Sayfa 35 Cevapları
Soru: Osmanlı Devleti 1700 yılında Rus elçilik heyetine o güne kadarki diplomatik teamüllere aykırı olarak Karadeniz'i kullanma izni vermiştir. Bu bilgiden hareketle Osmanlı Devleti'nin XVIII. yüzyıl başlarındaki genel durumu hakkında hangi değerlendirmelerde bulunabilirsiniz?
Cevap: Osmanlı Devleti'nin XVIII. yüzyıl başında askeri ve siyasi alanda eski gücünü kaybetmeye başladığını söyleyebiliriz. Karadeniz, Osmanlı Devleti için stratejik bir bölgeydi ve daha önce bu bölgeye yabancı güçlerin girmesine izin verilmezdi. Ancak Rusya'ya bu izin verilmesi, Osmanlı'nın dış baskılara boyun eğmek zorunda kaldığını ve diplomatik alanda zayıfladığını gösterir. Bu durum, Osmanlı'nın gücünü kaybetmeye başladığı ve Rusya gibi komşu devletlerin nüfuz kazanmaya başladığı bir döneme işaret eder.
Sayfa 36 Cevapları
Soru: Kadırgalar ve kalyonları karşılaştırdığınızda bu savaş araçlarının güçlü ve zayıf yönleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Kadırgalar, hız ve manevra kabiliyeti açısından güçlüydü, özellikle dar boğazlarda ve sığ sularda kullanıma elverişliydi. Ancak zayıf yönü, taşıdığı top sayısının az olması ve açık denizlerdeki savaşlarda daha savunmasız olmasıydı. Kalyonlar ise daha fazla top taşıyabiliyor ve açık denizlerdeki savaşlarda daha dayanıklıydı. Bununla birlikte, kalyonların zayıf yönü yavaş ve hantal olmaları, manevra kabiliyetlerinin düşük olmasıydı.
Sayfa 37 Cevapları
Soru: Barbaros’un yerinde siz olsaydınız donanmanızda kürekle hareket eden kadırgalara mı yoksa büyük yelkenli kalyonlara mı yer verirdiniz? Neden?
Cevap: Barbaros’un yerinde olsaydım, donanmamda büyük yelkenli kalyonlara yer verirdim. Bunun nedeni, kalyonların uzun menzilli top ateş gücüne sahip olması ve açık deniz savaşlarında daha etkili olmalarıdır. Ayrıca, kalyonlar daha dayanıklı yapıya sahip olduğundan büyük deniz savaşlarında üstünlük sağlar. Ancak kadırgalar kıyı bölgelerinde ve dar boğazlarda avantaj sağlayabilir, bu nedenle donanmada her iki tür geminin dengeli kullanımı da düşünülebilir.
Soru: Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyıl ortalarına kadar kadırgadan kalyona geçiş konusunun gündeme getirilmemiş olmasından hareketle donanmanın önceki yüzyıllardaki durumuyla ilgili olarak ne gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?
Cevap: Osmanlı Devleti'nin XVI. ve XVII. yüzyıllarda Akdeniz’de güçlü bir deniz hâkimiyeti vardı ve bu dönemde kıyı savaşları ile dar boğazlarda üstünlük sağlayan kadırgalar yeterli görülüyordu. Ancak, XVII. yüzyılın ortalarına kadar kalyona geçişin gündeme gelmemesi, Osmanlı donanmasının bu süreçte büyük okyanuslara açılma veya açık deniz savaşları gibi stratejiler geliştirmediğini gösterir. Bu durum, Osmanlı’nın daha çok kıyı ve iç denizlerde hakimiyet kurmaya odaklandığını, açık denizlerde uzun süreli seferler yapma ihtiyacını hissetmediğini gösterir.
Sayfa 38 Cevapları
Soru: Osmanlı donanmasında kullanılan kadırga ve kalyonlar hakkında bilgi vererek bu savaş araçlarının özelliklerine ilişkin karşılaştırma yapınız.
Cevap: Kadırgalar, daha hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek olup dar boğazlarda ve kıyı savaşlarında avantajlıdır. Kürek ve yelkenle hareket ederler ve mürettebat sayısı fazladır. Ancak, taşıdıkları top sayısı azdır ve açık denizlerdeki savaşlarda kalyonlara göre daha zayıftır. Kalyonlar ise daha dayanıklı, büyük ve çok sayıda top taşıma kapasitesine sahiptir. Yelkenle hareket ederler ve uzun menzilli savaşlarda etkilidirler. Bununla birlikte, manevra kabiliyetleri düşüktür ve fırtınalı havalarda daha avantajlıdırlar.
Kadırga:
- Hareket sistemi: Kürekle ve yelkenle hareket eder. (4)
- Mürettebat sayısı: 600-1000 arasında mürettebat taşır. (1)
- Taşıdığı top sayısı: 3-13 arasında değişen sayıda top taşır. (8)
- Maliyeti: İnşa maliyeti düşüktür. (6)
- Şekli: Gövdesi uzun, alçak ve dardır. (2)
- Elverişliliği: Durgun sular ve kıyılar için elverişlidir. (7)
Kalyon:
- Hareket sistemi: Yelkenle hareket eder. (5)
- Mürettebat sayısı: 300 civarında mürettebat taşır. (9)
- Taşıdığı top sayısı: 50-130 arasında değişen sayıda top taşır. (11)
- Maliyeti: İnşa maliyeti yüksektir. (10)
- Şekli: Gövdesi uzun, yüksek ve geniştir. (3)
- Elverişliliği: Açık ve fırtınalı sular için elverişlidir. (12)