayat, edebiyatın içeriğine ve diline yön verirken, edebiyat da dini duyguları estetik bir dille ifade ederek geniş kitlelere ulaştırır.
2- Edebî metinlerin oluşmasında dinî hayatın nasıl bir etkisi olabilir? (egitim.net.tr) Düşüncelerinizi paylaşınız.
Dinî hayat, edebî metinlerin içerik ve temalarını belirlemede önemli bir rol oynar. Dinî değerler ve inançlar, edebiyatçılara ilham kaynağı olur ve onların eserlerinde manevi öğeleri, ahlaki değerleri ve dini hikayeleri işlemelerine zemin hazırlar. Bu şekilde, edebiyat aracılığıyla dinî değerler ve öğretiler daha geniş kitlelere estetik ve etkileyici bir yolla aktarılır.
Metni Anlama ve Çözümleme Soruları
1- “Edebiyat ile din arasındaki ilişki belki de geçmişi en gerilere dayanan; hem dinin hem de edebi metinlerin ortaya çıktığı ilk dönemlere kadar indirgenebilecek kadim bir ilişkidir.” ifadesinde altı çizili kelimenin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi Türk Dil Kurumunun Güncel Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
"Kadim" kelimesi, bağlamdan hareketle "çok eskiye dayanan, köklü" anlamına gelmektedir. TDK’ye göre "kadim" kelimesi "çok eski, köklü" anlamında kullanılır.
2- Metnin yazılış amacı nedir? Söyleyiniz.
Metnin yazılış amacı, edebiyat ile din arasındaki derin ve eski ilişkiyi açıklamak ve bu iki alanın nasıl birbirini etkilediğini göstermektir. Edebiyatın dinî metinlerden nasıl etkilendiğini ve dini söylemleri edebi bir dille nasıl yansıttığını ortaya koymaktır.
3- “Nitekim gerek Asya’da gerek Ortadoğu’da gerekse Avrupa’da (...) masallar, efsaneler, destanlar, mitolojiler gücünü, ilhamını ve konusunu dinlerden alırken içinden çıktıkları dinin söylemlerini de muhataplarına iletmişlerdir.” cümlesinden yola çıkarak Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında dinî hayatın etkisini açıklayınız.
Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında dinî hayatın etkisi büyüktür. İslamiyet öncesi dönemde Türk destanları, mitolojiler ve halk hikayeleri eski Türk dini ve inançlarını yansıtırken, İslamiyet sonrası dönemde ise edebiyat, İslami motifler ve dini konularla zenginleşmiştir. Bu durum, edebiyatın dini hayatın etkisiyle şekillendiğini ve değiştiğini gösterir.
4- Metinden öğrendiklerinizi göz önünde bulundurduğunuzda Türk edebiyatından edebiyat ve din ilişkisine dair hangi örnekleri verebilirsiniz? (egitim.net.tr)
Türk edebiyatında edebiyat ve din ilişkisine dair birçok örnek bulunmaktadır. Yunus Emre’nin ilahileri, Mevlana’nın Mesnevi’si ve Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât adlı eseri, edebiyatın dini temaları ve duyguları işleyerek insanlara aktardığı önemli örneklerdir. Bu eserler, dini değerleri estetik bir dille ifade ederek, hem eğitici hem de manevi bir etki yaratırlar.
5- Metinden hareketle dinî hayatın edebiyata, edebiyatın dinî hayata etkileri hakkında neler söylenebilir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Dinî hayat, edebiyata güçlü bir içerik ve tema kaynağı sunar; edebi metinlerdeki dini öğeler, insanın manevi yönünü besler ve geliştirir. Aynı zamanda edebiyat, dini hayatı zenginleştirir ve derinleştirir; insanlara dini öğretileri ve değerleri daha anlaşılır ve estetik bir şekilde sunar, dini duyguları pekiştirir ve yayar.
Dil Bilgisi: Noktalama İşaretlerinin Kullanım Amaçları
Virgül (,):
Cümlede, benzer öğeleri, sıfatları veya benzer işlevdeki kelimeleri ayırmak için kullanılmıştır. Örneğin, "dini metinlerin şiirsel, ritmik ve armonik olmaları..." ifadesinde virgül, sıfatları birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.
Noktalı Virgül (;):
Birbiriyle ilgili ancak bağımsız cümleleri ayırmak için kullanılmıştır. "İster klasik dönemlerde olsun, ister modern dönemlerde..." ifadesinde, iki bağımsız cümleyi ayırmak ve anlamı güçlendirmek için kullanılmıştır.
Sıra Sizde
Metin: Vesîletü’n-Necât
Metinden hareketle edebiyatın dinî hayata ve dinî hayatın edebiyata etkisi hakkında şu düşünceler belirtilebilir: Dinî hayat, edebiyata anlam ve içerik zenginliği kazandırırken, edebiyat da dini duyguları ve değerleri estetik bir dille ifade ederek yaygınlaştırır. Din, edebiyatın ana teması ve ilham kaynağı olurken, edebiyat da dini hayata sanatsal bir boyut kazandırır. Süleyman Çelebi'nin eseri, dini değerleri şiirsel bir dille ifade ederek insanları manevi yönden besleyen önemli bir örnektir.