Sayfa 200 – A: Çoktan Seçmeli Sorular
1. Soru: Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim halklara kendi inanç sistemlerine göre yaşam hakkı tanıdığı yönetim biçimi nedir?
Cevap: D) I ve II
2. Soru: Osmanlı Devleti’nin ekonomik canlılığı artırmak için inşa ettiği yapılar ve uygulamalar hangileridir?
Cevap: D) I, II ve III
3. Soru: Miri arazilerde geçerli olan, üretimi teşvik eden sistem hangisidir?
Cevap: D) I ve II
4. Soru: Aşağıdakilerden hangisi doğrudan ekonomik bir kavram değildir?
Cevap: C) Millet sistemi
5. Soru: Vakıfların sağladığı faydalardan olmayan seçenek hangisidir?
Cevap: B) Vakıflar aracılığı ile toplanan düzenli vergiler sayesinde devletin hazinesi zenginleşmiştir.
Sayfa 201 – A Devamı
6. Soru: Görseldeki kapalı çarşıya dair çıkarımlardan hangileri doğrudur?
Cevap: C) I ve III
7. Soru: Çifthane sistemiyle amaçlanan nedir?
Cevap: E) I, II ve III
8. Soru: Narh sistemiyle hedeflenen kazanımlar hangileridir?
Cevap: E) I, II, III ve IV
Sayfa 202 – B: Metinden Cevaplı Sorular
1. Soru: Fatih Sultan Mehmet’in vakıf vasiyetinden çıkarılabilecek amaçlar nelerdir?
Cevap: Yoksullara yardım etmek, hastalara ilaç sağlamak, hayır ve iyilik yapmak.
2. Soru: Vakıflar Osmanlı’da nasıl bir sosyal yapı oluşturmuştur?
Cevap: Toplumun ihtiyaçlarını karşılamış, sosyal dayanışmayı artırmıştır.
3. Soru: Osmanlı padişahları neden vakıf kurmuştur?
Cevap: Hem dini görevlerini yerine getirmek hem de toplumsal ihtiyaçlara cevap vermek için.
4. Soru: Günümüzde bu anlayışı sürdüren vakıflara örnekler veriniz.
Cevap: Kızılay, Mehmetçik Vakfı, İHH, Darülaceze.
C. Aşağıda verilen ifadelerin başına doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1- (Y) Osmanlı kervansaraylarında güvenlik, “mekkâreciler” tarafından sağlanırdı.
2- (D) Osmanlı Devleti’nde, Lonca Teşkilatı sayesinde esnaflar arasında dayanışma sağlanmıştır.
3- (D) Osmanlılarda, çarşı ve pazarlarda fiyatların devlet tarafından belirlenmesine “narh” denilirdi.
4- (Y) Çifthane sisteminde, devlet üç yıl toprağı işlemeyen çiftçiden oşur vergisi alırdı.
5- (D) Padişah, padişah eşleri ve kızları, devlet adamları, hayırseverler tarafından yaptırılan vakıflar sayesinde din, sağlık, eğitim faaliyetleri düzenli bir şekilde yürütülmüştür.
Ç. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazınız.
1- Osmanlı Devleti’nin ülkede yaşayan toplulukları din ya da mezhep esasına göre örgütleyerek yönetme biçimine millet sistemi denir.
2- Osmanlı şehirlerinde özellikle zahire (tahıl ürünleri) türünden ihtiyaç maddelerinin toptan alınıp satıldığı ticari mekanlara kapan, gemilerin barınmaları, yük alıp boşaltmaları, yolcu indirip bindirmeleri için yapılan yerlere ise liman denirdi.
3- Lonca Teşkilatında, ticari ve endüstriyel herhangi bir mesleğe devam etme imtiyazına gedik; teşkilatlanmış esnaf grubuna ise lonca denirdi.
4- Osmanlı’da, çifthane sistemini oluşturan başlıca unsurlar arazi, hane halkı ve bir çift öküz idi.
5- Osmanlı Devleti’nde, devlete ait arazilere miri, kişilere ait olanlara ise mülk arazi denirdi.
D. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını yazınız.
1- Osmanlı Devleti’nde önemli etkinliklerin (dini bayramlar, padişahın tahta çıkması vs.) topluca kutlanmasının amaçları nelerdir?
Toplumsal birlik ve beraberliği sağlamak, halk ile devlet arasında bağ kurmak, padişahın gücünü göstermek ve halkın devlete olan bağlılığını artırmak amaçlanmıştır.
2- Millet sisteminin toplumsal yansımaları neler olmuştur?
Toplumda farklı dinî gruplar kendi inanç ve geleneklerine göre yaşamış, barış ve hoşgörü ortamı oluşmuştur. Farklı milletlerin bir arada huzur içinde yaşaması sağlanmıştır.
3- Osmanlı Devleti’nin fethettiği bölgelerde İslam kültürünün de etkisiyle hangi değişimler yaşanmıştır?
Camiler, medreseler, hanlar, hamamlar yapılmış; İslam hukuku ve gelenekleri benimsenmiş; mimari, sanat ve gündelik yaşamda İslami etkiler görülmüştür.
4- Osmanlı’da uygulanan lonca teşkilatının Osmanlı toplum yapısına etkileri neler olmuştur?
Esnaf arasında dayanışma sağlanmış, kalifiye iş gücü yetişmiş, üretim ve kalite denetimi yapılmış, meslek ahlakı yerleşmiş ve şehir ekonomisi düzenli hale gelmiştir.
5- Osmanlı Devleti’nin kervansaray, bedesten gibi ticari mekanlar inşa etmesinin amaçları nelerdir?
Ticaretin güvenli ve düzenli yapılması, tüccarın korunması, şehirlerin ekonomik canlılığının artırılması ve uzun mesafeli ticaretin teşvik edilmesi hedeflenmiştir.