Türkler Anadolu’da
Sayfa 72 Cevapları
Soru: Görsel 2.54 ve 2.55’i inceleyiniz. Fotoğraflara göre Türklerin Anadolu’yu yurt edinmelerinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Türklerin Anadolu’yu yurt edinmelerinin sebebi, iklimin daha elverişli olması ve tarıma uygun toprakların bulunmasıdır. Orta Asya’nın sert bozkır ve çöl iklimi, göçebe yaşamı zorlaştırırken Anadolu’nun yaylaları ve verimli otlakları, hem hayvancılık hem de tarım için uygun yaşam alanları sunmuştur. Ayrıca, Anadolu’nun stratejik konumu ticaret ve fetihler için büyük avantaj sağlamıştır.
Sayfa 73 Cevapları
Soru: Anadolu’yu fetheden beylerden biri de siz olsaydınız, Türklerin Anadolu’yu yurt edinmesi için neler yapardınız?
Cevap: Türklerin Anadolu’yu kalıcı yurt edinmesi için güvenlik sağlamak amacıyla kaleler kurar, tarımı teşvik eder, ticaret yolları üzerinde kervansaraylar inşa ederdim. Halkın uyumunu artırmak için barışçıl ilişkiler geliştirir ve İslamiyet’i yaymak için cami ve medreseler açardım.
Sayfa 74 Cevapları
Soru: Türk beylikleri ve devletleri neden daha çok Anadolu’nun orta ve doğusunda kurulmuştur? Tartışınız.
Cevap: Türk beylikleri ve devletleri, güvenlik ve stratejik konum sebebiyle daha çok Anadolu’nun orta ve doğu bölgelerinde kurulmuştur. Bu bölgeler, dağlık yapıları sayesinde savunmaya elverişli olup, dış tehditlere karşı koruma sağlamıştır. Ayrıca, tarım alanları ve hayvancılık için uygun iklim koşulları mevcuttu. Ticaret yollarının buradan geçmesi, bölgenin ekonomik gelişimini desteklemiştir. Doğu bölgelerinde kurulmak, İran ve Orta Asya ile bağlantıları sürdürmelerine de imkan vermiştir.
Sayfa 75 Cevapları
Soru: Türk beyliklerinin Türklerin Anadolu’yu yurt edinme sürecine katkıları nelerdir?
Cevap: Türk beylikleri, fetihler, yerleşim faaliyetleri ve İslam kültürünün yayılması ile Anadolu’nun Türkleşmesine katkıda bulundular. Savunma ve ticaret yollarını kontrol ederek kalıcı bir yurt edinilmesini sağladılar.
Sayfa 76 Cevapları
Soru: Haçlı Seferlerinin sırasıyla siyasi, dinî ve ekonomik sebepleri nelerdir?
- Siyasi Sebep: Bizans’ın yardım isteği ve Avrupa’da güç kazanma arzusu.
- Dinî Sebep: Kudüs’ü Müslümanlardan almak ve Hristiyanlığı yaymak.
- Ekonomik Sebep: Doğu’nun zenginlikleri ve ticaret yollarına hâkim olma isteği.
Sayfa 77 Cevapları
Soru: Miryokefalon Savaşı'nın kaybedilmesi durumunda Türkler açısından sonuçlar neler olabilirdi?
Türkler, Anadolu’daki siyasi üstünlüklerini kaybedebilir ve Bizans yeniden Anadolu'yu ele geçirme fırsatı bulabilirdi. Ayrıca Anadolu’nun kalıcı olarak Türk yurdu haline gelmesi gecikebilir, bu da göçebe Türk boylarının zor durumda kalmasına neden olabilirdi.
Soru : Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi gücünü artırması ile ekonomik olarak güçlenmesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Siyasi güç artışı, ticaret yollarının güvenliğini sağladı. Bu durum, Anadolu'yu tüccarların ve zanaatkârların uğrak noktası haline getirdi. Ekonomik olarak güçlenen Selçuklular, yeni eserler ve ticaret merkezleri inşa ederek bölgenin gelişimine katkı sağladı.
Soru: Selçuklular Dönemi'nde inşa edilen yapılar Anadolu’da ticaretin gelişmesine nasıl katkı sağlamıştır?
Kervansaraylar tüccarların konaklamasını sağladı ve güvenli seyahate imkân tanıdı. Ticaret yolları üzerindeki bu yapılar, ticaretin sürekliliğini artırarak Anadolu'nun ekonomik kalkınmasına destek oldu.
Sayfa 78 Cevapları
Soru: A. Türkiye Selçuklu Devleti Dönemi’ne ait aşağıda yer alan eserleri 69. sayfada verilen Büyük Selçuklu Devleti eserleriyle karşılaştırınız. Bu eserlerin benzerliklerini ve farklılıklarını yazınız.
Benzerlikler:
- İslam mimarisi etkisi her iki dönemin yapılarında belirgindir.
- Yapılar, eğitim, ibadet ve sosyal hizmet amaçlı inşa edilmiştir.
- Taş işçiliği ve süslemeler mimaride öne çıkar.
Farklılıklar:
- Türkiye Selçuklu eserleri daha sade ve işlevsel, Büyük Selçuklu eserleri ise daha ihtişamlı ve süslemelidir.
- Büyük Selçuklu eserlerinde İran mimarisi etkisi baskındır, Türkiye Selçuklu yapılarında ise Anadolu’nun coğrafi ve kültürel izleri görülür.
Soru B: Medreseler ve darüşşifalar ne amaçla yapılmıştır? Geçmişte bu yapılarda halka sunulan hizmetler, günümüzde hangi yapılarda verilmektedir?
- Medreseler: Eğitim amacıyla kurulmuş, özellikle dinî ilimler ve fen bilimleri öğretilmiştir.
- Darüşşifalar: Sağlık hizmeti sunulan yerler olup, hastalara tedavi ve bakım sağlanmıştır.
Günümüzde:
- Eğitim hizmetleri, medreselerin yerini alan okullar, üniversiteler ve araştırma merkezlerinde verilmektedir.
- Sağlık hizmetleri, darüşşifaların yerine hastaneler, klinikler ve sağlık merkezlerinde sunulmaktadır.
Sayfa 79 Cevapları
Soru: Türkiye Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki kültürel faaliyetlerin Türklerin Anadolu’yu yurt edinme sürecine katkıları nelerdir?
Cevap: Türkiye Selçuklu Devleti, medreseler ve kervansaraylarla eğitim ve ticareti geliştirdi, mimari eserlerle Anadolu’da kalıcı izler bıraktı. Bu faaliyetler, halkın Selçuklu yönetimini benimsemesini ve Anadolu’nun Türkleşmesini hızlandırdı.
Etkinlik Zamanı
Türkiye Selçuklu Devleti Dönemi’nde Anadolu’yu ziyaret eden Marco Polo’nun (Marko Polo) seyahatnamesinden alınmış metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
1. Soru: Anadolu’da halkın başlıca ekonomik faaliyetleri nelerdir?
Cevap: Halkın başlıca ekonomik faaliyetleri tarım, hayvancılık, ticaret ve zanaatkârlıktır. Özellikle ticaret kervan yolları sayesinde gelişmişti.
2. Soru: Hangi sanatlar Marco Polo’nun ilgisini çekmiştir?
Cevap: Marco Polo, halı, kilim dokumacılığı ve el sanatları gibi Anadolu’ya özgü zanaatlara ilgi göstermiştir.
3. Soru: Türklerin konargöçer yaşamı sürdürdüğü söylenebilir mi? Neden?
Cevap: Evet, konargöçer yaşam yaygındı. Özellikle hayvancılıkla uğraşanlar yaylak-kışlak düzeninde yaşıyordu, ancak yerleşik hayata geçen Türkler de artmıştı.
Yalan söyler görmeyen, haberi gören bilir
Gerçek erin hâlini, yolda can veren bilir
Tutma gönülde kini, hoş tut gönülde miskini
Dünya ahiret ekini, ekip götüren bilir
Yunus Emre Divanı, s. 162
Soru: Yukarıdaki şiirde anlamını bilmediğiniz bir kelime var mı? Şair, hangi değerlerin önemini vurgulamaktadır?
Cevap: Şiirde "ekin" kelimesi mecazi anlamda kullanılmış olup, ahiret ve dünya için yapılan iyiliklerin karşılık bulacağı anlamını taşır. Şair, bu dizelerde dürüstlük, hoşgörü, kin tutmamak, sabır ve iyilik yapmanın önemini vurgulamaktadır. Özellikle hoş görülü olmanın ve gönül kazanmanın, hem dünya hem ahiret mutluluğuna ulaşmak için gerekli olduğunu ifade eder.
Sayfa 80 Cevapları
Etkinlik Zamanı – Hayatını Araştırarak Şemayı Doldurunuz
Bu etkinlikte 79. sayfada isimleri verilen Türklerin Anadolu’ya yurt edinme sürecine katkı yapan şahsiyetlerden birinin hayatını araştırarak aşağıdaki şemayı doldurmanız istenmektedir.
Örnek Şema – Mevlâna Celaleddin Rumi
- Adı: Mevlâna Celaleddin Rumi
- Doğum ve Ölüm Tarihi: 30 Eylül 1207 - 17 Aralık 1273
- Yaşadığı Yerler: Belh (Horasan), Karaman, Konya
- Eserleri: Mesnevi, Divan-ı Kebir, Fîhi Mâ Fîh
- Eğitimi: Dönemin en büyük alimlerinden babası Bahaeddin Veled'den ve diğer ünlü hocalardan eğitim aldı.
- Önemli Özellikleri: Mevlâna, hoşgörü, sevgi, barış ve insanlığı ön planda tutan öğretileriyle tanınır. İslam felsefesi, tasavvuf ve edebiyat alanında büyük bir etkiye sahiptir.
- Sözlerinden veya Eserlerinden Örnekler: "Ne olursan ol, yine gel." – Mevlâna’nın bu sözleri hoşgörünün sembolü hâline gelmiştir.
Sayfa 81 Cevapları
Soru: Çevrenizde Türk beyliklerine ve devletlerine ait hangi eserler bulunmaktadır? Bu eserlerin hangi beyliklere ve devletlere ait olduğunu söyleyiniz.
Selçuklu Devleti
- Konya: Alaeddin Camii, Karatay Medresesi
- Kayseri: Hunat Hatun Külliyesi, Gevher Nesibe Darüşşifası
- Sivas: Gök Medrese
Osmanlı Devleti
- İstanbul: Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii
- Bursa: Yeşil Türbe, Ulu Cami
- Edirne: Selimiye Camii
Danişmentliler
- Tokat: Niksar Ulu Camii
- Amasya: Yağıbasan Medresesi
Artuklular
- Mardin: Ulu Cami, Zinciriye Medresesi
- Diyarbakır: Malabadi Köprüsü
Germiyanoğulları
- Kütahya: Germiyan Bey Sarayı, İshak Fakih Camii
Bu eserlerin çoğu, hem mimari hem de sanat açısından Türk beyliklerinin ve devletlerinin kültürel mirasını yansıtır. Çevrenizdeki eserlerin hangi beylik veya devlete ait olduğunu belirlemek için yerel müze ve belediyelerden bilgi alabilir veya ilgili kitap ve kaynaklardan faydalanabilirsiniz.
Sayfa 82 Cevapları
Etkinlik Zamanı Cevapları
1- Anadolu’daki ekonomik ve kültürel faaliyetler nelerdir?
Cevap: Ticaret, tarım, hayvancılık, dokumacılık, ipekçilik ve halı-kilim üretimi gibi ekonomik faaliyetler ön plandadır. Kültürel olarak mimaride cami, medrese ve türbe yapımı öne çıkar.
2- Anadolu’nun Türk yurdu olduğundan söz edilebilir mi? Neden?
Cevap: Evet, Anadolu’da Türklerin kurduğu yerleşim yerleri, mimari eserler ve sosyal düzen, buranın bir Türk yurdu haline geldiğini gösterir. Şehirlerin kimliği Türk kültürüyle şekillenmiştir.
Anadolu’da Kurulan Türk Beyliklerinin ve Devletlerinin Anadolu’nun Türkleşmesi İçin Yaptıkları
| Alan | Yapılanlar |
|---|---|
| Siyasi Alanda | Beyliklerin Bizans ve Haçlılarla mücadelesi, fetihler ve Anadolu’da kalıcı yerleşim. |
| Ekonomik Alanda | Ticaret yollarının kontrolü, kervansarayların inşası ve ipek yolunun canlandırılması. |
| Sosyal Alanda | Yeni yerleşim yerleri kurulması, şehirleşme ve halkın yaşam kalitesinin artması. |
| Kültürel Alanda | Cami, medrese, hamam, türbe gibi eserlerin inşası ve İslami kültürün yayılması. |