Ziya Gökalp
Sayfa 260 Hazırlık Cevapları
Soru: 1) Bu parçada söylev türünün hangi özellikleri görülmektedir? Belirlemeye çalışınız.
Cevap: Bu parçada söylev türünün şu özellikleri görülmektedir:
- Coşkulu ve etkileyici bir dil kullanılmıştır.
- Toplumu harekete geçirme ve inançları güçlendirme amacı taşımaktadır.
- Mehmet Akif Ersoy, dini ve milli duyguları harekete geçirerek halkı direnmeye ve mücadeleye çağırmaktadır.
- Dinleyiciyi ikna etmeye yönelik güçlü hitabet unsurları bulunmaktadır.
- Söylev, halkı birlik ve dayanışmaya yönlendirme işlevi görmektedir.
Bu özellikler, söylevin halkı etkilemek, bir düşünce etrafında toplamak ve yönlendirmek amacıyla kullanılan bir metin türü olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Sayfa 262 Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları
1) Ziya Gökalp, söylev metninde neden bir “fikir kuvveti” olarak nitelendirilmiştir?
Cevap: Çünkü Ziya Gökalp fikirleriyle toplumu etkilemiş, halkın düşünce yapısını şekillendirmiştir. Onun düşünceleri nesilden nesile aktarılmış ve kültürel bir mirasa dönüşmüştür.
2) Okuduğunuz metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Konu: Ziya Gökalp’in ölümünün ardından ona duyulan sevgi ve fikirlerinin etkisi.
Amaç: Toplumu onun fikirlerine sahip çıkmaya yönlendirmek.
Hedef kitle: Toplumun her kesimi, özellikle düşünce dünyasında yer alan kişiler.
3) Metindeki açık ve örtük iletileri yorumlayınız.
Açık ileti: Ziya Gökalp önemli bir fikir adamıdır.
Örtük ileti: Fikirler zamanla ölmez, onları yaşatmak yeni nesillerin görevidir.
Yorum: Söylev, düşünsel mirasa sahip çıkılması gerektiğini etkili bir dille anlatıyor.
4a) Ziya Gökalp’in karakter özellikleri nelerdir?
Cevap: Sabırlı, kararlı, düşünceli, inançlı ve idealist bir kişiliğe sahiptir.
4b) Ziya Gökalp’e duyulan sevgi ve saygının nedeni nedir?
Cevap: Toplum için yaptığı fedakârlıklar ve fikirleriyle insanlara yol göstermesidir.
4c) Onun sabırlı oluşu hangi cümleyle ifade edilmiştir?
Cevap: “En durgun şekiller içinde inanılmaz bir mücadele kuvveti taşırlar” cümlesiyle.
5a) “Mabedimiz” kelimesi ile anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Toplumun manevi değerlerinin merkezi, kutsal bir düşünce alanı kastedilmiştir.
5b) Ziya Gökalp neden meşaleye benzetilmiştir?
Cevap: Çünkü fikirleriyle toplumu aydınlatan ve yol gösteren bir kişidir.
6) Bu söylev konusu yönünden hangi söylev türüne girer?
Cevap: Akademik söylev (bilimsel söylev) olarak değerlendirilir.
7a) “Ziya Gökalp” adlı metnin yapı bölümleri nedir?
Giriş: Fikir adamlarına dair genel açıklama.
Gelişme: Gökalp’in topluma etkisi.
Sonuç: Onun fikirlerinin geleceğe yön vermesi.
7b) Hamdullah Suphi sonuç bölümünü etkili kullanmış mıdır?
Cevap: Evet. “Binlerce el o meşaleden kendi meşalesini yaktıktan sonra” ifadesiyle güçlü ve kalıcı bir mesaj vermiştir.
8) Söylev türünün metindeki özellikleri nelerdir?
Cevap: Duygusal, coşkulu dil; toplumu bir fikre yönlendirme; fikir önderlerine saygı; etkileyici hitabet.
9) Millî, manevi, evrensel değerler ve tarihî-sosyal ögeler nelerdir?
- Millî: Türk toplumunun birlik ve dirliği.
- Manevî: İnanç ve fikirlere duyulan saygı.
- Evrensel: Düşünce ve bilim özgürlüğü.
- Tarihî-sosyal: Ziya Gökalp’in Osmanlı son dönemindeki etkileri.
10) Bu söylev günümüzde sunulsaydı hangi görsellerden nasıl yararlanılırdı?
Cevap: Ziya Gökalp’in hayatı, eserleri ve düşünce mirasıyla ilgili fotoğraf ve videolar sunulabilir; onun öğrencilerinin ya da fikirlerini sürdüren kişilerin kısa görüşleri verilebilir; böylece dinleyiciyle güçlü bir görsel bağ kurulabilirdi.
Sayfa 263 Dil Bilgisi - Sıra Sizde Cevapları
Dil Bilgisi Cevapları
1) Bu parçada anlatılmak isteneni belirleyiniz.
Parça: "Ziya Gökalp gibi bir adam, bir vatanın üstünden toprakları çok derin karıştıran bir sapan gibi geçer..."
Cevap: Ziya Gökalp’in fikirlerinin toplumun düşünsel yapısını kökten etkilediği, eski düşünceleri yerinden oynatıp yerine yenilerini getirdiği anlatılmaktadır.
2) Bu cümlede virgülün kullanılış amaçlarını belirleyiniz.
Cümle: "Türk ufuklarında henüz doğan, korku ile değil, kalplere telkin ettiği hürmetle, muhabbetle hükümran olan ilmin, fikrin mübarek kuvvetidir."
Cevap: Bu cümlede virgüller eş görevli kelimeler ve kelime gruplarını (örneğin: korku ile değil, kalplere telkin ettiği hürmetle, muhabbetle) ayırmak için kullanılmıştır.
3) Bu cümlede soru işaretinin kullanılış amacını belirleyiniz.
Cümle: "Arkadaşlar, fikir cereyanlarına istinat etmeyen inkılaplar yaşar mı?"
Cevap: Soru eki içeren bir cümle olduğu için soru işareti kullanılmıştır. Dinleyiciyi düşünmeye sevk etmek için anlamlı bir retorik soru olarak kullanılmıştır.
Sıra Sizde Cevapları
1) “Cenaze Nutku” adlı metin ile “Ziya Gökalp” adlı metni karşılaştırınız.
Benzerlikler:
- Her iki söylev de coşkulu, etkileyici ve duygusal bir anlatıma sahiptir.
- Kahramanlık, ölüm, sadakat, vatan sevgisi gibi ortak temalar üzerinde durulmuştur.
- Toplumun birlik duygusu ve unutulmaması gereken şahsiyetlere saygı teması vurgulanmıştır.
Farklılıklar:
- "Ziya Gökalp" metni daha sade, doğrudan ve Türk toplumuna özgü bir dille yazılmıştır.
- "Cenaze Nutku" metni daha süslü, edebi, klasik hitabet üslubuna sahiptir.
- "Ziya Gökalp" metni bir düşünce önderini, fikir ve ideal yönünden överken;
- "Cenaze Nutku" ölen askerleri ve kahramanları, cesaret ve fedakarlık yönüyle yüceltir.