Sıra Sizde 3
Aşağıda verilen cümlelerin tablodaki hangi temel haklarla ilgili olduğunu örnekteki
gibi yazınız.
1- Sağlık Hakkı
2- Eğitim Hakkı
3- Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı
4- Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü Hakkı
5- Vatandaşlık Hakkı
6- Düşünce ve İfade Özgürlüğü Hakkı
a. Gökçe’nin, ablasının odasına girerken kapıyı çalması: Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı (3)
b. Türkiye’de doğan Bahar’ın Türkiye Cumhuriyeti kimlik belgesine sahip olması: Vatandaşlık Hakkı (5)
c. Begüm’ün hastaneye giderek tedavi olması: Sağlık Hakkı (1)
ç. İş yerinde düzenlenen toplantıda Mustafa’nın düşüncelerini ifade etmesi: Düşünce ve İfade Özgürlüğü Hakkı (6)
d. Emre’nin kendi evine yakın olan ilkokula gitmek istemesi: Eğitim Hakkı (2)
Düşünelim Konuşalım
Neden
...vazgeçilmezdir ?
..devredilmezdir?
...dokunulmazdır?
...evrenseldir?
...anayasa ile güvence altına alınmıştır?
Yukarıdaki şemada yer alan temel haklarımızın ortak özellikleri üzerinde düşününüz. Bu özelliklere “Neden?” sorusunu sorarak özellikleri örneklerle açıklayınız.
Temel Hakların Ortak Özellikleri Üzerine Düşünelim
Neden vazgeçilmezdir?
Temel haklar, insanın onurlu bir yaşam sürdürebilmesi için gereklidir. Örneğin, sağlık hakkı vazgeçilmezdir çünkü herkesin sağlıklı yaşama hakkı vardır.
Neden devredilmezdir?
Temel haklar, kişisel olup başka birine devredilemez. Örneğin, düşünce ve ifade özgürlüğü devredilmezdir çünkü herkesin kendi düşüncelerini ifade etme hakkı kendisine aittir.
Neden dokunulmazdır?
Temel haklara hiçbir şekilde zarar verilemez veya kısıtlanamaz. Örneğin, özel yaşamın gizliliği hakkı dokunulmazdır, kimse izinsiz olarak bir başkasının özel hayatına müdahale edemez.
Neden evrenseldir?
Temel haklar, tüm dünyada herkes için geçerlidir. Örneğin, yerleşme ve seyahat özgürlüğü hakkı evrenseldir; her insan dilediği yerde yaşama ve seyahat etme hakkına sahiptir.
Neden anayasa ile güvence altına alınmıştır?
Temel haklar, bireylerin korunması için anayasa ile güvence altına alınmıştır. Örneğin, eğitim hakkı anayasa ile güvence altındadır; böylece herkesin eğitim alma hakkı korunur.