10. Sınıf Kimya Ders Kitabı 3. Ünite Değerlendirme Cevapları Ata Yayıncılık

3. Ünite Değerlendirme Soruları

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 162

A) Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.

Soldan Sağa

3) Asit ve bazlarla tepkime veremeyen metallerin genel adı. (soymetal)
4) Aktif metallerin asitlerle tepkimesinden açığa çıkan gaz. (hidrojen)
6) Nötralleşme tepkimelerinde meydana gelen ısı değişimine verilen ad. (ekzotermik)
10) Asitlerle girdiği tepkimede su oluşturamayan baz. (amonyak)
11) Asitlerin turnusol kâğıdında oluşturduğu renk. (kırmızı)

Yukarıdan Aşağıya

1) Kuvvetli asit ve zayıf bazların tepkimesinde oluşan tuzların genel adı. (asidiktuz)
2) Hidroklorik asit ve çamaşır suyu karışımından açığa çıkan zehirli gaz. (klor)
5) Bazların tepkime verdiği metallerin genel adı. (amfoter)
7) pH > 7 olan maddelerin tadı. (acı)
8) Sadece oksijenli asitlerle tepkime veren bir metal. (gümüş)
9) Suda çözündüğünde OH- iyonu veren maddeler. (baz)
12) Nötralleşme tepkimelerinde ortamın pH’ını belirleyen madde. (artan)

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 163

B) Aşağıda birbiri ile bağlantılı doğru (D) ya da yanlış (Y) ifadeler içeren tanılayıcı dallanmış ağaç etkinliği verilmiştir. İlk ifadeden başlayıp ifadelerin doğru ya da yanlış olduğuna karar vererek yönlendirici okları takip ediniz. Son olarak ulaştığınız çıkışı işaretleyiniz.

• CH3OH bileşiği suda çözündüğünde OH– iyonu verir. (Y)
• Kuvvetli asit ve zayıf bazların tuzu asidiktir. (D)
• Asit-baz tepkimelerinde ısı açığa çıkar. (D)
• Nötralleşme tepkimelerinde su oluşur. (D)
• 9. Çıkış

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 164

C) Aşağıda yer alan ifadeleri okuyunuz. Doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına (Y) koyunuz.

1- (Y) Asitler, mavi turnusol kâğıdının rengini değiştirir.
Düzeltme: Asitler, mavi turnusol kâğıdını kırmızıya çevirir.

2- (D) Bazlar, aşındırıcı özellik gösterir.

3- (Y) Metallerin oksitleri asidik özellik gösterir.
Düzeltme: Metallerin oksitleri genellikle bazik özellik gösterir.

4- (Y) Oksijence zengin ametaller bazik özellik gösterir.
Düzeltme: Oksijence zengin ametal oksitler asidik özellik gösterir.

5- (D) Fosil yakıtlardan çıkan gazlar asit yağmuruna neden olur.

6- (Y) Bazlar aktif metallerle tepkime verir.
Düzeltme: Bazlar genellikle amfoter metallerle tepkime verir.

7- (Y) Bütün metaller asitlerle hidrojen gazı oluşturur.
Düzeltme: Soy metaller (örneğin altın ve platin) asitlerle tepkime vermez.

8- (D) Tuz ruhu ve çamaşır suyu karıştırıldığında zehirli klor gazı oluşur.
9- (D) Kostikler sabun üretiminde kullanılır.
10- (D) Asetik asidin nem çekme özelliği vardır.

Ç) Aşağıdaki özelliklerden asit ve bazlar için benzer olanları çarpı işareti (✘) koyarak belirtiniz.

.

D) Aşağıdaki maddelerden sulu çözeltisi asidik olanlara asidik "A", bazik olanlara bazik "B" yazınız. Sulu çözeltisi asidik ya da bazik özellik göstermeyenlere ✘ işareti koyunuz.

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 165

1. Aşağıdaki tepkimelerde oluşabilecek gazları belirtiniz.

• NaOH(suda) + Be(k) → H₂(g)
• HNO₃(suda) + CaCO₃(k) → CO₂(g)
• HCl(suda) + NaClO(suda) → Cl₂(g)
• HNO₃(suda) + Cu(k) → NO₂(g) veya NO(g)
• H₂SO₄(suda) + Ag(k) → SO₂(g)

2, 3, 4 ve 5. soruları yukarıdaki grafikte verilen bilgilere göre cevaplayınız.

2. X maddesinin NaOH veya Ca(OH)₂ çözeltilerinden biri olduğu bilinmektedir. Buna göre X hangisidir?
Cevap: Ca(OH)₂

3. Tepkime tam verimle gerçekleştiğinde hangisinden kaç mol artar?
Cevap: 0,4 mol Ca(OH)₂

4. Tepkime tam verimle gerçekleştiğinde ortamın pH’ı hangi aralıkta olur?
Cevap: pH > 7

5. Oluşan tuzun pH değeri ne olur?
Cevap: pH = 7

F) Çoktan Seçmeli Sorular

1. X, Y ve Z çözeltilerinin oda sıcaklığındaki (25°C) pH değerleri aşağıda verilmiştir.

Buna göre,

• I. X maddesi kırmızı turnusolün rengini değiştirmez. (Yanlış, çünkü asidik çözeltiler kırmızı turnusolü değiştirmez ancak mavi turnusolü kırmızıya çevirir.)
• II. Y maddesi NaOH ile nötralleşme tepkimesi verir. (Doğru, çünkü pH = 7 olduğuna göre nötr bir çözeltidir.)
• III. Z maddesi NaCl çözeltisi olabilir. (Yanlış, çünkü NaCl nötr bir tuzdur ve pH = 7 olmalıdır, 12 değil.)

Doğru Yanıt: B) Yalnız II

2. X maddesinin sulu çözeltisi ile ilgili grafik aşağıda verilmiştir.

Buna göre X çözeltisi ile ilgili:

• I. Aktif metallerle tepkime verir. (Doğru, çünkü asitler aktif metallerle hidrojen gazı açığa çıkararak tepkimeye girer.)
• II. CO₂ gazı ile tepkime verebilir. (Doğru, çünkü bazik özellik gösteren maddeler CO₂ ile karbonat tuzlarını oluşturabilir.)
• III. Sulu çözeltisinde pH < 7’dir. (Doğru, çünkü X bir asit çözeltisidir.)

Doğru Yanıt: E) I, II ve III

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 166

3. Soru: X ve Y maddeleri ile hazırlanan çözeltilerle ilgili grafik aşağıda verilmiştir.

Buna göre;

• I. X ve Y tepkimeye girerse tuz oluşur. (Doğru, biri asit biri baz olabilir ve nötrleşme sonucu tuz oluşur.)
• II. X çözeltisinin pH’ı, Y çözeltisinin pH’ından büyüktür. (Doğru, çünkü X baz, Y asittir.)
• III. Y, NaOH çözeltisi olabilir. (Yanlış, çünkü NaOH baziktir, Y ise asidik bir çözelti olmalıdır.)

Doğru Yanıt: D) I ve III

4. Soru: Fenolftalein, asit ve bazlar için indikatör olarak kullanılan bir maddedir. Fenolftalein, asit çözeltilerine damlatıldığında renksiz, baz çözeltilerine damlatıldığında kırmızı renkli olur.

Buna göre aşağıdaki bileşiklerin çözeltilerinin fenolftalein indikatöründe oluşturacağı renk hangisinde doğrudur?

Doğru Yanıt: E) CaO - Kırmızı

5. Soru: Alizarin sarısı asit çözeltilerinde sarı, baz çözeltilerinde eflatun renk veren bir indikatördür.

Buna göre içinde;

• I. NH₃ (Bazik)
• II. CaO (Bazik)
• III. CO₂ (Asidik)

çözeltileri bulunan kaplara alizarin sarısı damlatıldığında oluşacak renkler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Doğru Yanıt: B) Eflatun - Eflatun - Sarı

6. Soru: Aşağıdaki tepkimelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir gaz oluşur?

• A) Al + H₂SO₄ → (H₂ gazı oluşur.)
• B) Cu + H₂SO₄ → (SO₂ gazı oluşur.)
• C) Mg + H₂SO₄ → (H₂ gazı oluşur.)
• D) Ca + H₂SO₄ → (H₂ gazı oluşur.)
• E) Na + H₂SO₄ → (H₂ gazı oluşur.)

Doğru Yanıt: B) Cu + H₂SO₄ (SO₂ gazı oluşur, diğerleri hidrojen gazı çıkarır.)

7. Soru: Aşağıdaki çözeltilerden hangisinin pH değeri 7’den büyüktür?

Doğru Yanıt: E) NH₃ (Amonyak - Bazik, pH > 7)

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 167

8. Soru: NaOH çözeltisi ile ilgili grafik verilmiştir.

Buna göre NaOH çözeltisini tam nötralleştirmek için kaç gram H₂SO₄ gereklidir?

(Verilenler: NaOH: 40 g/mol, H₂SO₄: 98 g/mol)

Çözüm:

• Tepkime denklemi:
  H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O
• 1 mol H₂SO₄, 2 mol NaOH ile tepkimeye girer.

NaOH çözeltisindeki madde miktarı hesaplanır:

• Kütle = 9.8 g
• Mol = 9.8 g / 40 g/mol = 0.245 mol NaOH

H₂SO₄’nin molü:

• 0.245 mol NaOH’nin yarısı kadar H₂SO₄ gerekir
• 0.1225 mol H₂SO₄ gerekir.

Kütle hesabı:

• 0.1225 mol × 98 g/mol = 12 g H₂SO₄ gerekir.

Doğru Yanıt: C) 9,8

9. Soru: Aşağıdaki sistemde musluk açılarak 1. bölmedeki Ca(OH)₂ çözeltisinin tamamının 2. bölmeye akması sağlanıyor.

Buna göre tepkime tamamlandığında:

I. Ortam asidik olur. (Yanlış, baz ve asit eşit tepkimeye girer, nötr olur.)
II. Ortamda pH > 7 olur. (Yanlış, nötrleşme sonucu pH = 7 olur.)
III. Ca(NO₃)₂ tuzu oluşur. (Doğru, kalsiyum nitrat oluşur.)

Doğru Yanıt: D) II ve III

10. Soru: H₂SO₄(suda) + 2NaOH(suda) → X + H₂O(s)

Tepkimede oluşan X maddesi ile ilgili aşağıdakilerden hangileri doğrudur?

I. Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir. (Doğru, çünkü tuz çözeltisidir.)
II. Moleküler yapıdadır. (Yanlış, iyonik bileşiktir.)
III. Sulu çözeltisinin pH değeri 7’den küçüktür. (Yanlış, çünkü nötrleşme tepkimesidir, pH = 7 olur.)

Doğru Yanıt: A) Yalnız I

11. Soru: Aşağıda bazı tuzların yaygın adı ve başlıca kullanım alanı verilmiştir.

Buna göre hangi eşleştirme yanlıştır?

Yanlış eşleştirme: A) Nişadır - Mermer (Doğrusu: Nişadır, lehimleme ve tıbbi alanlarda kullanılır.)

Doğru Yanıt: A

12. Soru: Aşağıdaki tuzlardan hangisinin sulu çözeltisi asidik özellik gösterir?

Doğru Yanıt: C) (NH₄)₂SO₄ (Amonyum sülfat - Asidik çözeltidir.)

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 168

13. Soru: Aşağıdaki grafikte bazı maddelerin oda sıcaklığındaki pH değerleri verilmiştir.

Buna göre:

• X maddesi sabun olabilir. ✅ (Doğru, çünkü bazik özellik gösteriyor.)
• Y maddesi asidik olabilir. ✅ (Doğru, çünkü pH’ı düşük.)
• Z maddesi, X ve Y maddelerinin tepkimeye girmesiyle oluşabilir. ✅ (Doğru, nötrleşme tepkimesi olabilir.)

Doğru Yanıt: E) I, II ve III

14. Soru: İçinde saf su bulunan aşağıdaki kaplara belirtilen gazlar gönderilerek çözeltileri sağlanıyor.

Verilen gazlar:

• NH₃(g) → Bazik çözelti oluşturur.
• NO(g) → Nötr çözelti oluşturur.
• SO₂(g) → Asidik çözelti oluşturur.

Çözeltilerin pH ilişkisi:

pH sıralaması: Bazik > Nötr > Asidik

Doğru Yanıt: C) III > I > II

15. Soru: Fenol kırmızısı asit ortamda kırmızı, bazik ortamda sarı, nötr ortamda pembe renk alır.

Buna göre CO₂, KCl ve CaO çözeltilerinin fenol kırmızısı indikatörüyle vereceği renkler:

Doğru Yanıt: E) Sarı - Pembe - Kırmızı

16. Soru: Aşağıdaki kaplarda HCl ve Ca(OH)₂ çözeltileri karıştırılıyor.

Verilen bilgiler:

• 4 mol HCl + 4 mol Ca(OH)₂
• Ca(OH)₂ bazik bir bileşiktir.
• HCl asidik bir bileşiktir.

Yanlış olan seçenek:

• "Nötrleşme gerçekleşir." ✅ (Doğru, çünkü asit-baz tepkimesi var.)
• "2 mol Ca(OH)₂ çözeltisi artar." ❌ (Yanlış, çünkü mol oranları eşit, tam nötrleşme olur.)
• "Ortamın pH'ı 7 olur." ✅ (Doğru, nötrleşme sonucu oluşan ortam nötr olur.)
• "Net tuz oluşur." ✅ (Doğru, nötrleşme sonucu tuz ve su oluşur.)

Yanlış olan: B) 2 mol Ca(OH)₂ çözeltisi artar.