Hazırlık Sorular ve Cevaplar
Soru 1: Toplumcu gerçekçi şiir anlayışının bu dönemde gündeme gelmesinin nedenleri neler olabilir? Tartışınız.
Cevap: Cumhuriyet dönemi, halkın sorunlarını dile getiren bir anlayışı ön plana çıkarmıştır. Toplumcu gerçekçi şiir anlayışı, köy ve kentlerde yaşanan eşitsizlikler, yoksulluk ve halkın emeği gibi konulara odaklanarak sosyal farkındalık yaratmayı amaçlamıştır. Bu anlayışın ortaya çıkışında, o dönemin toplumsal dönüşümleri etkili olmuştur.
Soru 2: Nazım Hikmet’in "Türk Köylüsü" adlı şiirinde toplumcu gerçekçi anlayış hangi yönleriyle işlenmiştir?
Cevap: Şiir, köylünün emeğinin değersiz görülmesini ve toplumsal eşitsizlikleri işler. Şair, köylülerin kaderine terk edilmişliğini ve üretimdeki emeğin önemini vurgulayarak toplumsal adaletsizliğe dikkat çeker.
Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
1. a. "Türk Köylüsü" adlı şiirin temasını bulup aşağıdaki ilgili alana yazınız.
Tema: Türk köylüsünün hayat mücadelesi ve bağımsızlık yolunda gösterdiği azim.
1. b. Şiirde değinilen sosyal problemleri belirleyiniz. Bu problemler dile getirilirken söylev üslubundan yararlanılmasının nedenlerini söyleyiniz.
Cevap:
Şiirde, köylülerin fakirlik, adaletsizlik, çaresizlik gibi sorunları dile getirilmiştir. Söylev üslubu kullanılarak, halk bilinçlendirilmiş ve bu sorunlara karşı harekete geçmeleri teşvik edilmiştir. Bu üslup, okuyucunun duygularını harekete geçirerek etkileyici bir anlatım sunar.
2. "Dağları yırtıp ayırır" dizesi İstiklal Marşı'ndan "Yırtarım dağları enginlere sığmam taşarım" dizesini hatırlatmak için kullanılmış olabilir mi? Düşüncelerinizi ifade ediniz.
Cevap:
Evet, iki dize arasında benzerlik vardır. Her iki dizede de bağımsızlık mücadelesine olan vurgu yapılmış, halkın gücü ve kararlılığı ön plana çıkarılmıştır.
3. "Türk Köylüsü" adlı şiirde kullanılan ahenk unsurlarını belirtmek için:
a. Şiirde ses akışını sağlayan; kafiye, redif, kelime ve kelime grubu tekrarlarını inceleyiniz.
Cevap: Şiirde tekrar eden kelimeler ve redifler ahenk unsurlarını oluşturur. Örneğin, "Dağları yırtıp ayırır" dizesindeki ses akışı ve tekrarlar ahengi artırır.
b. Şiiri okurken vurgu ve tonlamanın nerelerde farklılaştığına dikkat ediniz.
Cevap: Şiirde vurgu ve tonlama, bağımsızlık ve halkın mücadelesi vurgulanan yerlerde yoğunlaşır. Özellikle "Gayrı yeter!" ifadesi, halkın sabrının tükenişini ve özgürlük isteğini güçlü bir şekilde ifade eder.
c. Şiirde ölçü kullanılmamıştır. Kafiye seçimi, kelimelerin düzenlenişi, dizelerin uzunluk-kısalığı aracılığıyla içerik ve ahenk oluşturulmuştur.
Cevap: Serbest nazım tekniği kullanılarak geleneksel kalıpların dışına çıkılmış ve böylece şiire dinamik bir yapı kazandırılmıştır.
ç. Şiirde Türk dilinin yeni ve farklı bir söyleyişle kullanıldığını değerlendirin.
Cevap: Türk köylüsünün günlük dilini yansıtan doğal bir söyleyiş tercih edilmiştir. Bu yöntem, halkın şiiri daha kolay anlamasını sağlamıştır.
4. a. Şiirde söz ve anlam sanatlarından, imgelerden yararlanılmıştır. Bunları belirleyip aşağıdaki alana yazınız.
- Teşbih: "Hoca Nasreddin gibi ağlayan, Bayburtlu Zihni gibi güldüren."
- Telmih: "Kerem ile Aslı," "Keloğlan" gibi halk kahramanlarının kullanılması.
- Mübalağa: "Dağları yırtıp ayırır, kayaları kesip yol eyler."
b. Bunların anlama olan katkısını belirtiniz.
Cevap: Sanatların ve imgelerin kullanılması, şiire zenginlik katmış ve halk kültürünü yansıtmıştır. Okuyucuya şiirin mesajını daha etkileyici bir şekilde iletmiştir.
-
Teşbih: "Hoca Nasreddin gibi ağlayan, Bayburtlu Zihni gibi güldüren."
→ Halkın mizahi yönü ve duygusal derinliği teşbihle ifade edilmiştir. -
Teşhis: "Toprağın nabzı başlar."
→ Toprağa insan gibi bir özellik verilerek canlandırılmıştır. -
Tezat: "Hoca Nasreddin gibi ağlayan, Bayburtlu Zihni gibi güldüren."
→ Ağlama ve gülme zıtlığıyla köylünün duygusal dünyası vurgulanmıştır. -
Mübalağa: "Dağları yırtıp ayırır, kayaları kesip yol eyler."
→ Köylünün azmi ve kararlılığı abartılı bir ifadeyle güçlendirilmiştir. -
Mecazımürsel: "Çarşamba’yı sel aldı."
→ Doğrudan selin etkilediği bölgeyi anarak genel bir felaketi ifade etmiştir. -
Tenasüp: "Hoca Nasreddin, Bayburtlu Zihni, Ferhat, Kerem, Keloğlan."
→ Halk kültüründen seçilen isimler arasında anlam ve kültürel bağ kurulmuştur. -
Telmih: "Kerem ile Aslı," "Yunus Emre."
→ Halk hikayelerine ve tasavvuf şairlerine gönderme yapılmıştır. -
İrsalimesel: "Çarşamba’yı sel aldı."
→ Halk deyimiyle köylünün mücadelesi anlatılmıştır. -
Tariz: "Kendini düşünmeyen kayırır, ne düşmanı kayırır."
→ Kayırma sözünün ironik kullanımıyla düşmanla mücadeleye vurgu yapılmıştır. -
Kinaye: "Ölmeden mezara koyarlar onu."
→ Köylünün hayat mücadelesi, üstü kapalı bir şekilde ifade edilmiştir. -
İmge: "Toprağın nabzı başlar."
→ Toprağın canlı bir varlık gibi betimlenmesiyle güçlü bir imge oluşturulmuştur.
5. a. "Türk Köylüsü" şiirindeki milli, manevi ve evrensel değerleri ile sosyal, siyasi, tarihi ve mitolojik öğeleri belirleyiniz.
Cevap: Şiirde milli değerler, halk kahramanları ve bağımsızlık mücadelesi temaları işlenmiştir. Mitolojik öğeler arasında "İsrafil" gibi figürler yer alır. Sosyal ve siyasi olarak, köylünün sorunları ve halkın direnişi vurgulanmıştır.
b. Yazıldığı dönemin toplumsal gerçekliğini yansıtan dizeleri belirleyip dönemin gerçekçiliğiyle şiirin ilişkisini değerlendirin.
Cevap: "Çarşamba’yı sel aldı" dizesi, köylülerin doğal afetlerle mücadelesini yansıtır. Şiir, halkın yaşam koşullarını gerçekçi bir şekilde anlatmıştır.
c. Şiirde en yüksek sevginin olan vatan sevgisinin hangi dizelerde ve nasıl ifade edildiğini belirleyiniz.
Cevap: "Dağları yırtıp ayırır, kayaları kesip yol eyler" dizesi, vatan sevgisinin gücünü ve bu uğurda yapılan fedakarlıkları vurgular. Şair, halkın vatanına duyduğu bağlılığı etkili bir şekilde anlatmıştır.
Dil Bilgisi Cevapları
Soru 1: "Türk Köylüsü" adlı şiir aslına uygun olarak alınmıştır. Şiirdeki imla yanlışları, şairin kendi tercihi ya da dönemin özelliğidir. Bunları belirleyiniz.
Cevap: Şiirde geçen "…kerre bir dert anlayan… vakt erişip… aktmağa…" ifadelerinde şu imla yanlışları görülmektedir:
- Kerre: "Kere" kelimesinin eski Türkçe biçimi kullanılmıştır.
- Aktmağa: Günümüz Türkçesinde "akmaya" olarak yazılır.
- Vakt erişip: "Vakit erişip" olarak güncellenmesi gerekebilir.
Bu kelimeler dönemin yazım özelliklerini ve şairin tercih ettiği üslubu yansıtmaktadır.
Sıra Sizde Cevapları
Fütürizm (Gelecekçilik): XX. yüzyılın başlarında İtalya’da ortaya çıkmış bir sanat akımıdır. Akımın öncüsü İtalyan şair Filippo Tommasa Marinetti’dir (Filipo Tomasa Mavinetti). Bu akımın edebiyata ve sanata katkıları hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Fütürizm, modern hayatın hız, dinamizm ve hareketliliğini sanata yansıtan bir akımdır. Sanayi devrimiyle birlikte gelişen teknoloji ve makinelerin hayata kattığı yenilikleri öne çıkarır. Edebiyatta, geleneksel biçimlerden uzaklaşarak kuralsızlık, özgürlük ve yenilikler savunulmuştur. Bu bağlamda Fütürizm, sanatı toplumla iç içe getirmiş ve geleceğe yönelik bir bakış açısı kazandırmıştır.
1. Türk edebiyatında bu akımın temsilcisi Nazım Hikmet’tir.
Cevap: Nazım Hikmet, Fütürizmin etkisiyle modern şiir anlayışını Türk edebiyatına kazandırmıştır. Şiirlerinde toplumsal sorunlara vurgu yaparken, yenilikçi bir biçim ve söyleyiş kullanmıştır. Nazım Hikmet’in eserleri Fütürizmin dinamizm ve mücadele ruhunu yansıtır.
2. "Türk Köylüsü" adlı şiirde fütürizm akımının herhangi bir etkisi görülmekte midir? Düşüncelerinizi ifade ediniz.
Cevap: "Türk Köylüsü" şiirinde Fütürizmin etkileri dolaylı olarak görülmektedir. Şiirde köylünün hayat mücadelesi, bağımsızlık teması ve hareketlilik ön plandadır. Nazım Hikmet, bu şiirinde Fütürizmin dinamizmini ve yenilikçi bakış açısını toplumsal gerçekçilikle birleştirmiştir.