Türkler ve İslamiyet
Sayfa 65 Cevapları
Soru: Gök Tanrı inancı ile İslamiyet arasındaki benzerlikler nelerdir?
- Gök Tanrı inancı: Tek tanrılı bir inanç sistemi olup, Tanrı’nın göklerin ve yerin yaratıcısı olduğuna inanılır. Bu inançta iyilik ve kötülük kavramları güçlüdür. Ahirette hesap verme inancı bulunur, bu da İslamiyet ile paralellik gösterir.
- İslamiyet'te olduğu gibi Gök Tanrı inancında da ahlaki değerler ön plandadır. Türkler, Tanrı’ya kurban sunma ve dua gibi ritüeller gerçekleştirirdi.
- Kötülük yapanlar için ceza, iyilik yapanlar için ödül beklenir. Gök Tanrı inancı ve İslamiyet arasında ahiret inancı ve hesap günü anlayışı benzerlik taşır.
Soru: Abbasi ve Emevi devletlerinin Türkler üzerindeki etkileri nelerdir?
- Emeviler Arap milliyetçiliğine önem vererek, İslamiyet’i yayarken Arap olmayan milletlere karşı mesafeli davrandılar. Türklerin İslamiyet’e girişini engelleyen bu politika, Emeviler döneminde asimilasyon ve ayrımcılık şeklinde kendini gösterdi.
- Abbasiler ise Emevi politikasından farklı olarak, Arap olmayan Müslümanlara daha hoşgörülü davrandı. Türkler, Abbasi yönetiminde askeri ve idari görevlerde önemli mevkiler edindiler.
- Abbasi dönemi, Türklerin İslamiyet’i daha geniş kabul ettikleri dönem olmuştur ve Türk-İslam kültürünün gelişimi bu dönemde hız kazanmıştır.
Soru: Emeviler ve Abbasiler arasında hangi temel fark bulunur?
- Emeviler, İslamiyet’i yayarken Arap üstünlüğünü savunmuş ve Arap olmayan Müslümanlara ikinci sınıf muamelesi yapmıştır.
- Abbasiler ise Arap milliyetçiliğinden uzaklaşarak, eşitlikçi bir yönetim anlayışını benimsemiş ve Türklerin devlet yönetiminde etkili rol almasını sağlamıştır.
Sayfa 66 Cevapları
Soru: Türklerin hangi özellikleri Abbasi Devleti içinde etkin olmalarını sağlamıştır?
- Askerî yetenekleri: Türkler, özellikle süvari birliklerinde ve savaş stratejilerinde ustaydılar. Abbasi ordusunda önemli roller üstlenmeleri bu yeteneklerinden kaynaklanmıştır.
- Devlete sadakatleri: Türkler, görev aldıkları kurumlara bağlılık göstermiş ve güven kazanmışlardır.
- Teşkilatçılık yetenekleri: Eski Türk devletlerinden gelen idari ve askerî tecrübeleri Abbasi yönetimine katkı sağlamıştır.
- İslam'a olan bağlılıkları: İslamiyet’i kabul ettikten sonra, dinî hassasiyetleriyle Abbasi yönetimi içinde hızlıca yükselmişlerdir.
Sayfa 68 Cevapları
Soru: Hangi Türk-İslam devletinin fetihleri Türkiye tarihi açısından daha önemlidir? Neden?
Selçuklu Devleti'nin fetihleri Türkiye tarihi açısından daha önemlidir. Çünkü Malazgirt Zaferi (1071) ile Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış ve Anadolu’da Türk yurtları kurulmaya başlanmıştır. Selçuklu fetihleri, Anadolu’nun kalıcı olarak Türkleşmesine ve İslamlaşmasına öncülük etmiştir.
Soru: İslamiyet’in kabulü sonrasında Türk devletlerinde İslam öncesindeki bazı özelliklerin devam etmesinin sebepleri nelerdir?
- Kültürel süreklilik: Geleneksel Türk töreleri ve sosyal yapıları İslamiyet sonrası da devam etmiştir.
- Coğrafi ve göçebe yaşamın etkisi: Bozkır kültüründen gelen konar-göçer yapılar, İslam sonrası da varlıklarını sürdürmüştür.
- Siyasi yapı: Eski Türk devlet yönetim anlayışı ve kurultaylar, İslam’la harmanlanarak varlık göstermiştir.
- Aile ve toplumsal gelenekler: Aile ve toplumsal ilişkilerde İslam öncesi gelenekler bazı değişikliklere uğrasa da tamamen kaybolmamıştır.
Etkinlik Zamanı (Sayfa 68)
Soru: İlk Türk-İslam devletleri ile ilk Türk devletlerinin siyasal özellikleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar.
| Benzerlikler | Farklılıklar |
|---|---|
| Liderlik anlayışı ve güçlü hükümdarlık | İslamiyet sonrası halifelik kurumunun etkisi |
| Ordu merkezli yönetim | İslam hukukunun yönetimde etkili olması |
| Aileye dayalı taht geleneği | İslamiyet'le birlikte vakıf sisteminin gelişmesi |
| Göçebe yapıya uygun esnek yönetim | Kalıcı şehirleşme ve mimari faaliyetlerin artması |
Sayfa 69 Cevapları
Soru: Çevrenizde bulunan tarihî eserlere örnek veriniz.
Örnekler: Sultanahmet Camii, Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı, Mevlana Türbesi gibi eserler Türkiye’nin farklı şehirlerinde önemli tarihî miraslar arasında yer alır.
Soru: Türkler; kervansaray, türbe, kale, mescit ve köprü türü eserlerden hangilerini İslamiyet’i kabul ettikten sonra inşa etmeye başlamışlardır? Neden?
- Türbeler, camiler ve kervansaraylar İslamiyet’i kabul ettikten sonra yoğun olarak inşa edilmiştir. Bu yapılar, İslamî kültürün yayılması ve ticaret yollarının güvenliğini sağlama amacı taşır.
- Kervansaraylar: Ticaret yollarında tüccarların güvenliğini sağlamak için yapılmıştır.
- Türbeler ve mescitler: Dini ve kültürel kimliğin göstergesi olarak önemli rol oynamıştır.
Sayfa 70 Etkinlik Zamanı Cevapları
Kutadgu Bilig ve Siyasetname’den alınan metinlerin soruları:
1. Soru: Hükümdarın görevleri nelerdir?
Cevap:
- Adalet sağlamak, halkın hakkını korumak ve zulme karşı mücadele etmek.
- Devleti yönetmek ve yönetimde güvenilir kişileri görevlendirmek.
- Halkın refahını sağlamak ve düzenli bir toplumsal yapı oluşturmak.
- Doğrudan halkla iletişim kurarak sorunlara çözüm bulmak.
2. Soru: Bu görevler günümüz devlet başkanlarının görevleriyle benzer midir? Neden?
- Benzerlikler: Günümüz devlet başkanları da adaleti sağlamak, halkın refahını artırmak ve devlet kurumlarını yönetmekle sorumludur.
- Farklılıklar: Modern devletlerde yetkiler anayasa ile sınırlıdır ve hukukun üstünlüğü esas alınır. Ancak temel amaçlar açısından benzerlikler bulunmaktadır.
Sayfa 71 Etkinlik Zamanı Cevapları
Etkinlik Zamanı
Tabloya Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda meydana gelen değişimlere örnekler yazınız.
| Meydana Gelen Değişimler | Açıklama |
|---|---|
| Siyasi Değişimler | - Merkezi yönetim güçlendi: Devletler, İslam hukukuna dayalı otoriter bir yapıya kavuştu. - Cihad ve fetih politikaları benimsendi: İslam’ı yayma amacıyla fetih hareketleri hız kazandı. - İslam hukuku esaslı yönetim: Devlet yönetimi, şeriat kurallarına göre düzenlendi. |
| Sosyal Değişimler | - Vakıf sisteminin yayılması: İhtiyaç sahiplerine yardım amacıyla vakıflar kuruldu. - Medreselerin açılması: Eğitim kurumları yaygınlaştı, dinî ve bilimsel eğitim verilmeye başlandı. - Kervansaraylarla ticaret canlandı: Yol güvenliği sağlanarak ticaret yolları üzerinde kervansaraylar kuruldu. |
| Kültürel Değişimler | - Türk-İslam mimarisi gelişti: Camiler, medreseler, kervansaraylar inşa edilerek mimaride İslam etkisi arttı. - Edebiyat ve sanat dalları gelişti: Arapça ve Farsçanın etkisiyle edebi eserler çoğaldı, hat, tezhip, minyatür gibi sanat dalları öne çıktı. - İslam kültürüyle sentez: Türk gelenekleri, İslam kültürüyle harmanlandı ve yeni bir kimlik ortaya çıktı. |
Etkinlik Zamanı
1. Türk-İslam devletlerindeki hükümdarların görevleri ile ilk Türk devletlerindeki hükümdarların görevleri arasındaki benzerlikler nelerdir?
Benzerlikler:
Her iki yönetim modelinde de hükümdarın görevi halkın huzurunu ve refahını sağlamak, adaleti tesis etmek ve orduyu yönetmektir.
Hem Türk-İslam hem de eski Türk devletlerinde hükümdar, halkın güvenliğinden ve düzeninden sorumludur. Ayrıca, halkın haklarını koruma ve zorbalığa karşı mücadele etme görevi üstlenmiştir.
2. Türk-İslam devletlerindeki sosyal hayat ile ilk Türk devletlerindeki sosyal hayat arasındaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir?
Benzerlikler:
Her iki dönemde de aile yapısı önemlidir ve toplumsal dayanışma ön plandadır. Sosyal ilişkilerde komşuluk ve akrabalık gibi bağlar güçlüdür.
Farklılıklar:
İslamiyet’in kabulü ile birlikte sosyal hayatta dini değerler daha ön plana çıkmıştır. Medrese, kervansaray ve cami gibi yapılar toplumun sosyal hayatını şekillendirmiştir. İlk Türk devletlerinde ise göçebe kültür ve geleneksel töreler sosyal yapıyı belirleyen en önemli unsurlardır.
3. Metinden hareketle Selçukluların kültürel hayatıyla ilgili neler söylenebilir?
- Selçuklular, tarım ve hayvancılıkla uğraşan köylüler kadar zanaat ve ticaretle ilgilenen şehirli halkı da desteklemiştir.
- Kervansaraylar ve vakıf sistemleri aracılığıyla sosyal dayanışma ve ticaret geliştirilmiştir.
- Büyük Selçuklu Devleti, sanat ve mimariye önem vererek medreseler ve camiler inşa etmiştir. Aynı zamanda kültürel hayatta Türk-İslam sentezi oluşturulmuştur.
Bu bilgilerle sorulara yönelik kapsamlı cevaplar verilmiş oldu. Tablodaki siyasi, sosyal ve kültürel değişimlerle ilgili kısımları doldurmak için de bu noktalar referans alınabilir.