Neler Öğrendik Neler?
A. Aşağıdaki ifadelerden “doğru” ya da “yanlış” olanları belirleyerek ilgili kutuyu işaretleyiniz.
(Y) 1. Dış gezegenlerin hacimce en küçüğü Uranüs’tür.
(Y) 2. Güneş’e en yakın olan gezegen, aynı zamanda Güneş sisteminin en küçük gezegenidir.
(D) 3. Dünya’nın komşu gezegenleri Venüs ve Mars’tır.
(Y) 4. Güneş’e yakınlık bakımından altıncı sırada olan gezegen, sistemin en büyük gezegenidir.
(Y) 5. Halkaları ile ünlü olan gezegen, Güneş sisteminin en büyük ikinci gezegenidir.
(D) 6. Güneş tutulmasının gerçekleşmesi için Dünya ve Güneş arasına Ay girmelidir.
(Y) 7. Ay tutulmasında sıralama “Güneş-Ay-Dünya” şeklinde olmalıdır.
(Y) 8. Ay tutulması, Ay’ın her dolunay evresinde gerçekleşir.
(Y) 9.Güneş tutulması, Ay’ın yeni ay evresinde gerçekleşir.
(D) 10. Güneş tutulmasında Ay’ın tamamı karanlıkta kalır.
B. Aşağıdaki ifadelerde noktalı yerlere, kutu içindeki kavramlardan uygun olanları yazınız.
1. Güneş sisteminde yaşam olduğu bilinen tek gezegen olan Dünya, Güneş’e uzaklık sıralamasında üçüncüdür.
2. Güneş’e yakınlık sıralamasında Mars sırada yer alan gezegen halkaları ile ünlüdür.
3. Satürn’e komşu gezegenlerden biri Jüpiter, diğeri ise Uranüs gezegenidir.
4. Asteroit kuşağı Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında yer alır.
5. Güneş doğarken veya batarken görülebilen, halk arasında “Çoban Yıldızı” olarak bilinen Venüs, “Dünya’nın ikizi” olarak da anılır.
6. Ay’ın gölgesi Güneş tutulması sırasında Dünya’nın üzerine düşer.
7. Tutulmalardan Ay tutulması sırasında Dünya’nın gölgesi Ay’ın üzerine düşer.
8. Güneş tutulması, Ay tutulmasına göre daha dar bir alandan gözlemlenebilir.
9. Diğerine göre daha uzun süre gözlemlenebilen tutulma Ay tutulmasıdır.
10. Güneş tutulması Ay’ın yeni ay evresinde gerçekleşir.
C. Gezegenlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1- Gezegenler, Güneş’e yakınlıklarına göre sıralandığında en fazla uyduya sahip gezegenden bir önce gelen gezegenin ismi nedir?
Cevap: Saturn
2- En büyük gazsal gezegen, Güneş’e yakınlık bakımından kaçıncı sırada yer alır?
Cevap: Beşinci sırada. Bu gezegen Jüpiter'dir.
3- “Kızıl gezegen” olarak da bilinen gezegen, konum olarak hangi gezegenler arasında bulunur?
Cevap: Mars, Güneş’ten dördüncü sıradadır ve Venüs ile Jüpiter arasında bulunur.
4- Gezegenler, hacimsel büyüklüklerine göre küçükten büyüğe sıralandığında Dünya’dan sonra gelen gezegenin ismi nedir?
Cevap: Venüs.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1. Güneş sistemindeki gezegenlerin özellikleri ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
Cevap: B) Karasal gezegenlerin en büyüğü Dünya’dır.
2. M ve N tutulmalarına ait bir görsel aşağıda verilmiştir. Bu tutulmaların özellikleri ile ilgili hangi seçenekte doğru bilgiler verilmiştir?
Cevap: D) Bir süre Dünya’nın üzerine Ay’ın gölgesi Ay, bir süre Dünya’nın gölgesinde kalır. düşer.
3. Güneş sisteminde yer alan X, Y ve Z gezegenlerinin birer özelliği aşağıdaki gibi kartlar üzerine yazılıyor. Buna göre X, Y ve Z gezegenleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap: D) Üç gezegenden Güneş’e en yakın olanı X, en uzak olanı Y gezegenidir.
4.
Buna göre,
I. Ece’nin kartında “Venüs” yazıyorsa Cenk’in kartında “Dünya” yazabilir.
II. Mete’nin kartında “Dünya” yazıyorsa Cenk’in kartında “Neptün” yazabilir.
III. Cenk’in kartında “Venüs”, Mete’nin kartında “Merkür” yazma ihtimali yoktur.
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
Cevap: B) I ve III
5. Verilenlere göre asteroitlerle ilgili,
I. Asteroitler, farklı büyüklük ve şekillere sahip olan küçük kayaçlardır.
II. Asteroitler tıpkı gezegenler gibi Güneş’in çevresinde dolanır.
III. Güneş sistemindeki asteroitlerin birçoğu, Mars ve Jüpiter arasında yer alan asteroit kuşağında bulunur.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
Cevap: B) I ve III
6. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Cevap: B) L ile gösterilen gök cismi uydu ise tutulma Güneş tutulmasıdır.
7. Güneş sistemindeki bazı gezegenlerin hacimsel büyüklüğü aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre K, L, M ve N ile gösterilen gezegenler aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir?
Cevap: B) Jüpiter Merkür Neptün Venüs
8. Buna göre doğru sınıflandırma, hangi seçenekte verilmiştir?
Cevap: A) 4. 5, 8 2, 6, 7 1, 3, 9
9. Bu gezegenlerle ilgili,
I. L ve M gezegenleri arasında Asteroit Kuşağı yer alır.
II. K gezegeni, Güneş’e yakınlık bakımından üçüncü sırada yer alır.
III. M gezegeni, K’ye göre Güneş’e daha uzak; L’ye göre Güneş’e daha yakındır.
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
Cevap: B) I ve II
10.
Verilen görsel dikkate alındığında,
I. 2 Ocak’ta Ay tutulmasının gerçekleşme ihtimali vardır.
II. 9 Ağustos’ta görülme ihtimali olan tutulma sırasında Ay, dolunay evresindedir.
III. Ay tutulmasının yıl içinde sadece bir kez gerçekleşme ihtimali vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Cevap: B) I ve III
11. Barış’ın verdiği bilgilere göre hazırlayabileceği tutulma modelleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Cevap: A) Sırasıyla K, L ve M harfleri ile temsil edilen gök cisimleri aynı doğrultu üzerine geldiğinde gerçekleşen tutulma gündüz gözlemlenebilir.
İCAT ÇIKARALIM
Mars’ta yaşam alanı oluşturmak için çalışmalara başladığınızı hayal ediniz. Bu yaşam alanı için gerekli olan enerjiyi güneş panelleri kullanarak ürettiğinizi, geriye insanların temel gereksinimlerinin kaldığını varsayınız. Bu temel gereksinimlerinden birini ya da birkaçını seçiniz. Bu gereksinimin/gereksinimlerin çözümüne ilişkin bir model oluşturunuz.
Mars’ta bir yaşam alanı oluşturmak için temel gereksinimlerden biri olan oksijen üretimini ele alalım. Oksijen, insanların ve diğer canlı organizmaların hayatta kalması için temel bir gereksinimdir ve bu gereksinimi karşılamak için güneş enerjisi kullanarak bir oksijen üretim sistemi geliştirebiliriz.
Model Adı: Mars Oksijen Üretim Sistemi
Açıklama: Bu model, Mars’ta yaşam alanları için oksijen üretimini sağlamak amacıyla güneş enerjisiyle çalışan bir sistem tasarlar. Bu sistemin temel bileşenleri şu şekildedir:
- Güneş Panelleri: Mars yüzeyinde güneş enerjisini yakalamak ve elektrik enerjisi üretmek için güneş panelleri kullanılır. Bu paneller, güneş ışığını elektrik enerjisine dönüştürür.
- Su Kaynağı: Mars’ta bulunan yeraltı su kaynakları veya su buzları bu sistem için su kaynağı olarak kullanılır. Bu su, oksijen üretimi için gereklidir.
- Oksijen Üretim Ünitesi: Su, elektroliz yoluyla oksijen ve hidrojen gazlarına ayrılır. Elektroliz işlemi için güneş panelleri tarafından üretilen elektrik enerjisi kullanılır. Bu ünite ayrıca elde edilen hidrojen gazını depolayabilir veya başka bir kullanım için saklayabilir.
- Oksijen Depolama: Üretilen oksijen gazı, Mars yaşam alanlarında kullanılmak üzere depolanır. Özel depolama tankları, oksijeni güvenli bir şekilde muhafaza eder ve yaşam alanlarına taşınabilir.
- Oksijen Dağıtım Sistemi: Depolanan oksijen, yaşam alanlarına ve soluma cihazlarına dağıtılır. Bu sistem, insanların oksijen ihtiyaçlarını karşılar.
Bu model, Mars’ta oksijen üretimi için güneş enerjisi kullanarak insanların temel oksijen gereksinimlerini karşılamak için tasarlanmış bir sistemdir. Benzer şekilde, su temini, barınma ve gıda üretimi gibi diğer temel ihtiyaçlar da bu sistemle karşılanabilir. Mars’ta sürdürülebilir bir yaşam alanı oluşturmak için bu tür sistemlerin bir arada çalışması gerekecektir.