1. Metinde “duygu” ve “gölge” ifadeleriyle ne kastedilmektedir?
Cevap: Metinde “duygu” ifadesi, bireyin iç dünyasında sürekli değişen, canlı ve dinamik hislerini ifade eder. Duygular, bireyin doğrudan yaşadığı, sezgiyle kavrayabileceği bir olgudur.
“Gölge” ise, bu dinamik ve canlı duyguların zihinsel olarak sabit, değişmez kavramlara indirgenmiş hâlini temsil eder. Yani, insanlar duygularını kelimelerle ifade ederken, bu duyguların asıl canlılığını kaybedip soyut, sınırlı ve yüzeysel bir hâle büründüğünü ifade eder.
2. Bergson’un savunduğu temel görüşü ve bu görüşün dayandığı argümanları yazınız.
Cevap: Henri Bergson’un temel görüşü, bilginin iki şekilde elde edilebileceğidir:
- Akıl ve mantık yoluyla elde edilen bilgi: Bu bilgi durağandır ve varlığı sınırlı bir çerçevede ele alır.
- Sezgi yoluyla elde edilen bilgi: Sezgi, varlığı hareketli, değişken ve canlı bir şekilde kavrayarak gerçekliğin özünü anlamamızı sağlar.
Bergson’a göre gerçek bilgi, sezgiyle elde edilen bilgidir, çünkü yaşam ve bilinç durağan değil, sürekli değişen ve akış hâlinde olan bir yapıya sahiptir. İnsan, akıl ve mantık yoluyla gerçekliği tam anlamıyla kavrayamaz, ancak sezgi yoluyla varlığın dinamik ve sürekli değişen doğasına ulaşabilir.
3. Metindeki altı çizili ifadeden hareketle sezginin rolü ve önemini açıklayınız.
Cevap: Metindeki altı çizili ifadeye göre sezgi, bireyin kendi öz bilincine ve gerçek varlığına ulaşmasını sağlar. Duyguların ve içsel deneyimlerin kelimelerle tam olarak ifade edilememesi, onların ancak sezgi yoluyla anlaşılabileceğini gösterir.
Bergson, sezginin doğrudan deneyime ve hareketin doğasına dayandığını savunur. Sezgi sayesinde birey, yalnızca dış dünyayı değil, aynı zamanda kendi iç dünyasını da tam anlamıyla kavrayabilir. Bu yüzden sezgi, bilgi edinme sürecinde akıldan daha önemli bir role sahiptir.