7. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Melis Yayınları Sayfa 274
Soru: Aşağıdaki cümlelerin başındaki kutucukların içine yargı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Bir topluluğu heyecanlandırmak veya o topluluğa belirli bir düşünceyi aşılamak için yapılan konuşmalara “söylev” denir.
2. (D) Söylev, birçok konuyla ilgili olabilir. Özellikle millî ve manevi konulardaki düşünceleri açıklamak için hazırlanır.
3. (D) Söylev büyük kalabalıklara hitap etmek için sunulur.
4. (D) Söylev metinlerinin de giriş ve gelişme bölümlerine ihtiyacı vardır.
5. (D) Söylev, bir olayla ilgiliyse bu olayın toplum için önemi, söylevin sonuç bölümünde tekrar kesin bir dille vurgulanır.
6. (D) Söylev metni hazırlanmadan söylev konusu her yönden incelenmeli ve konuyla ilgili araştırma yapılmalıdır.
7. (D) Hatip, sözlerine önce kendisi inanmalı söylediği sözler önce kendisini heyecanlandırmalıdır.
8. (D) Söylevin amacı bir tek cümlede verilmeye çalışılmalıdır.
9. (D) Söyleve bir soru sorularak, bir şey gösterilerek, bilinen bir söz söylenerek başlanabilir.
10. (D) İyi bir söylevin asıl niteliği, açık ve bütünlüklü oluşudur.
11. (D) Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya ibarelerin sonuna ünlem işareti konur.
Soru: Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.
Cevap: 1. hatip, 2. sesli, 3. çok etkili, 4. sonuç, 5. Batı ve Arap, 6. Orhon Yazıtları’nda, 7. siyasi, 8. TBMM’de 15-20 Ekim 1927, 9. hukuki, 10. siyasi, 11. cümle
1. Söylevi sunan kişiye hatip denir.
2. Söylev metni hazırlandıktan sonra sesli olarak prova edilmelidir.
3. Söylevin giriş bölümü çok etkili olmalıdır.
4. Söylevde en önemli bölüm sonuç bölümüdür.
5. Söylev Batı ve Arap edebiyatlarında çok eski ve önemli bir türdür.
6. İkinci Meşrutiyet’le edebiyatımızda görülmeye başlanan söylev türünün ilk başarılı örnekleri Orhon Yazıtları’nda verilmiştir.
7. Halide Edip Adıvar siyasi söylev türünde başarılı örnekler vermiştir.
8. Gazi Mustafa Kemal TBMM’de 15-20 Ekim 1927 tarihinde okumuş olduğu Nutuk’ta, söylev türünün gerektirdiği tüm incelikleri yerine getirmiştir.
9. Yargılama sürecinde savunmak ya da suçlamak amacıyla yapılan savunma ve iddianameler hukuki söylev türünün örneğidir.
10. En yaygın söylev türü siyasi söylevdir. Bunlar politik amaçlıdır.
11. Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden sonra kullanılabileceği gibi cümle sonunda da kullanılabilir.
12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı – Sayfa 275 Cevapları
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Bu parçada söylev türünün aşağıda verilen özelliklerinden hangisi yoktur?
Cevap: D) Karşıt düşünce ve tezlere yer verme
➡ Parçada karşıt görüşleri çürütmeye yönelik açık bir ifade bulunmamaktadır.
2. Bu parçadan, Mehmet Âkif Ersoy’un hatipliğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
Cevap: E) Konuşma metnine sadık kalmaktadır
➡ Bu ifade doğrudan metinden çıkarılamaz. Parçada hazırlıktan çok, etkileyici ve içten konuşma tarzı öne çıkmaktadır.
3. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Mehmet Âkif Ersoy’un kendisini dinleyenleri uyarmaya çalıştığı konulardan biri değildir?
Cevap: A) İşgal altındaki toprakları geri almak
➡ Metin, eldekini koruma ve içteki kargaşayı durdurma üzerine kurulmuştur; fetih ya da geri alma vurgusu yapılmamıştır.
4. Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisine yer verilmemiştir?
Cevap: E) Tanık gösterme
➡ Parçada herhangi bir kişiye ya da kaynağa atıf yapılmamış, doğrudan hitap ve açıklama yapılmıştır.
5. Aslına uygun olarak alınan bu metinde geçen aşağıdaki kelimelerden hangisinin yazımı yanlıştır?
Cevap: E) Mel’un
➡ Doğru yazımı: melun (günümüzde kesme işareti olmadan yazılır).
Sayfa 276 – 7. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları
6. Soru
Parça: Mustafa Kemal Atatürk’ün şehitlere ve annelere hitabı.
Parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: E) Öyküleyici anlatım biçimi kullanılmıştır.
➡ Parçada öyküleme yoktur; daha çok hitap, duygu ve birlik vurgusu yapılmıştır.
7. Soru
Parça: Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Anadolu kadınlarına hitabı.
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez?
Cevap: D) Cumhuriyet’in 10. yıl kutlamaları amacıyla söylenmiştir.
➡ Metinde böyle bir tarihsel bağlam belirtilmemiştir.
8. Soru
Aynı parçadan yola çıkılarak, söylev türü soruluyor.
Bu metinde hangi tür söylev özelliği görülmektedir?
Cevap: A) Siyasî söylev
➡ Konu kurtuluş, birlik, vatan gibi siyasi değerlere odaklanıyor.
9. Soru
Parça: Halide Edip Adıvar’ın “Fatih Nutku”ndan alınan cümleler.
Numara verilmiş cümlelerdeki yazım-noktalama hataları inceleniyor.
Cevap: B) II. cümlede yazım ve noktalama yanlışı yoktur.
➡ Diğerlerinde ya gereksiz noktalama ya da yazım yanlışı vardır.
10. Soru
Aynı parçaya göre anlatım biçimi soruluyor.
Aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: C) Tanımlama cümlesine yer verilmiştir.
➡ Parçada tanım yapılmamıştır; hitap, karşılaştırma, açıklama ve öznel yargılar mevcuttur.