Başlık: Havanın ve Suyun Cisimler Üzerindeki Hareketine Etkisi
Soru : Havanın ve suyun cisimler üzerindeki hareketine etkisi ile ilgili aşağıdaki etkinliği yapalım.
ETKİNLİK İSTASYONU
Malzemeler:
- İki fon kartonu (A4 kâğıdı boyutunda)
- Pet şişe (tamamı su ile dolu)
- Silgi
- Süreölçer
Etkinliğin Yapılışı:
- Üçer veya dörder kişilik gruplar oluşturalım.
- Fon kartonlarından birini buruşturalım.
- Arkadaşımızla görev paylaşımı yaparak fon kartonlarını aynı anda aynı yükseklikten serbest bırakalım.
- Silgiyi içi su dolu şişenin içerisine bırakalım.
- Silginin şişe zeminine ulaşma süresini süreölçer ile ölçelim.
- Şişenin içerisindeki suyu boşaltarak aynı işlemi tekrarlayalım.
Sorular ve Cevaplar
Soru: Hangi fon kartonu zemine daha çabuk ulaştı? Sebebiyle birlikte yazalım.
Cevap: Buruşmuş fon kartonu zemine daha çabuk ulaştı. Çünkü hava ile temas eden yüzeyi daha küçüktü, bu da hava direncini azaltarak hızlanmasını sağladı.
Soru: Silgi, hangi durumda şişenin zeminine daha çabuk ulaştı? Sebebiyle birlikte yazalım.
Cevap: Silgi, su olmadığında şişenin zeminine daha çabuk ulaştı. Çünkü suyun içerisindeyken sürtünme kuvveti daha fazla olduğundan hareketi yavaşladı.
Soru: Hava, zemine doğru ilerleyen fon kartonuna; su, şişe tabanına doğru ilerleyen silgiye direnç göstermiş midir? Arkadaşlarımızla tartışalım.
Cevap: Evet, hava fon kartonuna, su ise silgiye direnç göstermiştir. Bu direnç, sürtünme kuvveti nedeniyle hareketi yavaşlatmıştır.
Soru: Elde ettiğimiz verilere göre aşağıdaki tabloyu örnekteki gibi tamamlayalım.
| Olay | Ortam |
|---|---|
| Silginin hareketini engelledi. | Hava/Su |
| Fon kartonunun hareketini engelledi. | Hava |
| Silgi, şişe zeminine daha çabuk ulaştı. | Hava |
| Silgiye sürtünme kuvveti uyguladı. | Su |
| Fon kartonuna sürtünme kuvveti uyguladı. | Hava |
Bu etkinlik, havanın ve suyun cisimler üzerindeki hareket üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Farklı yüzeylerle temas eden cisimlerin sürtünme kuvveti ile nasıl etkileşimde bulunduğunu gözlemleyerek, bu kuvvetin günlük yaşamda ne gibi etkileri olabileceği hakkında fikir sahibi olabiliriz. Örneğin, pürüzsüz ve buruşuk fon kartonlarının düşüş hızları arasındaki farkı inceleyerek hava direncinin etkisini öğrenebiliriz. Bu etkinlik, öğrencilerde gözlem ve analiz becerilerini geliştirmeyi amaçlar ve fiziksel dünyayı anlamalarına katkı sağlar.