2. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME CEVAPLARI
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 79
1-7. sorularda boş bırakılan yerlere uygun sözcüğü / sözcükleri yazınız.
- Kayı sözcüğü güçlü, kuvvetli anlamlarına gelmektedir.
- Kayılara kışlak olarak Söğüt, yaylak olarak Domaniç verilmiştir.
- Osmanlılar, fethedilen yerlerde Hristiyan halka zimmi statüsü vermişlerdir.
- Osmanlıların Balkanlara yerleşmesini iskan ve istimâlet politikaları kolaylaştırmıştır.
- Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde Bolayır ve Gelibolu Balkan fütuhatının ilk harekât üsleridir.
- 1402 Ankara Savaşı’nda Osmanlı Devleti Timurlular tarafından yenilgiye uğratılmıştır.
- Yıldırım Bayezid’in oğullarından Musa Çelebi tarafından kazaskerlik makamına getirilen Şeyh Bedrettin daha sonra Osmanlılardaki ilk dinî nitelikli ayaklanmayı gerçekleştirmiştir.
8-12. soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.
8- Osmanlı Devleti’nin kısa sürede gelişmesine ortam hazırlayan koşullar nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin kısa sürede gelişmesine katkıda bulunan koşullar arasında stratejik coğrafi konumu, askerî başarılar, etkili yönetim yapısı ve fethedilen topraklarda uygulanan adaletli yönetim gibi faktörler bulunmaktadır.
9- Türk boyları, 1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra neden Batı Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır?
Cevap: Moğolların baskısı ve Anadolu’nun doğusundaki karışıklıklar nedeniyle, Türk boyları Batı Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır.
10- Balkanlarda Osmanlıların kurdukları yerleşim birimlerinin isimleri arasında ahi, baba, abdal, fakih gibi tarikat unvanlarına rastlanılmasının gerekçeleri nelerdir?
Cevap: Bu unvanların yerleşim yerlerine verilmesi, sosyal ve dini dayanışmayı güçlendirme, halkın güvenini kazanma ve dini liderlerin toplum üzerindeki etkisini artırma amacına yöneliktir.
11- Ankara Savaşı’nın kaybedilmesinin sebepleri nelerdir?
Cevap: Timur’un stratejik üstünlüğü, Osmanlı ordusunun yorgunluğu ve bazı birliklerin savaş sırasında saf değiştirmesi gibi sebepler Ankara Savaşı’nın kaybedilmesine yol açmıştır.
12- Osmanlılarda Türkçe’nin resmî bir dil olarak kullanılması hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap: Türkçe, Osmanlı Devleti'nde resmî dil olarak kabul edilmiş, ancak devletin çok uluslu yapısı gereği Arapça ve Farsça gibi diller de yaygın şekilde kullanılmıştır.
13-17. sorularda verilen ifadeleri okuyarak doğru kavramlar ile eşleştiriniz.
13- Bizans İmparatoru Kantakuzenos’un kızı Theodora ile evlenerek ilk kez üst seviyede bir siyasi evlilik yapan Osmanlı padişahıdır.
Cevap: Orhan Bey
14- Osmanlı hanedanının mensup olduğu boydur.
Cevap: Kayı
15- Osman Bey tarafından 1301 yılında alınan bu şehir, Osmanlı yönetim merkezlerinden biridir.
Cevap: Yenişehir
16- Osman Gazi’ye bir hanedan kurucusu özelliği kazandıran muharebedir.
Cevap: Koyunhisar Muharebesi
17- Kardeşleriyle giriştiği mücadeleyi kazanarak Osmanlıların siyasi birliğini yeniden sağlayan hükümdardır.
Cevap: I. Mehmet
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 80
18- Doğru / Yanlış şeklinde ifadeler içeren sorunun çözümü:
- Fetret Devri, Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım Bayezid’in oğullarının birbirleriyle saltanat mücadelesi yaptıkları dönemdir (1402-1413). (D)
- Saltanat mücadelesi sadece Çelebi Mehmet ile Musa Çelebi arasında geçmiştir. (Y)
- Fetret Devri’nde Balkan toprakları elden çıkmıştır. (Y)
Cevap: 4. Çıkış
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 81
19-22. soruları metne göre cevaplayınız.
19- Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de uyguladığı stratejilerin amaçları nelerdir?
Cevap: Müslüman Türk nüfusunun korunması, Rumeli’de İslamiyet’in yayılması ve fethedilen toprakların Osmanlı hakimiyetine entegrasyonu amaçlanmıştır.
20- Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki iskân siyaseti ve din politikasının sonuçları nelerdir?
Cevap: Müslüman Türk nüfusunun Rumeli’ye yerleşmesi ve İslam kültürünün bölgede yayılması sağlanmış, bu sayede Osmanlı topraklarının genişlemesi kolaylaştırılmıştır.
20- Fetret Devri’nde Balkanlarda siyasi birliğin bozulmamasının sebebi ne olabilir?
Cevap: Rumeli’deki iskân ve din politikaları, bölgedeki Müslüman nüfusun Osmanlı’ya bağlı kalmasına ve siyasi birliğin korunmasına katkı sağlamıştır.
21- Osmanlı Devleti’nin iskân ve istimâlet politikalarını nerelerde uyguladığını açıklayınız?
Cevap: Bu politikalar, özellikle Rumeli’deki fetihler sonrasında uygulanmış, fethedilen bölgelerdeki halkın yerleşik hayata geçmesi teşvik edilmiştir.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 82
23-28. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
23. Yıldırım Bayezid, 1396 yılında Niğbolu’da Haçlıları bozguna uğrattı. Memlûklere ait Fırat kıyılarındaki kentleri ele geçirdi. Daha sonra da Orta Asya ve İran’ın yeni hükümdarı Timur’la mücadele etti. Bu açıklamaya göre:
- I. Osmanlı Devleti’nde Batı’ya karşı düzenlenen en büyük seferler, Yıldırım Bayezid Dönemi’nde gerçekleşmiştir.
- II. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki toprakları, başka bir Müslüman devletin tehdidi altına girmiştir.
- III. Yıldırım Bayezid Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin sınırları genişlemiştir.
Cevap: C) Yalnız III
24. Osmanlı Devleti iskân siyasetiyle konargöçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirmiştir. Osmanlı Devleti iskân politikasıyla:
- I. köyden kente göçü önlemek
- II. düzenli olarak vergi toplamak
- III. boş olan tarım alanlarını değerlendirmek
Cevap: E) II ve III
25. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde Anadolu ve çevresinde siyasi olarak varlığını sürdüren devletlerden biri değildir?
Cevap: A) Abbasi Devleti
26. Osmanlı Devleti yeni fethettiği yerlerde yönetici olarak hanedan üyelerini değil padişaha bağlı kişileri görevlendirmiştir. Buna göre Osmanlı Devleti:
- I. adaleti tesis etmek
- II. askerî yapıyı güçlendirmek
- III. merkezî otoriteyi güçlendirmek
- IV. halkın yönetime katılmasını sağlamak
Cevap: B) Yalnız III
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 83
27. Osmanlı Beyliği’nin ortaya çıkışını, XIII. yüzyılın ikinci yarısında Orta Anadolu’daki gelişmeler ve Batı Anadolu’daki Bizans toprakları üzerinde Türk beyliklerinin kuruluş süreci çerçevesinde incelemek gerekir. Bu süreçte Anadolu’da yaşanan demografik değişimler, Türkmenlerin Anadolu’ya sürekli göçleri, Moğolların Anadolu’yu istilası ve Anadolu’nun dünya ticaret yolları üzerinde olması Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna zemin hazırlamıştır. Parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Cevap: D) XIII. yüzyılda Anadolu’da sadece Bizans İmparatorluğu vardır.
28. I. Palekanon Muharebesi (1329)
II. İzmit’in Fethi (1337)
III. Çimpe Kalesi’nin alınması (1353)
IV. Çirmen Muharebesi (1371)
V. Niğbolu Muharebesi (1396)
Numaralandırılmış gelişmelerden hangileri Anadolu’da gerçekleşmiştir?
Cevap: B) I ve II