Hazırlık Soruları
1. Günlük tutmayı mı, anılarınızı yazmayı mı tercih edersiniz? Neden?
Cevap: Günlük tutmayı tercih ederim çünkü yaşadığım olayları anında, taze duygularla yazmak bana daha samimi geliyor. Ancak aradan zaman geçtikten sonra anı yazmak, olayı daha olgun ve farklı bir bakışla değerlendirmemi sağlar. Bu nedenle ikisinin de ayrı güzelliği vardır.
2. Bir anıyı iki kişinin farklı anlatmasının sebebi ne olabilir?
Cevap: Çünkü insanlar olayları kendi duygularına, kişiliklerine ve yaşantılarına göre yorumlar. Aynı olayda biri heyecanı ön plana çıkarırken diğeri komik yönüne odaklanabilir. Her insanın hafızası farklı detayları öne çıkarır.
METİN ÖZETİ: “Orhan Kemal’in Golü”
Metin, edebiyatçılar arasında düzenlenen bir futbol maçını anlatır. Takımın kaleciliğini Orhan Kemal yapmaktadır. Ülkü Tamer'in coşkulu ve eğlenceli anlatımıyla sunulan bu anıda; maçın başlangıcı, yaşanan goller, Halit Kıvanç'ın hakemliği, Ülkü Tamer’in golü ve Orhan Kemal’in yaptığı kurtarışlar büyük bir keyifle aktarılır. Sonuçta 5-3'lük galibiyet ve unutulmaz bir takım ruhu öne çıkar. Anı, mizah ve dostluk duygularını iç içe geçirerek geçmişe duyulan sıcak bir özlemle kaleme alınmıştır.
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar Cevapları
1. “Yaradana sığınıp şöyle bir patlattım. Olacak iş değil, top gitti, kalenin örümceğini aldı, doksana takıldı.” Bu cümlelerde futbol jargonu olarak kullanılan kelime ve kelime gruplarını altını çiziniz. Anlamlarını bağlamdan çıkarınız.
- Patlattım: Sert ve güçlü bir şut çekmek.
- Kalenin örümceğini aldı: Topun, kalenin üst köşe noktasına çarpması.
- Doksana takıldı: Topun kalenin 90 derecelik köşesine gitmesi, yani çok şık bir gol olması.
2. Metnin tür özelliklerini de göz önünde bulundurarak anlatılanların nerede ve hangi dönemde yaşandığını söyleyiniz.
Cevap: Olay, Altunizade semtinde bir futbol sahasında, 1960’lı yıllarda geçmiştir. Metin anı türündedir.
3. Okuduğunuz metnin konusunu söyleyiniz. Metnin konusunu güncel kılan unsurları belirtiniz.
Cevap: Sanatçıların yaptığı dostça bir futbol maçı anlatılmıştır. Güncel kılan unsurlar: Sanatçıların sosyal etkinliklerde bir araya gelmesi ve spora olan ilgileri.
4. Yazar, metinde hangi anlatım biçimlerine başvurmuştur? Metinden örnek veriniz.
Cevap: Yazar öyküleme ve betimleme anlatım biçimlerini kullanmıştır.
- Öyküleme örneği: “Yaradana sığınıp şöyle bir patlattım…”
- Betimleme örneği: “Maç günü Altunizade’de bayağı seyirci toplanmıştı…”
5. Okuduğunuz metinden hareketle yazarın üslubu ile türü arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Yazarın üslubu içten, samimi ve mizahi bir anlatım taşır. Bu durum anı türünün doğallığı ile uyumludur.
6. Metinde dönemin gerçekliğini yansıtan unsurlar hakkında çıkarım yapınız.
Cevap: Metinde geçen semtler (Altunizade), gazetelerin etkinliklere ilgisi, dönemin ünlü yazarlarının bir araya gelmesi gibi detaylar, dönemin sosyal hayatını yansıtır.
7. Metnin anlatıcısını ve anlatımın bakış açısını yazınız.
Cevap: Anlatıcı, olaylara doğrudan katılan kişidir. Birinci tekil şahıs anlatımı kullanılmıştır ve kahraman bakış açısı hâkimdir.
8. Sanatçıların bir futbol maçında bir araya gelmesi hakkında düşünceleriniz nelerdir? Siz ünlülerle maç yapsaydınız takımınızda ve karşı takımda kimler olurdu?
Cevap: Sanatçıların futbol oynaması, dostluğu ve takım ruhunu pekiştirir.
Benim takımımda: Cem Yılmaz, Tarkan, Ezgi Mola;
Karşı takımda: Haluk Bilginer, Sezen Aksu, Şener Şen olurdu. Maç sonunda bol kahkahalı bir anı bırakırdık!
Dil Bilgisi Cevapları
1. Aşağıdaki cümlelerin; yapılarına, anlamlarına, yüklemlerinin türüne ve yüklemlerinin yerine göre çeşitlerini yazınız:
| Cümle | Yapısına Göre | Anlamına Göre | Yüklemin Türüne Göre | Yüklemin Yerine Göre |
|---|---|---|---|---|
| Keşanlı Ali Destanı’nın ilk oynanışıydı. | Basit cümle | Olumlu cümle | İsim cümlesi | Kurallı cümle |
| Oyunun sanatçılarıyla edebiyatçılar arasında bir futbol maçı yapalım dedik. | Birleşik cümle | Olumlu cümle | Fiil cümlesi | Kurallı cümle |
| Kaptanımız Orhan Kemal olacaktı elbette. | Basit cümle | Olumlu cümle | Fiil cümlesi | Devrik cümle |
| Maçın hakemi kimdi dersiniz? | Birleşik cümle | Soru cümlesi | Fiil cümlesi | Kurallı cümle |
2. Aşağıdaki cümlelerde tırnak işaretinin kullanım amaçlarını yazınız:
Cümle: Semt sakinlerinin yanı sıra, “medya” da tam kadro oradaydı.
→ Tırnak işareti, “medya” kelimesinin alıntı bir kavram olduğunu göstermek, özel anlamda kullanıldığını belirtmek için kullanılmıştır.
Cümle: Bizi destekleyenlerin ellerinde koca bir pankart vardı: “Yürüyün, Fazıl’ın aslanları!” Fazıl’ın, yani Dağlarca’nın.
→ Tırnak işareti, doğrudan alıntı yapılan sloganı göstermek için kullanılmıştır.
Uygulama Cevapları
Seçilen dönem, tema ve hedef kitle belirlenmiş mi?
Evet. Yazıda çocukluk dönemi ve kırsal hayat vurgulanıyor. Hedef kitle geniş ve herkesin özdeşleşebileceği bir anı aktarılıyor.
Anlatımda birinci kişi ve görülen geçmiş zaman kullanılmış mı?
Evet: "Dedem o sabah beni tarlaya götürmeye karar verdi."
Kronolojik sıra gözetilmiş mi?
Evet. Sabah uyanma, tarlaya gitme, domates toplama ve yağmurla biten bir gün sırasıyla anlatılmış.
Öyküleyici anlatım ağırlıklı mı?
Evet. Olaylar yaşanmış gibi anlatılmış ve betimlemelerle desteklenmiş.
Anlatım açık, akıcı ve duru mu?
Evet. Anlatım sade, etkileyici ve anlaşılır.
Deyim, atasözü, terim vb. içerikler kullanılmış mı?
Evet: “Toprağı sevmezsen, o da seni sevmez.”
Cümle çeşitliliği var mı?
Evet. Kısa ve uzun cümleler dengeli şekilde kullanılmış.
İlgi çekici başlık belirlenmiş mi?
Evet: "Hayatımda İz Bırakan Bir Anı"
Etik kurallara uygunluk var mı?
Evet. Anlatımda kimseyi kırıcı, aşağılayıcı ya da özel bilgi içeren bir unsur yok.
Kaynakça verilmiş mi?
Evet: Kişisel anılar ve aile sohbetleri olarak belirtilmiş.
1. Etkinlik: Ailevi Bir Bayram Hatırasının Paylaşımı
Başlık: Bayram Sofrasında Paylaşılanlar
Konuşma Planı:
Giriş:
- Bayramların aile içindeki yeri ve önemi vurgulanır.
- Giriş cümlesi: "Bayramlar, sadece tatil değil; sevgi, paylaşım ve hatıraların tazelendiği zamanlardır. Size unutamadığım bir bayramdan bahsetmek istiyorum."
Gelişme:
-
Zaman ve Mekân: Dedemin köy evinde geçen bir bayram sabahı.
Olaylar:
- Dedemin herkese bayram harçlığı vermesi.
- Aile sofrasında yapılan tatlı sohbetler.
- Bayram namazından gelenlerin getirdiği sıcak pideler.
- Kuzenlerle oynanan saklambaç oyunu.
- Babaannemin anlattığı çocukluk bayramları.
Duygusal An:
- Aile büyüklerinden alınan öğütler.
- Bayram sabahının getirdiği huzur.
Sonuç:
- Bayramların aile bireylerini birleştiren, bağları güçlendiren özel günler olduğu vurgulanır.
- Kapanış cümlesi: "O gün, hem bayramın neşesini hem de aile olmanın değerini kalbime kazıdı."
Konuşma Kartları (5 tane):
- Bayram sabahı ve dedemin şakaları
- Aile sofrasındaki sohbetler
- Harçlık anı ve pideler
- Oyunlar ve kuzenlerle geçirilen zaman
- Babaannemin anlattığı geçmiş bayramlar ve sonuç değerlendirmesi
Görsel ve İşitsel Destekler:
- Dedemle çekilmiş eski bir bayram fotoğrafı
- Sofrada çekilmiş bir video kesiti
- Eski bir bayram kartı ya da aile selfie’si
Prova ve Sunum Hazırlığı:
- Ayna karşısında okuma + arkadaşlara deneme sunumu
- Geri bildirimlere göre vurgu ve tonlamalarda düzeltmeler
- Görsel yerleşimi slayt üzerinden planlandı
2. Etkinlik: Dinleme ve Karşılaştırma
1. Dinleme Süreci:
- Arkadaşımı dikkatle dinledim, göz teması kurarak empati yaptım.
- Bayram sabahı dedesiyle yaşadıklarını anlatırken içtenliğini hissettim.
2. Not Aldığım İfadeler:
- Dededen alınan harçlık
- Babaannenin geçmiş bayramları anlatması
- Kuzenlerle birlikte saklambaç oynanması
- Aile sofrasının manevi anlamı
3. Dinlediklerimin Özeti:
Arkadaşım, dedesinin bayram sabahı herkese tek tek ilgilenmesinden, ailenin bir arada kahvaltı yapmasından ve o gün yaşadığı küçük ama anlamlı anlardan söz etti. Bayramın onun için anlamı “birlik ve mutluluk” olmuştu.
4. Ortak Noktalar ve Farklılıklar:
Ortak Noktalar:
- Her iki anıda da dedenin önemli bir yeri vardı.
- Bayram sabahları ve sofralar merkezi bir rol oynadı.
- Kuzenlerle oynanan oyunlar benzerdi.
Farklılıklar:
- Benim anım daha çok doğayla iç içeydi (yağmur ve tarla).
- Arkadaşımın anısı ise kalabalık ve sohbet ağırlıklıydı.
Sonuç:
Bu etkinlik sayesinde sadece kendi anımı değil, başkasının hatırasını da dinleyerek bayramların toplumsal ve duygusal anlamını daha derinden kavradım. Konuşma içerikleri de hem dinleyiciler hem anlatıcı için zenginleştirici bir deneyim sundu.