5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 73
Soru: Verilen haritalara göre yaşadığınız ilde görülme riski fazla olan afetler nelerdir? Bu afetlerin ortaya çıkmasında etkili olan doğa olayları nelerdir?
Cevap: Verilen haritalara göre İstanbul'da görülme riski fazla olan afetler:
- Deprem: İstanbul, Türkiye Deprem Haritası'na göre yüksek deprem riski taşıyan bölgelerden biridir. Şehrin Kuzey Anadolu Fay Hattı'na yakın olması bu riski artırmaktadır.
- Çölleşme: Türkiye Çölleşme Hassasiyet Haritası'na göre İstanbul’da düşük seviyede çölleşme riski bulunmasına rağmen, yeşil alanların azalması ve erozyon gibi faktörler bu riski zamanla artırabilir.
Bu afetlerin ortaya çıkmasında etkili olan doğa olayları:
- Deprem: Fay hatlarının hareketliliği, tektonik levha hareketleri depremleri tetiklemektedir.
- Çölleşme: Bitki örtüsünün azalması, erozyon ve su kaynaklarının yetersiz kullanımı çölleşmeye neden olabilir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 74
Soru: Verilen bilgiler doğrultusunda görselleri ve açıklaması yapılan doğa olaylarını örnekte olduğu gibi tamamlayınız.
Görsel 2.26 Deprem:
Risk: Deprem kuşağı ve fay hatlarının üzerinde yerleşim yerleri kurmak, depreme dayanıksız yaşam alanları, köprüler inşa etmek, evdeki kitaplık, saat, çerçeve gibi eşyaların sabitlenmemesi.
Afet: Deprem nedeniyle binalar ve köprülerin yıkılması, can ve mal kayıplarının olması, evdeki eşyaların zarar görmesi, ulaşım ve iletişim sorunlarının yaşanması.
Görsel 2.27 Erozyon:
Risk: Erozyon, toprağın üst tarafındaki verimli kısmın su ve rüzgâr etkisiyle taşındığı bir afettir. Erozyonun şiddetini artıran en önemli etken toprağı koruyan bitki örtüsünün yok edilmesidir.
Afet: Toprağın verimli kısmı kaybolur, tarım arazileri zarar görür, erozyonla taşınan toprak baraj ve göletleri doldurarak su kaynaklarını kirletir.
Görsel 2.28 Orman Yangını:
Risk: Orman yangını, doğal ya da insani sebeplerle ortaya çıkarak ağaçların ve bitki örtüsünün kısmen veya tamamen yanmasıdır. Ülkemizde yaz aylarının sıcak geçtiği yerlerde orman yangınlarının görülme ihtimali yüksektir.
Afet: Orman yangınları sonucu binlerce hektarlık orman yok olabilir, canlılar yaşam alanlarını kaybedebilir, yerleşim yerlerine zarar verebilir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 75
Soru: Verilen bilgiler doğrultusunda görselleri ve açıklaması yapılan doğa olaylarını örnekte olduğu gibi tamamlayınız.
Görsel 2.29: Kaya Düşmesi ve Heyelan
Risk: Yoğun yağışlar, dik yamaçlarda bitki örtüsünün az olması ve toprağın zayıflaması heyelan riskini artırır.
Afet: Heyelan sonucu toprak ve kayaçlar yerleşim yerlerini kaplayabilir, yollar kapanabilir ve can kayıpları yaşanabilir.
Görsel 2.30: Sel
Risk: Aşırı yağışlar, ani kar erimeleri ve suyun yeterince tahliye edilememesi sel riskini artırır.
Afet: Sel, evleri ve tarım arazilerini su altında bırakabilir, ulaşımı aksatabilir ve can kayıplarına yol açabilir.
Görsel 2.31: Çığ
Risk: Yoğun kar yağışı, kar tabakasının kaynaşmaması ve rüzgâr çığ riskini artırır.
Afet: Çığ, dağlık bölgelerde yolları kapatabilir, evleri ve insanları kar altında bırakabilir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 76
Soru: Verilen bilgiler doğrultusunda görselleri ve açıklaması yapılan doğa olaylarını örnekte olduğu gibi tamamlayınız.
Görsel 2.32: Obruk
Risk: Erozyon, kuraklık, aşırı sulama ve madencilik faaliyetleri obruk oluşumunu artırır.
Afet: Obrukların oluşması tarım arazilerinin ve yerleşim alanlarının zarar görmesine yol açabilir.
Görsel 2.33: Hortum
Risk: Ani hava değişimleri, sıcaklık farkları ve güçlü rüzgarlar hortum riskini artırır.
Afet: Hortumlar, evleri yıkabilir, araçları devirebilir ve büyük hasara yol açabilir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 77-78
Soru: Aşağıda Burcu ve arkadaşlarının hazırladığı afetlere yönelik deney etkinliği verilmiştir. Metni okuyunuz ve siz de bu etkinliği örnek alarak “UYGULAYALIM” bölümünde ilinizde meydana gelebilecek afetlerin etkilerini azaltmaya yönelik bir etkinlik hazırlayınız.
Etkinlik: İstanbul’da Deprem Riskini Azaltma Yöntemleri
Merhaba arkadaşlar, ben (adınızı yazın). Bugün sınıfımızdan birkaç arkadaşla birlikte, yaşadığımız ilde meydana gelebilecek bir afete yönelik bir etkinlik hazırlayacağız.
Etkinlik Planı:
- Afet Belirleme: İstanbul’da en büyük afet riski depremlerdir. Bu nedenle, depreme dayanıklı binaların önemini ve deprem sırasında yapılacak doğru davranışları içeren bir etkinlik hazırlamaya karar verdik.
- Bilgi Toplama: Grup olarak depremle ilgili bilgi topladık ve bir hafta içinde hazırlığımızı tamamladık. Bu süreçte İstanbul’da depreme dayanıklı bina yapımının ve acil durum planlarının önemine odaklandık.
Görev Dağılımı:
- (İsim 1) ve (İsim 2) deprem anında nasıl güvenli alanlara geçileceği konusunda bilgi toplayıp görseller hazırladı.
- (İsim 3) dayanıklı bina modellerini göstermek için maket yapacak.
- Ben de etkinliği sınıfta sunacağım ve (İsim 4) etkinliği kamera ile kaydedecek.
Deney/Etkinlik:
Etkinlikte, deprem anında nasıl davranılacağını göstereceğiz. Bir sınıf tatbikatı yaparak, güvenli bölgelerde durmanın ve doğru davranışların önemini arkadaşlarımıza göstereceğiz.
Amacımız: Depreme dayanıklı yapıların ve hazırlıklı olmanın ne kadar hayati olduğunu göstermek, arkadaşlarımızın bilinçlenmesine katkı sağlamak.