9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 34-40-41 Cevapları Meb Yayınları

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Sayfa 34 Konuya Başlarken Cevapları

Soru 1: Çevrenizdeki canlıları birbirinden ayıran özellikler neler olabilir
Cevap: Çevremizdeki canlılar hücresel yapıları, beslenme biçimleri, hareket yetenekleri, üreme şekilleri ve metabolizma hızları ile birbirinden ayrılır.

Soru 2: Canlılarda gözlenen bazı özellikler cansızlarda da gözlenebilir mi
Cevap: Evet, hareket ve enerji kullanımı gibi bazı özellikler cansızlarda da gözlenebilir. Örneğin, rüzgarla hareket eden bir yaprak veya enerjiyle çalışan makineler cansız olmasına rağmen bu özellikleri gösterebilir.

Soru 3: Aşağıdaki görsellerde sırasıyla bakteri, bitki, mantar ve hayvan örneklerine yer verilmiştir (Görsel 1.8). Bu canlılarda ortak olarak gözlenen özellikleri arkadaşlarınızla tartışınız ve bu özellikleri listeleyiniz.

Cevap: Bu canlıların ortak özellikleri: hücresel yapı, beslenme, büyüme ve gelişme, üreme, çevresel uyarıcılara tepki ve enerji kullanımıdır.

Görsel 1.8'deki Canlılar:

1. a) Salmonella bakterisi: Tek hücreli bir mikroorganizmadır. Bölünerek çoğalır ve hastalıklara neden olabilir.
2. b) Menekşe bitkisi: Fotosentez yaparak enerji üretir, kök, gövde ve yapraklardan oluşur.
3. c) Şapkalı mantar: Çürükçül beslenir, nemli ortamlarda yaşar ve eşeyli ya da eşeysiz ürer.
4. ç) Tavşan: Omurgalı, memeli bir hayvandır. Heterotrof beslenir, hareket eder ve üreme yeteneğine sahiptir.

Sayfa 40 4. Etkinlik Cevapları

Yönerge Özeti:

1. Canlıların gözlemi: Seçtiğiniz bir hayvan ve bitkiyi üç gün boyunca gözlemleyin. Gözlemlediğiniz özellikleri tabloya kaydedin.
2. Gözlem süresi: Gözlemleri gerektiğinde arttırarak yeni veriler elde edin ve tabloya işleyin.
3. Canlılık özellikleri: Gözleyemediğiniz ancak varlığını bildiğiniz canlılık özelliklerini tabloya işaretleyin.

Gözlem Tablosu:

1. Beslenme:

1. Köpek (Heterotrof): Köpekler dışarıdan beslenir, yani heterotroftur.
2. Fesleğen (Ototrof): Fesleğen fotosentez yaparak kendi besinini üretir, yani ototroftur.

2. Üreme:

1. Köpek (Eşeyli): Köpekler eşeyli üreme ile çoğalırlar.
2. Fesleğen (Eşeyli ve Eşeysiz): Bitkiler, fesleğen dahil, hem eşeyli (tohumlarla) hem de eşeysiz (çelikleme gibi yöntemlerle) üreyebilirler.

3. Büyüme ve Gelişme:

1. Köpek (Sınırlı): Köpekler belirli bir büyüklüğe ulaşınca büyümeleri durur, yani büyüme sınırlıdır.
2. Fesleğen (Sınırsız): Bitkiler genellikle ömür boyu büyümeye devam ederler, yani büyümeleri sınırsızdır.

4. Uyarılara Tepki:

1. Köpek (Var): Köpekler çevresel uyarıcılara (ses, ışık, dokunma vb.) aktif olarak tepki verir.
2. Fesleğen (Var): Bitkiler de çevresel uyarıcılara sınıflı tepki verir. Örneğin, ışığa yönelme (fototropizma) veya suya yönelme (hidrotropizma) gösterirler.

Sayfa 41 4. Etkinlik Cevapları

İncelenen Canlılarda Gözlemlenemeyen Özelliklere İlişkin Tahminler

Hücresel Yapı:

• Köpek: Köpekler çok hücreli organizmalardır. Hücre yapıları hayvan hücrelerinden oluşur.
• Fesleğen: Fesleğen bitkisi de çok hücrelidir. Hücrelerinde hücre duvarı ve kloroplast gibi bitkiye özgü yapılar bulunur.

Adaptasyon:

• Köpek: Köpekler çeşitli iklim koşullarına uyum sağlamıştır. Farklı köpek türleri soğuk ya da sıcak ortamlarda yaşamaya adapte olmuştur.
• Fesleğen: Fesleğen bitkisi sıcak ve güneşli iklim koşullarına adapte olmuştur, bu sayede iyi büyür.

Varyasyon:

• Köpek: Farklı köpek türleri arasında büyük genetik çeşitlilik vardır. Cinslere göre boyut, renk, tüy yapısı gibi farklılıklar gözlenir.
• Fesleğen: Fesleğen bitkilerinin de farklı türleri mevcuttur. Yaprak büyüklüğü, rengi gibi değişkenlikler gözlemlenir.

Organizasyon:

• Köpek: Köpekler çok hücreli organizmalardır. Vücutlarında belirli organ sistemleri (sindirim, dolaşım vb.) organizasyonu vardır.
• Fesleğen: Fesleğen de bitkiler gibi kök, gövde, yaprak gibi yapılarla organizasyon göstermektedir.

Homeostazi:

• Köpek: Köpekler, vücut ısısını dengede tutarak homeostazi sağlarlar. Örneğin, sıcak havalarda ter bezleri ile serinlerler.
• Fesleğen: Bitkiler de su dengesini koruyarak çevre koşullarına uyum sağlarlar. Bu da bitkilerde homeostaziyi sağlar.

Metabolizma:

• Köpek: Köpekler dışarıdan aldıkları besinleri enerjiye dönüştürerek metabolik faaliyetlerde bulunurlar.
• Fesleğen: Fesleğen fotosentez yaparak enerjiyi güneşten alır ve kendi metabolik işlemlerini yürütür.

Enerji Üretimi:

• Köpek: Köpekler heterotrof canlılardır, yani dışarıdan besin alarak enerjilerini sağlarlar.
• Fesleğen: Fesleğen ototrof bir bitkidir, fotosentez yoluyla enerjiyi kendisi üretir.

Sonuç ve Değerlendirme:

Bu gözlem raporunda, köpek ve fesleğen gibi iki farklı canlının gözlemlenebilir ve gözlemlenemeyen canlılık özellikleri değerlendirilmiştir. Her iki canlının da hücresel yapıları, metabolizmaları, homeostazileri ve diğer temel canlılık özelliklerine sahip olduğu belirlenmiştir. Bitkilerin ototrof (kendi enerjisini üreten), hayvanların ise heterotrof (dışarıdan beslenen) olması en temel farklardan biridir.

Ayrıca, köpek ve fesleğen arasında gözlemlenen genetik varyasyonlar, bu canlıların çevreye uyum yeteneklerini ortaya koymaktadır. Canlılar arasında birçok ortak özellik bulunsa da, temel farklılıklar yaşam biçimlerini ve çevreye olan tepkilerini değiştirmektedir.

Sonuç olarak, hem bitkiler hem de hayvanlar birçok ortak canlılık özelliği taşırken, beslenme ve hareket gibi bazı temel farklılıklar, bu iki yaşam formunu birbirinden ayıran önemli faktörlerdir.