Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi) Örnekleri:
Ünsüz benzeşmesi, Türkçe’de sonu f, h, s, ç, ş, p, t, k ünsüzleri ile biten kelimelere, sert şekli de olan yumuşak bir ünsüzle (b, c, d, g) başlayan ek getirildiğinde, ekin başındaki yumuşak ünsüz kelime sonundaki sert ünsüzün etkisiyle sertleşir. İşte bazı örnekler:
lâf-çı, silâh-çı, heves-ten, dolap-ta, ağaç-tan, kitap-çı, kuruyemiş-çi, çift-çi, cilt-çi, yurt-taş, kat-kı, coş-ku, coş-kun, yayıldık-ça, biç-ki, biç-ti, yat-tı, kanat-tı…
Bu kural, sayıların rakamla yazılışlarında da geçerlidir. Rakamlar okunur ve okunuşu p, ç, t, k, f, s, ş, h harflerinden biriyle biterse, ekler de sertleşir. Örneğin: “Saat 3’te geldim.” (Doğru), “Saat 3’de geldim.” (Yanlış).
Özel durumlar:
- Bazı birleşik kelimeler bu kurala uymaz: Dikdört-gen, Ak-ciğer…
- Bazı matematik terimleri de bu kurala uymaz: Üç-gen, beş-gen…
- “-de/-da” bağlacı başlı başına bir kelime olduğu için sert ünsüzlerle (p, ç, t, k, f, s, ş, h) biten kelimelerden sonra gelse bile sertleşme kuralına uymaz. Örneğin: Gitsek de olur, gitmesek de…
Ünsüz Benzeşmesi Örnekleri
Ünsüz benzeşmesi, Türkçede seslerin birbirine uyum sağlaması amacıyla meydana gelen bir değişikliktir. Bu dilbilgisi kuralı, sert ünsüzlerden sonra gelen yumuşak ünsüzlerin sertleşmesini içerir. İşte 30 tane ünsüz benzeşmesi örneği:
Kelime halinde örnekler: ırmaktan, kullanmıştı, Türkçe, yapışkan, kulakta, kaşıkçı, ulusça, üçte, almıştı, eskitti, suskun, beşte, sustu, koştukça, matematikten, şişti, kırktan, savaşçı, sepken, konferansta, kalktı, konuştunuz mu?, oldukça, taraftar, sunmuştu, askılık, sessizlikten, küskün, bıkkınmış, sahipti, yaptığı.
Ünsüz Benzeşmesi 10 Tane Örnek Cümle
2. Bu saati en son dedem kullanmıştı.
5. Kulakta çekiç kemiği olduğunu yeni öğrenmiş oldum.
6. Kaşıkçı adlı gösteride hepimiz çok eğlendik.
7. Ulusça biz ne badirelerin üstesinden gelmişiz.
8. Yarın öğleden sonra üçte maçımız var.
9. Bu kadar lafın üstüne ağzını açmamıştı.
10. Yıllarımı kendimi işime vererek eskittim.
Ünsüz Benzeşmesine Örnek Kelimeler (30 Tane)
- 2013 –de → 2013’te
- Aç –dır → açtır
- Ağaç –dan → Ağaçtan
- As –gı → askı
- Ayak –da → ayakta
- Biç –di → biçti
- Coş –gu → coşku
- Çalış –gan → çalışkan
- Çift –ci → çiftçi
- Dolap –da → dolapta
- Güneş –den → güneşten
- Hafif –dir → hafiftir
- Heves –den → hevesten
- Irmak –dan → ırmaktan
- Kalk –dı → kalktı
- Kat –gı → katkı
- Kebap –cı → kebapçı
- Kes –gin → keskin
- Merak –dan → meraktan
- Saat 5 –de → saat 5’te
- Sarmak –da → sarmakta
- Ses –deş → sesteş
- Silah –cı → silahçı
- Türk –ce → Türkçe
- Üç –de → üçte
- Yap –dı → yaptı
- Yavaş –ca → yavaşça
- Yayıldık –ca → yayıldıkça
- Yemiş –ci → yemişçi
- Yurt –daş → yurttaş