Metne Hazırlık Cevapları (Sayfa 268)
1. Tarihî kişiliklerden biriyle yaşadığınızı hayal ediniz. Bu kişiyle ilgili anılarınızı yazsaydınız nelere değinirdiniz?
Cevap: Tarihî bir kişilikle yaşasaydım onun karakterini, düşüncelerini ve olaylara nasıl tepki verdiğini anlatırdım. Örneğin Atatürk’le yaşasaydım liderlik yeteneği, ileri görüşlülüğü ve insanlarla kurduğu sıcak bağlar hakkında yazardım. Ayrıca birlikte geçirdiğimiz zamanlarda bana öğrettiklerini ve etkileyici konuşmalarını da eklerdim.
2. Kurguya dayalı bir metinle gerçeğe dayalı bir metin arasındaki farklar nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Kurguya dayalı bir metin hayal gücüne dayanır ve yazarın oluşturduğu karakterler, olaylar yer alır. Gerçeğe dayalı bir metin ise gerçek olayları, kişileri veya yerleri anlatır. Kurgu metinlerde olaylar uydurulabilirken gerçek metinlerde doğruluk önemlidir. Kurgu okuyucuyu eğlendirmeyi, gerçek metin ise bilgilendirmeyi amaçlar.
Sayfa 271-272 Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
1. Altı çizili kelimelerin anlamlarını tahmin ederek TDK’dan kontrol ediniz.
yalnız
Tahmin: sadece
TDK: sadece, yalnızca
salık vermek
Tahmin: tavsiye, öğüt
TDK: tavsiye etmek, haber vermek
basmakalıp
Tahmin: sıradan, tekdüze
TDK: özgünlüğü olmayan, değişiklik göstermeyen, bilinenin tekrarı olan
2. Metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi:
- Konu: Tevfik Fikret’in kişiliği, yaşamı ve manevi değerleri
- Amaç: Tevfik Fikret’i tanıtmak, onun düşünce yapısını ve topluma etkisini açıklamak
- Hedef kitle: Türk edebiyatı ve düşünce tarihine ilgi duyan lise öğrencileri
3. Öyküleyici ve açıklayıcı anlatım biçimlerine örnek:
- Öyküleyici anlatım örneği: “Bazen, yan yana gittiğimiz zaman, Fikret’in birdenbire gülümseyerek yer değiştirdiğini ve beni sağına aldığını görürdüm…”
- Açıklayıcı anlatım örneği: “Rauf, Servetifünun edebiyatı döneminde sanata, ‘sanat için sanat’a karşı pek derinden ve candan bir aşk beslerdi…”
4. Fikret ve Rauf adlı metnin içeriği açısından değerlendirme:
- Doğal gerçeklik: Fikret’in çevresi ve yaşama bakışı
- Toplumsal gerçeklik: Osmanlı toplumunda eğitim ve özgürlükle ilgili tartışmalar
- Bireysel gerçeklik: Fikret’in kendisiyle ve yaşamla mücadelesi
5. Metnin anlatıcısı niçin yazarı kendisidir?
Anlatıcı yazardır çünkü bu bir anı (hatıra) türü metindir. Anlatıcı gerçek bir kişidir ve yaşadıklarını doğrudan anlatır. Bu nedenle üçüncü kişi değil, birinci kişi anlatım kullanılmıştır.
6. Soru: Metinde Tevfik Fikret’in hangi manevi değerleri ilginizi çekti? Neden?
Cevap: Adalet, özgürlük ve insan sevgisi gibi değerleri dikkat çekicidir. Çünkü bu değerler, hem dönemin sorunlarına çözüm arayışı hem de evrensel bir anlayışa sahip olunması açısından önemlidir.
7. Soru: Yazarın dil ve anlatım özelliklerine yönelik metni aşağıdaki başlıklara göre değerlendiriniz:
Duygusallık: Tevfik Fikret’in insanî yönü, idealleri ve hayalleri anlatılırken duygusal bir ton hâkimdir. Okuyucunun Fikret’in kişiliğiyle empati kurması amaçlanmıştır.
Bağlı cümle kullanımı: Yazar az da olsa bağlı cümlelere yer vermiştir.
Nesnel anlatım: Fikret’in hayatıyla ilgili bilgiler verilirken bazı bölümlerde nesnel dil kullanılmış, özellikle tarihî olaylar anlatılırken bilgilendirme yapılmıştır.
Basit yapılı cümle kullanımı: Genel olarak kısa ve anlaşılır cümleler kullanılmıştır.
Deyim kullanımı: “Kalemiyle savaşmak” gibi deyimler metinde kullanılmıştır.
Kurallı cümle kullanımı: Metin çoğunlukla kurallı cümlelerden oluşur. Bu da anlatımı akıcı hâle getirmiştir.
Gerçek anlamlı kelime kullanımı: Fikret’in yaşamına dair açıklamalarda gerçek anlamlı sözcükler tercih edilmiştir.
Sıralı cümle kullanımı: Metin içerisinde çokça sıralı cümle kullanılmıştır.
Mecaz anlamlı kelime kullanımı: “Aydınlığın simgesi” gibi ifadelerle Fikret’in düşünce dünyasına mecaz anlam yüklenmiştir.
Anlamca olumlu cümle kullanımı: Fikret’in olumlu kişiliği ve idealleri vurgulandığı için metnin çoğunluğu olumlu anlam taşır.
Sınıf Dışı Etkinlik – Cahit Sıtkı Tarancı'nın “Hatıralar” Şiiri Üzerine Değerlendirme:
Cevap: Söyleyici, geçmişi özlemle ama aynı zamanda hüzünle hatırlıyor. Hatıraların bu duygusal etkisi, söyleyicinin içinde bir nostalji ve huzursuzluk yaratmış. Bu, geçmişe karşı karışık bir tutum sergilediğini gösteriyor.