11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Kanını Vererek Gazi Unvanını Alan Antep Cevapları Gizem Yayıncılık

Kanını Vererek Gazi Unvanını Alan Antep

Sayfa 295 – Hazırlık Cevapları (Eşya, Kişi, Yer Hakkında Metinler)

Sınıfınızda üç grup oluşturunuz. Bir eşyaya, kişiye ve yere ait metinler yazınız. Metinlerinizi sınıfınızda grup sözcülerine okutunuz.

EŞYA HAKKINDA METİN

Başlık: Eski Bir Defterin Hatıraları
Basit bir kırtasiye ürünü gibi görünse de, bir defter aslında anıların ve hayallerin sessiz koruyucusudur. Sararmış yapraklarında unutulmuş notlar, üstünde kahve lekeleriyle geçmiş zamanlara açılan kapılar gibi durur. Her satırında bir heyecan, her köşesinde bir sessizlik gizlidir. Eski bir defter, sadece yazılmış kelimeleri değil, yazan kişinin ruhunu da saklar.

KİŞİ HAKKINDA METİN

Başlık: Dedemin Ellerindeki Hikâyeler
Dedemin elleri, hayatın izlerini taşıyan birer yaşanmışlık haritası gibidir. Çatlamış derisinin altında yıllarca çalışmanın, emeğin ve sabrın izleri vardır. Her sözü, geçmişe açılan bir pencere gibi bizi eski zamanlara götürür. Onun sessiz bakışları bile bir ders niteliğindedir. Dedem, yalnızca bir aile büyüğü değil, bizim kökümüz, tarihimizdir.

YER HAKKINDA METİN

Başlık: Eski Çınarın Altı
Mahalledeki büyük çınar ağacı, yıllardır anılarımızın gölgesinde buluştuğu yer olmuştur. Dalları kuşların şarkısıyla doluyken, gövdesi nice çocukların saklambaç oyununa tanıklık etmiştir. Yazları serinliğin sığınağı, kışları sessizliğin bekçisidir. O çınarın altında paylaşılan kahkahalar, dertler ve hayaller geçmişi bugüne taşıyan birer hatıra olmuştur.

Sayfa 298 – Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1. Metnin ortaya çıkmasında etkili olan unsurların değerlendirilmesi:

• Sözlü kültür: Antep halkının türkü ve hikâyeler yoluyla geçmişte yaşanan direnişi nesilden nesile aktarmasında büyük rol oynamıştır.
• Yazılı kültür: Yaşar Kemal’in röportajı, bu sözlü mirası kalıcı hâle getirmiştir.
• Toplumsal değişimler: Kurtuluş Savaşı ve sonrasında yaşanan toplumsal dönüşümler, halk kahramanlıklarına duyulan ilgiyi artırmıştır.
• Yayın organları: Röportajın yazılıp yayımlanması, bu değerli anlatıların daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamıştır.
• Teknolojik gelişmeler: Röportajın yazılması, basılması ve yaygınlaşmasında modern teknolojinin katkısı büyüktür.

2. Yaşar Kemal’i bu röportajı yazmaya iten sebepler nelerdir?
Cevap: Yaşar Kemal, Antep’in kültürel belleğini korumak ve halkın kahramanlıklarını gelecek nesillere aktarmak amacıyla bu röportajı kaleme almıştır.

3. Metinde sıklıkla hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? Bu anlatımın metne katkısı nedir?
Cevap: Metinde betimleyici ve öyküleyici anlatım türleri öne çıkmaktadır. Bu biçimler, okurun anlatılan olayları zihninde canlandırmasını sağlar ve duygusal bir bağ kurmasına yardımcı olur.

4. Gaziantep hakkında metinden neler öğrendiniz? Metni bu yönüyle başarılı buluyor musunuz?
Cevap: Gaziantep’in Kurtuluş Savaşı’nda aktif bir rol oynadığı, halkının dirençli, cesur ve birlik içinde olduğu vurgulanıyor. Bu yönüyle metin hem öğretici hem de etkileyicidir.

5. Karayılan, kız kardeşi ve Şahin Bey’in vatan mücadelesi hakkında bir değerlendirme yapınız.
Cevap: Karayılan ve Şahin Bey, Antep savunmasında halkın öncüsü olmuştur. Hane Hatun gibi kadın kahramanlar da bu direnişe aktif olarak katılmış, mücadelede kadınların rolünü ortaya koymuştur. Hepsi halkın cesaretini temsil eder.

6. Şehreküstü Mahallesi'nin oluşumuyla ilgili neden üç farklı rivayet vardır?
Cevap: Halk anlatıları sözlü kültüre dayandığı için farklı yorumlar ve rivayetler zamanla şekillenmiştir. Bu da halk hikâyelerinin zenginliğini ve çok sesliliğini yansıtır.

7. Yaşar Kemal röportajında bilgiye dayalı bir yorum yapmış mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Evet. Yaşar Kemal sadece bilgi aktarmamış, halkın türkülere verdiği anlamı ve mücadeleye olan bağlılığını da duygusal bir dille yorumlamıştır.

8. Metni toplumsal ve bireysel gerçeklik açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metin toplumsal olarak halkın dayanışmasını ve kahramanlığını, bireysel olarak ise karakterlerin yaşadığı acı, fedakârlık ve kararlılığı yansıtmaktadır.

9. “Kanını Vererek Gazi Unvanını Alan Antep” ile “Peyami Safa” metinlerini tür, içerik ve üslup açısından karşılaştırınız.

• Tür: Yaşar Kemal’in metni röportaj; Peyami Safa’nınki düşünce yazısıdır.
• İçerik: Yaşar Kemal halk direnişini, Safa ise bireysel ve edebi meseleleri işler.
• Amaç: Yaşar Kemal halk kahramanlığını belgelemek; Peyami Safa fikir üretmek ister.
• Üslup: Yaşar Kemal’in dili halk diline yakın, sıcak ve samimiyken; Peyami Safa’nın dili daha akademik ve düşünsel ağırlıklıdır.
• Hedef Kitle: Yaşar Kemal daha geniş bir okuyucuya seslenirken; Peyami Safa entelektüel bir kitleye hitap eder.

Sayfa 299 – Etkinlik: Metin Türlerini Belirleyiniz

1. Metin Türü: Röportajdır.

Çünkü: Bu metinde, yazar bir çiftlik alanına giderek oradaki çalışmaları, işçilerin yaşamını ve tarımsal üretim sürecini yerinde gözlemlemiş ve izlenimlerini okuyucuya aktarmıştır. Ayrıca metin boyunca gözlemler, kişisel yorumlar ve bilgi aktarımları iç içe verilmiştir. Metnin doğrudan tanıklığa dayanması ve anlatıcının gözlemlediği ortamı detaylı şekilde betimlemesi, onu röportaj türüne dâhil eder.

2. Metin Türü: Mülakattır.

Çünkü: Metin boyunca bir şaire yöneltilmiş sorular ve onun verdiği cevaplar aynen ve doğrudan aktarılmıştır. Yazar, sorular dışında kendi düşüncelerine yer vermemiştir. Soru-cevap tekniği ile yazılmış olması, mülakat türünün ayırt edici özelliğidir. Ayrıca görüşme yapılan kişinin fikirlerine ve diline sadık kalınması, metnin mülakat olduğunun en açık göstergesidir.

Sayfa 300 – Zoru Başardım Etkinliği Cevapları

1. Mülakat türüyle ilgili ifadeler – Yanlış olanları işaretleyiniz

❌ Yanlış işaretlemeler:

• "Olay çevresinde gelişen metin türlerindendir." → ❌ Yanlış bir ifadedir çünkü mülakatlar olay değil, kişi merkezlidir. (✔ Olarak işaretlenmemeli!)
• "Sorular, görüşme sırasında doğaçlama olarak sorulur." → ❌ Yanlış çünkü mülakat ön hazırlık gerektirir, sorular önceden planlanır.
• "Sorular görüşme yapılan kişiyle hazırlanır." → ❌ Yanlış çünkü sorular görüşmeci tarafından hazırlanır, görüşme yapılan kişiyle birlikte değil.
• "Sadece gazete ve dergilerde yayımlanır." → ❌ Yanlış çünkü kitaplarda, web sitelerinde, programlarda da yayımlanabilir.
• "Görüşmecinin özel hayatına yönelik irdelemeler yapılır." → ❌ Yanlış çünkü mülakatın amacı bilgi almaktır, özel hayata yönelik sorgulama etik değildir.
• "Oldukça süslü bir dil tercih edilir." → ❌ Yanlış çünkü mülakat dili açık, sade ve anlaşılır olmalıdır.

✔ Doğru işaretlemeler:

• Alanında tanınmış kişilerle yapılır.
• Soru-cevap yöntemi uygulanır.
• Okuru bilgilendirme amacıyla yazılır.
• Ön hazırlık yapılır.
• Kayıt altına alınan görüşmenin yazıya geçirilmesiyle oluşturulur.
• Görüşmecinin onayı alınarak yapılır.
• Tarafsız sorulardan oluşturulur.
• Okurun ilgisini çekecek sorular bulunur.
• Nesnel bir tavır benimsenir.
• Bir kişiyi tanıtma amaçlanır.
• Okur kitlesinin beklentilerine göre hazırlanır.
• Anlatımın açıklık ilkesine uygun olarak hazırlanır.

2. “D” ve “Y” ile Doğru/Yanlış değerlendirmesi

3. Cumhuriyet Dönemi’nde verilen mülakat türündeki eserleri işaretleyiniz

Sayfa 301 – Etkinlik Cevapları

4. Soru: Röportaj türüyle ilgili yanlış ifadeleri işaretleyiniz.

Yanlış olan ifadeler şunlardır (❌ ile gösterilmiştir):

✅ Bir gerçeğin, sorunun, olayın veya durumun belirlenmesi amacıyla yazılır.
✅ Öğretici metin türlerindendir.
✅ Tarihî belge niteliğine sahiptir.
✅ Gazete ve dergicilikle birlikte gelişmiş bir türdür.
❌ Ön araştırma ve hazırlık gerektirmeyen bir türdür. → Röportaj türü mutlaka ön hazırlık gerektirir.
✅ Görsel malzemeyle desteklenebilir.
❌ Okuru hayal âlemiyle buluşturan bir türdür. → Hayal değil, gerçek odaklıdır.
✅ Detaylı bir anlatım tercih edilir.
✅ Yazarın kendi düşünceleri ele alınır.
✅ Yazı dizisi biçiminde kaleme alınabilir.
❌ Sadece gazete ve dergilerde yayımlanır. → Kitap, web, dergi gibi farklı mecralarda da yayımlanabilir.
✅ Hikâye, gezi yazısı gibi türlerin anlatım olanaklarından yararlanılabilir.
❌ Düşünceyi geliştirme yollarından olabildiğince az yararlanılır. → Röportajda tanık gösterme, örnekleme gibi düşünceyi geliştirme yolları sıkça kullanılır.

5. Soru: “D” (doğru) veya “Y” (yanlış) ile işaretleyiniz.

6. Soru: Yazar–eser eşleştirmelerinde yanlış olanları işaretleyiniz.

✅ Doğru yazarlar şu şekildedir:

• Bir Bulut Kaynıyor → Yaşar Kemal
• Bu Diyar Baştan Başa → Yaşar Kemal
• Topraksızlar → Orhan Kemal

Sayfa 302 Dil Bilgisi Çalışmaları Cevapları

1. Aşağıda verilen cümlelerdeki anlatım bozukluklarını tespit ederek bunların nedenlerini ve cümlelerin anlatım yönünden doğru şekillerini ilgili kutucuklara yazınız.

a.
Cümle: Gençleri yalnızlığa iten ve her ortamda güvensizlik veren davranışlardan biz büyükler kendimizi uzak tutmalıyız.
Bozukluk Nedeni: Dolaylı tümleç eksikliği
Doğru Şekli: Gençleri yalnızlığa iten ve onlara her ortamda güvensizlik veren davranışlardan biz büyükler kendimizi uzak tutmalıyız.

b.
Cümle: Hiçbir emek vermeden yazdıklarınızı değil okumak, bütün uğraşlarımıza rağmen anlamak bile imkânsız olduğunu size bildirmek istedim.
Bozukluk Nedeni: Ek yanlışlığı ve mantık hatası
Doğru Şekli: Hiçbir emek vermeden yazdıklarınızı değil, anlamak bir yana okumak bile imkânsızdır; bunu size bildirmek istedim.

c.
Cümle: Okul yönetimi “Bu eğitim-öğretim yılında okula giriş ve çıkış saatleri yeniden düzenlenecek.” şeklinde velilere mesaj atmış.
Bozukluk Nedeni: Anlam belirsizliği (dolaylı tümleç eksikliği)
Doğru Şekli: Okul yönetimi, “Bu eğitim-öğretim yılında okula giriş ve okuldan çıkış saatleri yeniden düzenlenecek.” şeklinde velilere mesaj atmış.

ç.
Cümle: Enkazdan kurtarılan bu adamın bir doktor tarafından baştan tırnağa bir muayeneye ihtiyacı vardı.
Bozukluk Nedeni: Deyim yanlışlığı
Doğru Şekli: Enkazdan kurtarılan bu adamın bir doktor tarafından tepeden tırnağa muayeneye ihtiyacı vardı.

d.
Cümle: Röportaj türünde kendini geliştirmek isteyen bir yazar, öncelikle kendi dilinin olanaklarından yararlanması gerekir.
Bozukluk Nedeni: Yüklem eksikliği ve tamlayan eki eksikliği
Doğru Şekli: Röportaj türünde kendini geliştirmek isteyen bir yazarın, öncelikle kendi dilinin olanaklarından yararlanması gerekir.

2. Aşağıda verilen cümlelerdeki yazım ve noktalama yanlışlarını bulunuz.

a.
Yanlış: Kızkardeşinin kocası Süleyman da şehit düşmüş.
Doğru: Kız kardeşinin kocası Süleyman da şehit düşmüş.

b.
Yanlış: Bir gün Gaziantebin, o canım kilimlerle, nakışlı çuvallar, renkleri uçuşan kolanlar, şal kuşaklarla dolu çarşısında duruyordum.
Doğru: Bir gün Gaziantep’in, o canım kilimlerle**;** nakışlı çuvallar, renkleri uçuşan kolanlar, şal kuşaklarla dolu çarşısında duruyordum.

c.
Yanlış: Çukurovada, Maraşta, Antepte, Toroslarda, bütün güneyde, en uzak, en kimsesiz bir köyde yıllar yılı halkın ağzından düşmiyen bir türkü vardır.
Doğru: Çukurova’da, Maraş’ta, Antep’te, Toroslar’da, bütün güneyde, en uzak, en kimsesiz bir köyde yıllar yılı halkın ağzından düşmeyen bir türkü vardır.

3. Aşağıdaki parçada yay ayraçlarla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz.

(—) Yazarlık hayatınızda değişen bazı kanaatleriniz oldu mu(?)
Doğru: (—) Yazarlık hayatınızda değişen bazı kanaatleriniz oldu mu(?)

(“) Bir Tereddüdün Romanı(“)na kadar şüpheci görünürüm(.)
Doğru: (“)Bir Tereddüdün Romanı(”)na kadar şüpheci görünürüm.(.)

Varlığın manası üzerinde tereddütlerim olmuştur(.)
Doğru: Varlığın manası üzerinde tereddütlerim olmuştur.(.)

Bu romanın kahramanı sorar(: )(“)Manaya mana veren biz miyiz(?)(“)
Doğru: Bu romanın kahramanı sorar: (“Manaya mana veren biz miyiz?”)

Bu sorunun cevabı 20 sene sonra Matmazel Noraliya’nın Koltuğu(‘)nda verilmiştir.
Doğru: Bu sorunun cevabı 20 sene sonra Matmazel Noraliya’nın Koltuğu’nda verilmiştir.

Sınıf İçi Mülakat Örneği

1. Konu Belirleme:

Konu: Başarılı bir öğrenci olmanın sırları
Mülakat Yapılacak Kişi: Sınıfın başarılı öğrencilerinden biri (örneğin: Zeynep Yılmaz)

2. Konunun Sınırlandırılması:

• Başarının tanımı

• Günlük çalışma rutini

• Dikkat dağınıklığı ile başa çıkma

• Kitap okuma alışkanlığı

• Sınavlara hazırlık yöntemleri

3. Araştırma:

Zeynep’in geçmiş başarıları, yarışmalara katılımı, ilgi alanları hakkında ön bilgi toplanır.

4. Randevu Alma:

Sınıf öğretmeniyle birlikte uygun zaman ve yer belirlenir (örneğin: 2. ders saati, sınıf içi).

5. Sorular:

1. Başarıyı nasıl tanımlarsın?

2. Günlük çalışma planın nasıl?

3. Ders çalışırken dikkatini toparlamakta zorlandığında ne yaparsın?

4. Kitap okumayı başarıyı artıran bir alışkanlık olarak görüyor musun?

5. Sınavlara nasıl hazırlanırsın?

6. Başarılı olmak isteyen öğrencilere ne önerirsin?

6. Soruları Gözden Geçirme:

Dil bilgisi ve anlam açısından sadeleştirilerek tekrar gözden geçirilir.

7. Mülakat Gerçekleştirme:

Zeynep ile karşılıklı, rahat ve samimi bir ortamda yapılır. Konuşma kaydedilir.

8. Kayıt:

Telefon veya ses kayıt cihazı ile ses kaydı alınır.

9. Yazıya Aktarma:

Kaydedilen konuşma metne dönüştürülür. Mülakat dili korunur.

10. Düzeltme:

Metin yazım, noktalama ve anlatım bozuklukları açısından düzeltilir.

11. Görsel Ekleme:

Zeynep’in kitap okurken veya masa başında çalışırken çekilmiş onaylı bir fotoğrafı metne eklenir.

12. Paylaşım:

Metin sınıf panosunda ve okulun web sitesinde yayınlanır.

SÖZLÜ MÜLAKAT ÖRNEĞİ

Konu: Başarılı Bir Öğrencinin Günlük Alışkanlıkları
Görüşmeyi Yapan: Ahmet Yıldız
Görüşülen Kişi: Zeynep Demir (11-C sınıfı öğrencisi)

Ahmet Yıldız: Merhaba Zeynep, öncelikle görüşmemizi kabul ettiğin için teşekkür ederim. Sana birkaç soru soracağım. Hazırsan başlayalım.

Zeynep Demir: Merhaba Ahmet. Ben teşekkür ederim. Hazırım, başlayabilirsin.

Ahmet: Başarılı bir öğrenci olarak günlük hayatını nasıl planlıyorsun?

Zeynep: Öncelikle uyku düzenime dikkat ediyorum. Sabah erken kalkıp kahvaltımı yaptıktan sonra okula geliyorum. Eve döndüğümde kısa bir dinlenmeden sonra tekrar derslerimi gözden geçiriyorum. Her gün tekrar yapmaya özen gösteriyorum.

Ahmet: Peki dikkat dağıtan şeylerle nasıl baş ediyorsun?

Zeynep: Telefonumu genelde sessize alırım ve çalışma sırasında uzağa koyarım. Ayrıca çalıştığım ortamın sessiz olmasına dikkat ederim. Böylece daha verimli çalışabiliyorum.

Ahmet: Sınavlara hazırlanırken özel bir yöntem kullanıyor musun?

Zeynep: Evet. Önce konu tekrarları yapıyorum, sonra bol bol test çözüyorum. Eksik olduğum konulara daha fazla zaman ayırıyorum.

Ahmet: Başarılı olmak isteyen öğrencilere ne tavsiye edersin?

Zeynep: En önemlisi düzenli çalışmak ve pes etmemek. Her gün az da olsa tekrar yapılmalı. Ayrıca kendine güvenmek de çok önemli.

Ahmet: Değerli cevapların için teşekkür ederim Zeynep. Çok faydalı bir sohbet oldu.

Zeynep: Ben teşekkür ederim. Umarım arkadaşlarımıza faydası olur.