11. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Sayfa 175
1. Soru: Bir otobüsün lastiğini değiştirmek için bijon anahtarının sapı bir boru yardımıyla 2 katına çıkarılıyor. Uygulanan kuvvetin büyüklüğü sabit kaldığı sürece tork için ne söylenebilir?
Cevap: Aynı kuvvet için kuvvet kolu iki katına çıktığından tork da iki katına çıkar.
Tork formülü: τ = F * d. Bijon anahtarının uzunluğu 2 katına çıktığında kuvvet kolu (d) da 2 katına çıkar. Kuvvet büyüklüğü sabit olduğu için tork da 2 katına çıkar.
2. Soru: Bir sistemdeki net tork sıfırsa o sisteme etki eden net kuvvet de sıfır mıdır?
Cevap: Fnet = sıfır olmayabilir. Uygulanan kuvvet dönme ekseninden de geçiyor olabilir. Bu durumda kuvvet, tork oluşturamaz.
3. Soru: Uygulama noktaları aynı olmak üzere küçük bir kuvvet, daha büyük bir kuvvetten daha fazla tork oluşturabilir mi?
Cevap: Uygulayabilir. Uygulanan büyük kuvvetin, sistemin dönme ekseninden geçmesi durumunda küçük kuvvetin torku büyük olur.
4. Soru: Dönme ekseniyle kapı kolu arasındaki uzaklığın 80 cm olduğu bir kapıya Erinç 10 N’lık kuvveti
a) kapı koluna dik,
b) kapı kolu ile yatay arasında 37°lik açı yapacak şekilde uygularsa torkun büyüklüğü kaç N . m olur?
Cevap: a. 8 N · m b. 4,8 N · m
Çözüm:
a. Kuvvet dik olduğunda:
τ = F * d
τ = 10 * 0.8 = 8 N·m.
b. Kuvvet 37°’lik açıyla uygulandığında:
τ = F * d * sin θ
τ = 10 * 0.8 * 0.6 = 4.8 N·m.
Cevap:
a. 8 N·m
b. 4.8 N·m
5. Soru: Bir bisiklet pedal kolunun uzunluğu 15 cm’dir. Metehan, pedala aşağı doğru 90 N’lık kuvvet uyguluyor. Pedal kolunun düşeyle yaptığı açı 30° iken pedal kolunun üzerindeki torkun büyüklüğü kaç N . m’dir?
Cevap: τ = 6,75 N · m
Çözüm:
τ = F * d * sin θ
d = 15 cm = 0.15 m
τ = 90 * 0.15 * 0.5 = 6.75 N·m
Cevap: 6.75 N·m
6. Soru: Görsel 1.8.11’de bir O noktası etrafında dönebilen çubuk görülmektedir. Çubuğun uçlarına görseldeki gibi iki kuvvet etki etmesine karşın çubuk hareket etmiyor. Çubukla F1 kuvveti arasındaki açı küçültülmeye başlanırsa çubuğun harekete geçmemesi için F2 kuvvetinin büyüklüğü nasıl değiştirilmelidir?
Cevap: Açı küçüldükçe F1 kuvvetinin O noktasında oluşturduğu tork da küçülür. Bu nedenle F2 kuvvetinin büyüklüğü de küçültülmelidir.
7. Soru: Görsel 1.8.12’deki gibi O noktası etrafında dönebilen bir çubuğa uygulanan kuvvetlerden hangisinin veya hangilerinin O noktasına göre torku yoktur?
Cevap: Uzantısı veya kendisi dönme ekseninden geçiyorsa kuvvet tork oluşturamaz. Bu şarta uyan F1, F2 ve F4 tür.