1. Ünite Değerlendirme Çalışmaları
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları SDR Dikey Yayınları Sayfa 60
A- Aşağıdaki cümleleri kutucuklarda verilen kelimelerden ve kelime gruplarından doğru olanları noktalı yerlere yazarak tamamlayınız.
periyot-1. iyonlaşma-toprak alkali-iyonik-Hund-lantanitler-kuantum-atom çapı-toprak-orbital-kovalent-oksit-elektron ilgisi-spin-p-Pauli-s-elektronegatiflik
1️⃣ Atomdaki elektronların bulunabileceği enerji düzeyleri ve dalga fonksiyonları kuantum sayıları ile gösterilir.
2️⃣ Gaz hâlindeki bir atomun bir elektron alması sırasındaki enerji değişimine elektron ilgisi denir.
3️⃣ Elektron dalgaları ya da elektron bulutlarıyla tanımlanan uzay parçalarına orbital denir.
4️⃣ Spin kuantum sayısı, elektronun saat yönünde ve tersi yönde olmak üzere iki zıt dönüş yapabileceğini gösterir.
5️⃣ s orbitallerinin açısal momentum kuantum sayıları (,) sıfırdır.
6️⃣ Elektronlar aynı baş kuantum sayılı orbitallere öncelikle birer birer yerleşirken kalan elektronlar, ilk yerleşen elektronları ters spinli olarak eşler. Buna Hund kuralı denir.
7️⃣ Bir atomda dört kuantum sayısı aynı olan iki elektron bulunamaz. Buna Pauli Dışlama İlkesi denir.
8️⃣ Periyodik sistemde elementlerin aynı enerji düzeyinde olanlarını aynı satırda toplayan yatay sıralara periyot denir.
9️⃣ Gaz hâlindeki bir atomun temel hâlinden bir elektronu uzaklaştırmak için gereken enerjiye 1. iyonlaşma enerjisi denir.
???? Toprak alkali metaller son katmanlarındaki iki elektronu vererek 2+ yüklü iyon oluşturup iyonik bağlı bileşikler yapar.
1️⃣1️⃣) Toprak metalleri grubunun ilk üyesi olan bor yarı metaldir.
1️⃣2️⃣) 6. periyotta atomlarının elektron dağılımı 4f orbitalleri ile sonlanan elementler lantanitler adlandırılır.
1️⃣3️⃣ İyonik bileşiklerde atomların yükseltgenme basamağı iyon yüküne eşittir.
1️⃣4️⃣ CO2, kovalent bileşik olup bileşikte C atomunun yükseltgenme basamağı 4+, Oatomunun yükseltgenme basamağı 2—’dir.
1️⃣5️⃣ Elementlerin oksijenli bileşiklerine oksit denir.
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 61 SDR Dikey Yayınları
B) Aşağıdaki cümlelerde bildirilen yargılar doğru ise "D", yanlış ise "Y" yazınız.
1️⃣ (Y) Kırınım ve girişim olayları ışığın, tanecik özelliğinde olduğunu kanıtlar.
2️⃣ (Y) Baş kuantum sayısı arttıkça enerji düzeyleri arasındaki enerji farkı da artar.
3️⃣ (D) Elektronların en düşük enerji düzeyi olan 1s’den itibaren orbitallere yerleşmeye başlaması Aufbau Kuralı olarak tanımlanır.
4️⃣ (Y) Periyodik sistemde 2A grubu elementleri alkali metaller olarak isimlendirilir.
5️⃣ (D) Tek bir kovalent bağla bağlanmış eş değer iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısına kovalent yarıçap denir.
6️⃣ (D) Periyodik sistemin 1A ve 2A grubu elementleri s bloku elementleridir.
7️⃣ (Y) d bloku elementleri hem pozitif hem de negatif yükseltgenme basamağına sahiptir.
8️⃣ (D) CaO bileşiğinde Ca iki elektron vermiş, O ise iki elektron almıştır.
9️⃣ (Y) H₂SO₄ bileşiğinde S atomunun yükseltgenme basamağı +4’tür.
???? (D) Flor atomu tüm bileşiklerinde **1- yükseltgenme basamağına sahiptir.
C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1️⃣ Atomun kuantum modeline geçişte önemli çalışmalar yapan bilim insanları kimlerdir?
✅ Heisenberg, De Broglie, Davisson, Germer, Schrödinger
2️⃣ Pauli Dışlama İlkesi’ni açıklayarak bir örnek veriniz.
✅ Pauli Dışlama İlkesi, bir atomda bulunan iki elektronun spin kuantum sayısı dışında tüm kuantum sayıları aynı olabilir.
Örnek: ₃Li atomunun değerlik orbitalinde (2s) bulunan iki elektronun baş kuantum sayısı 2, açısal momentum kuantum sayısı 0, manyetik kuantum sayısı 0’dır. Ancak spin kuantum sayıları +1/2 ve -1/2 olarak farklıdır.
3️⃣ Tam dolu 3p orbitallerinde bulunan elektronların kuantum sayılarını belirleyiniz.
✅ Baş kuantum sayısı: 3
✅ Açısal momentum kuantum sayısı: 1
✅ Manyetik kuantum sayısı: -1, 0, +1
✅ Spin kuantum sayısı: Üç elektron +1/2, üç elektron -1/2
4️⃣ ²⁸Ni atomunun temel hâl elektron dizilimini yazarak orbital şemasını defterinize çiziniz.
✅ Elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁸
5️⃣ ²⁶Fe ve Fe²⁺ taneciklerinin s, p, d, f ve soy gaz elektron dizilimlerini yazınız.
✅ ²⁶Fe: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁶
✅ ²⁶Fe²⁺: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁶
✅ Soy gaz gösterimi:
- ²⁶Fe: [Ar] 4s² 3d⁶
- ²⁶Fe²⁺: [Ar] 3d⁶
6️⃣ ²⁰Ca ve ¹⁴Si atomlarının elektron dizilimlerini yazarak periyodik sistemdeki yerlerini belirleyiniz.
✅ ²⁰Ca: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² → 4. periyot, 2A grubu
✅ ¹⁴Si: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p² → 3. periyot, 4A grubu
7️⃣ Kovalent yarıçapı tanımlayarak örnek veriniz.
✅ Kovalent yarıçap, bir kovalent bağla bağlanmış eş değer iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır.
Örnek: Br₂ molekülünde, Br atomlarının çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısı kovalent yarıçaptır.
8️⃣ ¹⁵P atomu ile P³⁻ ve P⁵⁺ taneciklerinin çaplarını karşılaştırınız.
✅ Tanecik yarıçapları: P³⁻ > P > P⁵⁺
9️⃣ s bloku elementlerinin bulunduğu gruplar nelerdir? Bunlardan birer örnek atom seçip elektron dizilimlerini yazınız.
✅ 1A ve 2A grubu
✅ 1A (11Na): 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹
✅ 2A (12Mg): 1s² 2s² 2p⁶ 3s²
???? d bloku elementlerine ait iki özellik yazınız.
✅ Elektron dizilimleri d orbitalleri ile sonlanır.
✅ Çoğu, birden fazla pozitif yükseltgenme basamağına sahiptir.
1️⃣1️⃣ Ca(HCO₃)₂, N₂O₅ bileşiklerinde altı çizili atomların yükseltgenme basamaklarını belirleyiniz.
✅ C: +4, N: +5
1️⃣2️⃣ N atomunun NO, N₂O₃, NH₃ bileşiklerindeki yükseltgenme basamaklarını karşılaştırınız.
✅ NO → N: +2
✅ N₂O₃ → N: +3
✅ NH₃ → N: -3
1️⃣3️⃣ CF₄, HNO₂, Al₂(SO₄)₃, Ca(ClO₃)₂ bileşiklerinde altı çizili atomların yükseltgenme basamaklarını belirleyiniz.
✅ C: +4
✅ N: +3
✅ S: +6
✅ Cl: +5
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 62 SDR Dikey Yayınları
Ç) Aşağıdaki ifadeleri uygun kelimelerle ve kelime gruplarıyla eşleştiriniz.
1️⃣ Elektronun yeri ve konumu ile ilgili belirsizlik ilkesini ifade eden bilim insanıdır. → Heisenberg (f)
2️⃣ Orbitallerin şekillerini belirleyen kuantum sayısına verilen addır. → Açısal momentum (a)
3️⃣ Temel hâlde elektron dağılımı ns² orbitalleri ile sonlanan s bloku elementlerine verilen addır. → Toprak alkali metal (g)
4️⃣ Soy gazlar için katı hâlde hesaplanan yarıçapa verilen addır. → Van der Waals (e)
5️⃣ Bir atomun yarıçapı kendisinden daha büyük olan iyonuna verilen genel addır. → Anyon (ç)
6️⃣ d bloku elementlerine verilen addır. → Geçiş metali (d)
7️⃣ Atomlar arasında molekül ya da çok atomlu iyon oluşurken ortaklaşa kullandığı, kaybettiği ya da kazandığı elektron sayısına verilen addır. → Yükseltgenme basamağı (b)
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1️⃣ 3. enerji düzeyindeki orbital sayısı (I) ve bu orbitallerin alabileceği en fazla elektron sayısı (II) kaçtır?
A) 3 - 6 B) 5 - 10 C) 7 - 14 D) 9 - 18 E) 16 - 32
Cevap: D) 9 - 18
2️⃣ Orbital enerjisi karşılaştırmalarından hangisi doğrudur?
I. 3d > 4s
II. 3px = 3pz
III. 5s > 4f
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C) I ve II
3️⃣ 4. enerji düzeyinde manyetik kuantum sayısı ml = +1 olan bir elektron için verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I. Baş kuantum sayısı 4’tür.
II. s ya da p orbitallerinde bulunabilir.
III. Spin kuantum sayısı (ms) +1/2 ya da -1/2 olabilir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C) I ve III
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 63 SDR Dikey Yayınları
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
4️⃣ Temel hâlde ¹⁹K atomunun açısal momentum kuantum sayısı ℓ = 1, manyetik kuantum sayısı (mₗ) 0, spin kuantum sayısı +1/2 olan kaç elektronu vardır?
✅ Cevap: E) 2
5️⃣ ¹⁶S element atomunun temel hâl elektron diziliminde açısal momentum kuantum sayısı ℓ = 0 olan ve manyetik kuantum sayısı (mₗ) 0 değerini alan kaç elektron vardır?
✅ Cevap: B) 6
6️⃣ Aşağıdaki elektron dizilimlerinden hangisi temel hâli gösterir?
✅ Cevap: C) 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s¹ 3d⁵
7️⃣ X elementine ait atomun temel hâldeki elektron diziliminde baş kuantum sayısı (n) 3, değerlik elektron sayısı 4’tür. Buna göre X elementi atomu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
✅ Cevap: D) Yarı dolu orbital sayısı 2’dir.
8️⃣ Temel hâl elektron diziliminde, 3d orbitalinde 5 elektron içeren X atomu için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
✅ Cevap: C) p orbitallerindeki toplam elektron sayısı 12’dir.
9️⃣ ²⁵Mn²⁺ iyonunun s, p, d orbitallerindeki toplam elektron sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
s | p | d |
---|---|---|
6 | 12 | 5 |
✅ Cevap: A) 6 - 12 - 5
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 64 SDR Dikey Yayınları
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
???? I. Halojen
II. Toprak metali
III. Toprak alkali metal
Yukarıda belirtilen gruplardan hangisinde ya da hangilerinde bulunan elementlerin temel hâl elektron dizilimindeki son terim p orbitalidir?
✅ Cevap: B) I ve II
1️⃣1️⃣ X: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁶
Yukarıda temel hâl elektron dizilimi verilen nötr X atomu için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Cevap: C) 4. periyot 16. grup elementidir.
1️⃣2️⃣ ¹⁷X, ¹⁹Y, ²¹Z element atomlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Cevap: E) Temel hâl elektron diziliminde yarı dolu orbital sayıları arasındaki ilişki X > Y = Z şeklindedir.
1️⃣3️⃣ Elektron alan yüksüz bir atom için aşağıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I. Proton sayısı artar.
II. Negatif yüklü iyon oluşur.
III. Yarıçapı azalır.
✅ Cevap: B) Yalnız II
1️⃣4️⃣ X halojen, Y soy gaz, Z ise metal atomudur.
Buna göre X₂, Y ve Z⁺ taneciklerinin katı hâldeki yarıçapları aşağıdakilerden hangisinde verildiği gibi sınıflandırılabilir?
✅ Cevap: C) Kovalent - Van der Waals - İyon
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 65 SDR Dikey Yayınları
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1️⃣5️⃣ Periyodik çizelgede aynı periyotta sağdan sola, aynı grupta yukarıdan aşağıya hangi özellikler artar?
I. Atom çapı
II. Metalik aktiflik
III. Elektron ilgisi
✅ Cevap: B) I ve II
1️⃣6️⃣ X, Y ve Z elementlerinin 1. iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?
- X elementi: 2. periyot, 5A grubu
- Y elementi: 3. periyot, 6A grubu
- Z elementi: 3. periyot, 5A grubu
✅ Cevap: D) X > Z > Y
1️⃣7️⃣ Aşağıda verilen oksit bileşiklerinden hangisi bazik oksittir?
A) Al₂O₃ B) NO₂ C) CO D) N₂O E) CaO
✅ Cevap: E) CaO
1️⃣8️⃣ Aşağıdaki elementlerden hangisinin ya da hangilerinin oluşturacağı oksit bileşiklerinin sulu çözeltisi kesinlikle asidiktir?
I. ₁₁Na
II. ₇N
III. ₁₆S
IV. ₁₃Al
✅ Cevap: A) Yalnız III
1️⃣9️⃣ X ve Y elementlerine ait iyonlaşma enerjileri tabloda verilmiştir.
Element | 1. İE (kJ/mol) | 2. İE (kJ/mol) | 3. İE (kJ/mol) |
---|---|---|---|
X | 1312 | - | - |
Y | 520 | 7300 | 11815 |
Buna göre X ve Y için yanlış ifade hangisidir?
✅ Cevap: A) Alkali metallerdir.
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 66 SDR Dikey Yayınları
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
2️⃣0️⃣ Aynı periyotta bulunan X, Y ve Z elementleri için verilen bilgilere göre atom numaralarının artış sırası hangisidir?
I. Elektron verme eğilimi en büyük olan Z’dir.
II. Elektron ilgisi en büyük olan X’tir.
III. Y, oda koşullarında bileşik oluşturmaz.
✅ Cevap: B) Z, X, Y
2️⃣1️⃣ Aşağıda verilen element çiftlerinden hangisi ya da hangileri benzer kimyasal özellikler gösterir?
I. 1 - 11
II. 12 - 20
III. 2 - 10
✅ Cevap: D) II ve III
2️⃣2️⃣ Periyodik çizelgede baş grup elementleri için verilen kesitte, aşağıdaki niceliklerden hangileri arasında Z > Y > X ilişkisi vardır?
I. Atom numarası
II. 1. iyonlaşma enerjisi
III. Atom çapı
✅ Cevap: A) Yalnız I
2️⃣3️⃣ Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinde oksijen atomunun yükseltgenme basamağı diğerlerinden büyüktür?
A) SO₂ B) MgO C) H₂SO₄ D) H₂O₂ E) OF₂
✅ Cevap: E) OF₂
2️⃣4️⃣ NH₄NO bileşiğindeki azot (N) atomlarının yükseltgenme basamakları sırasıyla hangi seçenekte doğru verilmiştir?
✅ Cevap: A) -3, +5
2️⃣5️⃣ Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde hidrojen atomunun yükseltgenme basamağı diğerlerinden farklıdır?
A) H₂CO₃ B) NH₃ C) HCN D) CaH₂ E) H₂SO₄
✅ Cevap: D) CaH₂
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 67 SDR Dikey Yayınları
D) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
2️⃣6️⃣ Aşağıdaki sınır yüzey diyagramına göre orbital ile ilgili verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Cevap: B) En küçük baş kuantum sayısı (n) 1’dir.
2️⃣7️⃣ X, Y ve Z elementleri için verilen grafiklere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Cevap: E) X²⁺ iyonunun elektron dağılımı 3d¹⁰ ile sonlanır.
11. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları - Sayfa 68 SDR Dikey Yayınları
2️⃣8️⃣ Pauli Dışlama İlkesi’ne göre Mg elementinin 3s orbitalinde bulunan iki elektron için hangi nicelikler aynı olamaz?
✅ Cevap: A) Yalnız I (Spin kuantum sayısı)
2️⃣9️⃣ Verilen kümelere uygun elementler hangisidir?
A kümesi: Katı ve sıvı halde ısı ve elektrik akımını ileten elementler
B kümesi: İyonlaşma enerjisi en büyük olan elementler
C kümesi: Elektron ilgisi en büyük olan elementler
✅ Cevap: B) A kümesi: Ca, B kümesi: Mg, C kümesi: F