Sebil ve Güvercinler Şiiri Hazırlık Sorular ve Cevaplar
Soru 1: Ziya Osman Saba’nın “Sebil ve Güvercinler” şiirini bu ifadeler yönünden inceleyip bu şiirde saf şiir anlayışının hangi özelliklerinin görüldüğünü belirtiniz.
Cevap: "Sebil ve Güvercinler" şiiri, saf şiir anlayışının temel özelliklerini taşır. Şiirde:
- Estetik ve ahenk ön plandadır. Ziya Osman Saba, sade bir dille, duygusal bir atmosfer yaratarak okuyucuyu etkiler.
- Tabiat ve insan sevgisi işlenir. Güvercinlerin masumiyeti, su ve rüzgar metaforlarıyla bir araya gelerek huzurlu bir atmosfer oluşturur.
- Hissettirme ve hayal gücü önemlidir. Şair, betimlemelerle okuyucuyu şiirin içine çeker ve adeta bir tablo çizer.
Soru 2: EBA adresinden Ziya Osman Saba’nın “Sebil ve Güvercinler” adlı şiirini dinleyiniz ve değerlendirme yapınız.
Cevap: Şiiri dinlerken, şiirdeki ahenk ve duygusal yoğunluk daha da ön plana çıkar. Ziya Osman Saba’nın sade fakat etkileyici üslubu, doğanın ve insan ruhunun derinliklerine dokunur. Şair, hem bireysel hem de toplumsal huzura işaret eden bir şiir atmosferi yaratmıştır. Dinleyici, şiirdeki estetik ve manevi duyguyu yoğun bir şekilde hisseder.
Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
Soru 1: “Dem çekmek” kelime grubunun anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin etmeye çalışınız.
Cevap: Dem çekmek, bağlamda kuşların melodik ötüşlerini ve ruhani bir atmosfer oluşturduklarını ifade eder. Bu ifade, metnin huzur dolu ve mistik havasını yansıtır.
Soru 2: “Çözülen bir demetten indiler birer birer” dizesinde kuşların uçuş düzeniyle ilgili ifade edilmek isteneni açıklayınız.
Cevap: Bu dize, kuşların düzenli bir şekilde gruptan ayrılıp birer birer süzülerek inişlerini anlatır. Bu hareket, uyum ve estetikle birleşen bir ritmi yansıtır.
Soru 3: Şiirde konuşan şair değil, şairin sesini, soluğunu emanet ettiği kurgusal bir varlık olan söyleyicidir. Söyleyici, şiirin içeriğine ve aksettirdiği ruh durumuna göre “karakter” ve “ses” kazanır. Bu durum şiirin okunma tonunu, tarzını ve şiirin anlamını etkiler. Buna göre söyleyici ile hitap edilen kişi veya varlık arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Söyleyici, güvercinlerle manevi bir bağ kurmuş ve onlara sevgi dolu bir seslenişte bulunmuştur. Güvercinlere duyduğu merhamet ve şefkat, okuyucuyu derinden etkiler ve şiirin duygusal derinliğini artırır.
Soru 4: “Sebil ve Güvercinler” adlı şiirin temasını ve ana duygusunu açıklayınız.
Cevap: Şiirin teması, barış, saflık ve huzurdur. Güvercinler masumiyeti, sebil ise yardımlaşma ve paylaşmayı temsil eder. Ana duygu, insanlığa olan inanç ve derin bir huzurdur.
Soru 5: “Sebil ve Güvercinler” adlı şiirin son üç dizesinde anlatıcının içinde bulunduğu durum ve çevresindeki varlıklar arasındaki ilişkiyi ifade ediniz.
Cevap: Son üç dize, eski bir sebilin nostaljik atmosferini ve çevresindeki güvercinlerin huzur verici güzelliklerini ifade eder. Anlatıcı, geçmişe özlemle dolu bir gözlem yapar ve bu sahneden huzur bulur.
Soru 6: Şiirde ahenk unsurları nasıl sağlanmıştır?
Cevap: Şiirde ahenk, kafiye, redif ve tekrar eden kelimelerle sağlanmıştır. Örneğin, “susun, susun” ve “sebil” gibi tekrarlar, hem ses uyumu hem de anlam derinliği yaratır.
Soru 7: “Sebil ve Güvercinler” adlı şiirde saf şiir anlayışının hangi özellikleri görülmektedir? Değerlendiriniz.
Cevap: Şiir, estetik kaygıyla yazılmış, sade bir dil ve ahenk unsurları ustaca kullanılmıştır. Duygusal yoğunluk ve lirizmle saf şiirin temel özelliklerini taşır.
Soru 8: Şiirdeki açık ve örtük iletileri, şiire ilişkin tespitlerinizi, eleştiri ve beğenilerinizi metne dayandırarak ifade ediniz.
- Açık iletiler: Barış, masumiyet ve yardımlaşma güvercinler ve sebil aracılığıyla anlatılmıştır.
- Örtük iletiler: İnsanların özlemleri, geçmişe duyulan hasret ve manevi değerlerin önemi vurgulanmıştır.
Şiir, okuyucuya huzur ve insanî değerler aşılayan bir yapıdadır.
Soru 9: a. Güvercinlerin birçok dini hikâyede geçiyor oluşu, tarihte haberleşme aracıyla kullanılmış olması, şairi etkilediği için şiirinde güvercinleri anlatması olabilir mi? Düşüncelerinizi ifade ediniz.
Cevap: Evet, olabilir. Güvercinler tarih boyunca barışı, masumiyeti ve haberleşmeyi temsil etmişlerdir. Şair, bu sembolik anlamları şiirine taşımış olabilir.
b. Şiirdeki milli, manevi ve evrensel değerleri ile sosyal, siyasi, tarihi ve mitolojik öğeleri belirleyiniz.
Cevap: Milli değerler: Güvercinler ve sebil barışı ve dayanışmayı temsil eder.
Evrensel değerler: Barış ve huzur vurgulanmıştır.
Sosyal değerler: Yardımlaşma ve insan sevgisi öne çıkar.
Tarihi ve mitolojik değerler: Sebil ve güvercinler geçmişin izlerini taşır.
c. Anlatıcının güvercinlere karşı hissettiği ilgi ve yakın bağlılığı gösteren dizeleri bulunuz.
Cevap: “Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun. Bir damla suya hasret gideceklermiş meğer.” dizeleri, anlatıcının güvercinlere olan sevgi ve merhametini ifade eder.
Dil Bilgisi Cevapları
Soru 1: Çözülün bir demetten indiler birer birer,
Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun.
Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun.
Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler...
Bu dizelerde bir kelimede ve kelime grubunda anlamın pekiştirildiği görülmektedir.
a. Bu uygulamanın niçin ve nasıl yapıldığını açıklayıp “Sebil ve Güvercinler” şiirindeki anlamı pekiştirilmiş diğer kelimeyi gösteriniz.
b. Belirlediğiniz pekiştirilmiş kelimeyi cümlede kullanınız.
Cevap: a. Beyaz kelimesinin anlamını kuvvetlendirmek için kelimeye ilk ünlü harf dahil edilerek m, p, r, s harflerinden biri eklenmiş ve kelime “bembeyaz” olarak pekiştirilmiştir. Şiirde diğer pekiştirilmiş kelime **“bomboş”**tur.
b. Cümlede kullanım: Yine bomboş sokaklarda yürüdüm.
Soru 2:
“Ürkmeden su içsinler yavaşça susun, susun.
Hatırlatır uzayan dem çekişleri, rüzgâr.”
dizelerinde virgülün kullanım amaçlarını belirtiniz.
Cevap:
- “Ürkmeden su içsinler yavaşça susun, susun.” cümlesinde virgül, tekrar edilen kelimeleri ayırarak anlamı güçlendirmek için kullanılmıştır.
- “Hatırlatır uzayan dem çekişleri, rüzgâr.” cümlesinde ise virgül, sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.