11. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 38-39-41-42-43 Cevapları Meb Yayınları

1. Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme

1. Felsefenin ortaya çıktığı Antik Yunan düşüncesi, hangi bakımdan kendisinden önceki düşüncelerden ayrılır?

Antik Yunan felsefesi, doğa olaylarını ve evrenin düzenini rasyonel düşünce ile açıklamaya çalışmış, mitolojik açıklamalardan uzaklaşmıştır. Bu dönemde düşünürler, evrensel ilkeler ve neden-sonuç ilişkileri üzerine sorgulamalar yapmışlardır.

2. MÖ 6. yüzyıl-MS 2. yüzyıl felsefesinin ilk döneminin doğa felsefesi olarak adlandırılmasının nedeni nedir?

Bu dönemdeki filozoflar, evrenin yapısını, maddenin temelini ve değişim olgusunu sorgulamışlardır. Doğa felsefesi, var olan her şeyin doğa olayları ve temel elementler üzerinden anlaşılabileceği düşüncesine dayanır.

3. Herakleitos ve Parmenides’in değişim konusundaki görüşleri hangi açılardan farklılık gösterir?

Herakleitos, her şeyin sürekli değişim içinde olduğunu savunurken, Parmenides değişimi bir illüzyon olarak görmüş ve varlığın aslında değişmez ve tek olduğunu ileri sürmüştür.

4. Sofist düşünürler, bilginin imkânı konusunda hangi görüşleri savunurlar?

Sofistler, bilginin göreceli olduğunu savunur ve her bireyin kendi algısına ve deneyimine göre farklı bilgiye sahip olabileceğini ileri sürerler. Bu nedenle, mutlak bir bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığını düşünürler.

5. Sokrates’in ahlak anlayışı, hangi temel varsayımlara dayanmaktadır?

Sokrates’in ahlak anlayışı, bilgi ve erdemin birbiriyle ilişkili olduğu varsayımına dayanır. Ona göre, doğru bilgiye sahip olmak erdemli davranışların temelidir ve bilgisizlik kötü davranışlara yol açar.

6. Platon’a göre asıl varlık nedir, bu varlık hangi özelliklere sahiptir?

Platon'a göre asıl varlık, idealar dünyasında bulunan değişmez, mükemmel ve evrensel formlardır. Duyusal dünyadaki nesneler ise bu ideaların yansımalarıdır.

7. Platon, bilgi ile siyaset arasında nasıl bir bağ kurmaktadır?

Platon'a göre, devletin en iyi şekilde yönetilebilmesi için filozofların yönetici olması gereklidir. Çünkü filozoflar, bilgelikleri sayesinde adaletli ve doğru kararlar alabilirler.

8. Aristoteles için erdem nedir?

Aristoteles'e göre erdem, aşırılık ve eksiklikten kaçınarak orta yolu bulmaktır, yani "altın orta" olarak adlandırılan dengede durmaktır. Erdemli davranış, kişinin kendini geliştirmesi ve doğru kararlar almasıyla mümkündür.

9. Akli erdeme ve karakter erdemine günlük yaşamınızdan örnekler veriniz.

• Akli Erdem: Matematik problemlerini çözmek veya bir dil öğrenmek gibi zihinsel becerileri geliştirmek için yapılan çalışmalar.
• Karakter Erdemi: Cömertlik göstererek birine yardım etmek veya dürüst davranarak doğruyu söylemek.

10. Platon’a göre bilgi nasıl elde edilir? Açıklayınız.

Platon’a göre gerçek bilgi, idealar dünyasında bulunan değişmez formlara aittir. Bu bilgiye, akıl ve ruh aracılığıyla ulaşılır, duyusal algılarla değil. İnsanın zihni, idealar dünyasındaki bilgiyi hatırlayarak gerçek bilgiyi edinir.

11. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanları (✓) işareti koyarak gösteriniz.

a) Asıl bilgi ideaların bilgisidir. (✓)
b) Tek bilgi kaynağı duyu organlarıdır. ()
c) Ruh ölümsüzdür. (✓)
ç) Doğru bilgi her insana göre değişir. ()
d) İnsanın her tür bilgisi doğuştandır. (✓)
e) Bilgi sezgi yoluyla elde edilir. ()
f) Varlıklara ait her bilgi öğrenilir. ()
g) Bilmek hatırlamaktır. (✓)

12. Yunan düşüncesini Babillilerin düşünme sisteminden ayıran temel özellik nedir?

Yunan düşüncesi, doğayı anlamak ve açıklamak için rasyonel düşünceye dayanırken, Babilliler genellikle göksel olayları pratik amaçlarla incelemiştir. Yunanlar, olayların arkasındaki rasyonel ve sistemli nedenleri araştırmayı amaçlamışlardır.

13. “Bilmek için bilmek” ne demektir?

"Bilmek için bilmek", bilginin kendi başına değerli olduğunu ve sadece pratik amaçlar için değil, gerçekleri anlama arzusu ile öğrenilmesi gerektiğini ifade eder.

14-18. Cümleleri doğru filozof isimleriyle tamamlayalım:

• Thales, çokluğun kendisinden türediğini ve çeşitliliğin gerisindeki birliğin "su" olduğunu öne süren filozof olmuştur.
• Anaksimandros, Apeiron adını verdiği sonsuz kavramı ilk olarak açıkça belirleyip bunu maddeye yükleyen filozof olmuştur.
• Herakleitos, klasik akhre anlayışını terk eden, varlıkların sürekli değiştiğini savunmuştur.
• Empedokles, evrenin hava, su, toprak ve ateşten oluşan dört ögeden meydana geldiğini savunmuştur.
• Demokritos, algılama ve düşünmeyi, vücuttaki en ince, en hafif ve en düzgün ateş atomlarının hareketi olarak savunan materyalist bir yaklaşıma sahiptir.

14) Çokluğun kendisinden türediğini ve çeşitliliğin gerisindeki birliğin “su” olduğunu öne süren filozof Thales olmuştur.
15) Apeiron adını verdiği sonsuz kavramını ilk olarak açıkça belirleyip bunu maddeye yükleyen filozof Anaksimandros olmuştur.
16) Klasik arkhe anlayışını terk eden Herakleitos varlıkların sürekli değiştiğini savunmuştur.
17) Evrenin hava, su, toprak ve ateşten oluşan dört ögeden meydana geldiğini Empedokles savunmuştur.
18) Algılama ve düşünmeyi, vücuttaki en ince, en hafif ve en düzgün ateş atomlarının hareketi olarak savunan Demokritos materyalist bir yaklaşıma sahiptir.

18-21 Uygulamalar

Aşağıdaki tabloyu, filozofların yaşadığı yerlerle eşleştirerek tamamlayalım:

Bu tablo, filozofların yaşadığı antik kentlerle günümüzdeki illeri ilişkilendirir.

20. Numaraları uygun ifadelerle eşleştirelim:

a. İnsanın bile bile kötü davranmayacağını düşünür. - 9 (Sokrates)
b. İnsanı bilginin ve ahlaki değerlerin ölçüsü olarak görür. - 6 (Protagoras)
c. Sofistler olarak bilinen gezgin öğretmenlerdir. - 6, 11 (Protagoras, Gorgias)
d. Arkhe problemine çözüm arayan filozoflardandır. - 3, 5, 7, 10 (Anaksimenes, Empedokles, Demokritos, Thales)
e. Varlıkların atomlardan meydana geldiğini savunur. - 7 (Demokritos)
f. İlk Çağ’da Anadolu’da yaşamış filozoflardandır. - 2, 3, 8, 10, 12 (Aristoteles, Anaksimenes, Herakleitos, Thales, Epiktetos)
g. Herakleitos’a karşı çıkarak varlığın değişiminden söz edilemeyeceğini iddia eder. - 1 (Parmenides)
h. İnsanın aşırı uçlar arasında denge kurarak ölçülü davranmasını gerektiğini savunur. - 2 (Aristoteles)
i. Varlığın ana maddesini hava olarak kabul eden filozoftur. - 3 (Anaksimenes)
j. Ahlaki konular ve devletle ilgili görüşleriyle Antik Yunan filozoflarını etkileyen Çinli düşünürdür. - 4 (Konfüçyüs)
k. Varlığın hava, su, ateş ve topraktan meydana geldiğini savunur. - 5 (Empedokles)
l. Değişim konusundaki düşünceleriyle ön plana çıkan filozoflardandır. - 8 (Herakleitos)

21. Doğru/Yanlış İfadeleri İşaretleyelim:

Platon ve öğrencisi Aristoteles, sistemli felsefe geleneğini başlatmışlardır. (D)
Platon’la Aristoteles’in döneminde felsefe, doğa konusundan insana yönelmiştir. (Y)
Aristoteles’e göre kişinin seçimlerinde daima ortada yer alması onu erdeme götürür. (D)
3. Çıkış

22-35. Sorularda doğru seçeneği işaretleyelim:

22- Aşağıdakilerden hangisi Anadolu’da yaşamış filozoflardan biri değildir?
D) Platon

23- İlk ahlak filozofu olduğu iddia edilen Sokrates, yaşamı sofistlerin bilgi ve ahlakla ilgili olarak görece yaklaşımını eleştirmekle geçirmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sokrates’in eleştirdiği bir görüş olamaz?
C) Mutlak hakikate akıl yoluyla ulaşılır.

24- Platon’a göre ideal toplum diye bir toplum olamaz. İnsanlar içgüdülerini her yerde, her yaşadığında ve eğilimlerine en uygun olan işi yapacaktır. Buna göre Platon’un devlet anlayışıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
E) Herkes yeteneğine uygun işi yapmalıdır.

25- Felsefe tarihinin karşıt görüşlere sahip iki filozofundan biri olan Parmenides ve Herakleitos’un görüşleri hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
B) Değişimin imkânı

26- Felsefenin ele aldığı ilk soru, “evrenin ilk nedeni”nin ne olduğudur. Thales ve onun öğrencilerinin bu ilk nedenin anlaşılması gerektiğini savunduğu unsurlardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
D) Boşluk

27- Aşağıdaki ifadelerden hangisi Protagoras’ın görececilik anlayışını en iyi açıklar?
A) Ahlaki kurallar evrenseldir.

28- Anaksimandros, nihai gerçekliği deneyde karşılanmayan soyut bir kavram olarak tanımlar ve bunu “apeiron” olarak isimlendirir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Anaksimandros’un tanımıyla örtüşen bir düşünce olabilir?
A) Apeiron

29- Üstat dedi ki: “Büyük ve üstün insan dünyada bir şey için sıkıntıya katlanmaz…”
​​​​​​​​​​​​​​B) Erdeme aykırı davranışlardan kaçınması

30- Protagoras “İnsan her şeyin ölçüsüdür.” sözüyle bilgi alanında görecililiği savunur.​​​​​​​
B) Evrensel ahlak ilkelerinden söz edilemez.

31- İlk Çağ’ın en büyük doğa araştırıcısı sayılır.
C) Demokritos

32- Platon “Devlet” isimli eserinde “Her hâkimiyet biçimi de yasaları kendi çıkarlarına uyacak biçimde çıkarır…”
B) Güçlülerin çıkarına olan şeyler adildir.

33- Hint felsefesi kaynaklarından Rigveda'da “Evren var olmadan önce ne karanlık ne de ışık ne de…
C) Antik Yunan felsefesi üzerinde etkili olmuştur.

34- Milet felsefesinin özelliğini teşkil eden şey, meydana...C) Evreni ve varlıkları aklı kullanarak açıklaması

35- Bilginin kökeni hakkında Herakleitos ve Parmenides'in savunmaları arasında yer alır.
A) Anaksimenes