Etkinlik 1.1: Elektriksel Direncin Bağlı Olduğu Değişkenler Nelerdir?
Etkinliğin Amacı
Bir iletkenin direncinin hangi değişkenlere bağlı olduğunu belirlemek.
Araç ve Gereçler
- Alçak gerilim güç kaynağı (9 volt)
- Ampermetre, voltmetre
- Cetvel, kumpas
- 6 adet krokodilli bağlantı kablosu
- Kalınlıkları aynı, boyları farklı 3 bakır tel
- Boyları aynı, kalınlıkları farklı 3 bakır tel
- Boy ve kalınlıkları aynı, cinsleri farklı (alüminyum, bakır, demir) 3 tel
- Hesap makinesi
Deneyin Aşamaları
I. Aşama: Boyun Direnç Üzerindeki Etkisi
- Alçak gerilim güç kaynağını 9 volta ayarlayın ve bağlantı kabloları ile ampermetreyi kullanarak test devresini kurun.
- Boyları farklı fakat kalınlıkları aynı olan bakır telleri sırayla test devresine yerleştiriniz ve her bir tel için uçlar arasındaki potansiyel farkı ve akım şiddetini ölçün.
- Her durumda ölçülen potansiyel fark ve akım şiddetinden direnci hesaplayın ve tabloya kaydedin.
II. Aşama: Kesit Alanının Direnç Üzerindeki Etkisi
- Boyları aynı, kalınlıkları farklı bakır telleri test devresine yerleştirip potansiyel farkı ve akım şiddetini ölçün.
- Her tel için hesapladığınız direnç değerlerini tabloya kaydedin.
III. Aşama: Tel Cinsinin Direnç Üzerindeki Etkisi
- Boy ve kalınlıkları aynı, ancak cinsleri farklı (alüminyum, bakır, demir) olan telleri test devresine sırayla yerleştirerek potansiyel fark ve akım şiddetini ölçün.
- Her tel için direnç değerlerini hesaplayarak tabloya kaydedin.
Sorular ve Cevaplar
-
İletkenin boyu ile direnci arasında nasıl bir ilişki vardır? İletkenin boyu arttıkça direnci de artıyor denebilir mi?
Cevap: Evet, iletkenin boyu arttıkça direnci de artar. Çünkü daha uzun bir telde elektronların daha fazla engelle karşılaşması nedeniyle elektrik direnci artar. -
İletkenin kesit alanı ile direnci arasında nasıl bir ilişki vardır? Kesit alanı arttıkça direncin azaldığı söylenebilir mi?
Cevap: Evet, kesit alanı arttıkça direnç azalır. Çünkü daha geniş bir alanda elektronlar daha kolay hareket eder ve direnç azalır. -
İletkenin yapıldığı maddenin cinsinin değişmesine bağlı olarak direncin değeri de değişir mi? Buna göre direncin maddenin cinsine bağlı denebilir mi?
Cevap: Evet, direncin değeri iletkenin yapıldığı maddeye bağlıdır. Farklı malzemelerin rezistivite değerleri farklıdır, bu yüzden aynı boyut ve kalınlıktaki farklı malzemelerden yapılmış tellerin dirençleri de farklı olur.