11. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 20 Cevapları Meb Yayınları

UYGULAMA

Protagoras’ın görecelik anlayışına ilişkin savları aşağıda verilmiştir. Bu savları okuyup size en uygun gelen değerlendirmeyi (✓) işareti koyarak gösteriniz. Değerlendirmenizin gerekçesini yazınız.

1. Varlıklar, insanlara göründüğü ve insanlar tarafından algılandığı gibidir.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras’ın görecelik anlayışına göre, varlıklar her bireyin algılamasına göre farklılık gösterir. Bu nedenle nesnelerin mutlak bir özelliği yoktur, herkesin algısına göre değişir.

2. Bir şeyi farklı gören iki insandan biri, diğerine yanıldığını söyleyemez ve bu konuda ikna edemez.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras’a göre, herkesin algısı farklıdır ve her algı kişiye özgüdür. Dolayısıyla iki insanın algıları arasında birinin doğru ya da yanlış olduğunu iddia etmek mümkün değildir.

3. Doğruluk, algılananla özdeş olup algılayanın fiziki durumuna ve koşullarına göre değişir.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras, algıların kişiden kişiye değiştiğini savunduğu için, doğruluğun da kişisel algılarla bağlantılı olarak değişken olduğunu düşünür. Her algı kişiye özgü koşullar tarafından şekillenir.

4. Farklı duyu organları ve koşullar söz konusu olduğunda algılanan ve doğru görünen şey de farklı olacaktır.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Duyu organlarının algılama şekli bireyden bireye farklılık gösterir. Örneğin bir renk, birine farklı, bir başkasına farklı görünebilir. Bu da doğru bilginin kişiye göre değiştiğini gösterir.

5. Doğruluk bütünüyle görecelidir.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras’a göre doğruluk, evrensel bir kavram değil, bireysel algıya dayalı bir olgudur. Her bireyin doğrusu kendine özgüdür ve bu nedenle görecelidir.

6. Doğruluk algılayandan bağımsız değildir.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras, doğruluğun bireysel algılara dayandığını savunur. Bu nedenle doğruluk, algılayan kişinin bakış açısına, duyularına ve deneyimlerine bağlıdır.

7. Kırmızı bir elma renk körü olan birinin gözüne kırmızı görünmüyorsa gerçekten de kırmızı değildir ve hiçbir kimsenin o elmanın kırmızı olduğunu söyleme hakkı yoktur.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras’ın düşüncesine göre, renkler bile kişisel algılara dayanır. Renk körü olan bir kişi için elma kırmızı görünmüyorsa, bu algıya göre kırmızı değildir. Yani mutlak bir renk doğrusu yoktur.

8. Algı ve bilgi için geçerli olan bu durum değerler için de geçerlidir. Örneğin bir insan hırsızlık yapmanın iyi olduğuna gerçekten inanıyorsa bu bilgi, o insan için doğrudur.

• Katılıyorum / Katılmıyorum
• Gerekçe: Protagoras’a göre, ahlaki değerler de tıpkı bilgi gibi görecelidir. Eğer bir kişi hırsızlığı doğru buluyorsa, bu kişi için hırsızlık doğru kabul edilir. Bu da ahlaki değerlerin mutlak olmadığını gösterir.