Hazırlık
Soru: Divan edebiyatındaki tek dizelik azade mısralara benzeyen bu tek satırlık küçürek hikâyede ifade edilmek isteneni açıklayınız.
Cevap: Bu küçürek hikâye, gerçek ile algı arasındaki farkı simgeler. Çölde sürünen birinin yüzdüğünü sanması, zorluklar içindeki insanın yanlış bir algıya kapıldığını, gerçeği fark etmeden yol aldığını gösterir. Bu durum, insanın kendi yanılgılarıyla yüzleşmesini ifade eder.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Soru: “Pusula/sız” adlı hikâyenin temasını ve konusunu belirleyiniz.
Tema: Yolunu bulma ve yönsüzlük
Konu: Köyün yolunu bulmaya çalışan bir grup insanın, sezgi ile akıl arasındaki yön bulma mücadelesi.
2. Soru: “Pusula/sız” adlı hikâyedeki çatışmayı ve bu çatışmanın temaya olan etkisini değerlendiriniz.
Cevap: Hikâyedeki temel çatışma, akıl ve sezgiler arasındaki farktır. Hoca pusulaya güvenirken, Ramazan sezgilerine dayanarak yol bulmaya çalışır. Bu çatışma, hikâyedeki yön arayışını ve belirsizlik temasını derinleştirir.
3. Soru: Hikâyedeki anlatıcının bakış açısını belirleyiniz. Yazarın bu tercihi metni nasıl etkilemiştir?
Cevap: Hikâye, kahraman bakış açısı ile anlatılmaktadır. Bu tercih, okuyucunun olayları karakterlerin gözünden daha derinlemesine görmesine olanak tanır. Özellikle Hoca'nın akılcı tutumu ile Ramazan'ın sezgilerine dayalı kararları arasındaki fark, bu bakış açısıyla etkili bir şekilde vurgulanır.
4. Soru: “Pusula/sız” adlı hikâye kahramanlarının kişilik özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Ramazan: Kararlı, sezgilerine güvenen ve kurallar yerine içgüdülerine göre hareket eden bir kişidir.
Hoca: Akılcı, sistemli düşünen, olayları geleneksel yöntemlerle çözmeye çalışan biridir.
5. Soru: Hikâyedeki mekânın özelliklerini belirleyiniz. Hikâye kahramanı Ramazan’ın kişilik özellikleriyle mekânın ilişkisini değerlendiriniz.
Cevap: Mekân, karla kaplı bir köy yolu. Bu belirsiz, zor koşullar, Ramazan'ın içgüdülerine güvenen yapısıyla uyumludur. Ramazan’ın sezgileriyle hareket etmesi, yolun kapalı ve görünmez olduğu bu mekânla örtüşür.
6. Soru: Metinde geçen “Ama yanlış yoldasın Ramazan.” cümlesiyle ifade edilmek istenen nedir?
Cevap: Bu cümle, akıl ile sezgilerin çatışmasını temsil eder. Hoca, Ramazan’ın sezgilerine karşı çıkar ve akılcı bir yöntem önerir. Burada, doğru yolu bulma konusunda herkesin farklı bir bakış açısına sahip olabileceği mesajı verilir.
7. Soru: “Pusula/sız” adlı hikâyede kullanılan anlatım biçimlerini ve tekniğini belirleyiniz.
Cevap: Hikâye, diyalog ve doğrudan anlatım teknikleriyle yazılmıştır. Karakterler arasında geçen konuşmalar, okuyucuyu olayın içine çeker ve hikâyenin mesajını güçlü bir şekilde iletir.
8. Soru: “Pusula/sız” adlı hikâyedeki açık ve örtük iletileri belirleyip metinle ilgili tespit ve eleştirilerinizi metne dayalı olarak ifade ediniz.
Cevap: Açık ileti: Yönünü bulma mücadelesi, doğru yolu arama.
Örtük ileti: Sezgiler, bazen akıldan daha etkili olabilir; herkesin kendi yolunu bulması gerektiği anlatılır. Yazar, farklı yol ve yöntemlerin aslında doğru ya da yanlış olarak değerlendirilemeyeceğini vurgular.
9. Soru: Küçürek hikâye türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönem ile ilişkisini belirleyiniz.
Cevap: Küçürek hikâye, modern dünyanın hızına uygun olarak ortaya çıkmıştır. Yoğun çağrışımlar içerir ve anlam derinliği ile kısa anlatımları birleştirir. Minimal anlatı, bu hikâye türünün özüdür.
Dil Bilgisi
1. Soru: “Pusulayı izle” cümlesi hem gerçek hem mecaz anlamda kullanılmış mıdır?
Cevap: Evet, gerçek anlamda yön bulmak, mecaz anlamda ise hayattaki doğru yolu bulmak kastedilmiştir.
2- İki nokta ve uzun çizginin kullanım amaçları:
- İki nokta ( : ): Karakterlerin konuşmalarını belirtmek için kullanılmıştır.
- Uzun çizgi (—): Diyaloglarda konuşan kişinin sözünü başlatmak için kullanılır.
3- Eğik çizginin kullanılış amacı:
“Pusula/sız” ifadesinde eğik çizgi, pusulasız (yolunu bulamayan) anlamını vurgulamak için kullanılmıştır. Bu ifade hem pusula varlığını hem de pusulanın olmayışını bir arada düşündürmekte, yol bulma ve kaybolma temasını çağrıştırmaktadır.