Aşağıda, 17 Ağustos 1999 Depremi üzerinden tehlike, risk ve afet kavramlarını açıklayan örnek bir metin ve ilgili şema doldurması yer almaktadır:
Soru 1: Bu depremde yaşanan olaylardaki tehlike, risk ve afet kavramları ile bu kavramlar arasındaki ilişkiyi belirleyerek yazınız:
Cevap: 17 Ağustos 1999’da meydana gelen Gölcük depremi, Türkiye’nin en yıkıcı depremlerinden biri olmuştur. Bu olayda tehlike, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda bir depremin meydana gelmesidir. Tehlikenin etkili olduğu bölgede yerleşim yerlerinin bulunması ve nüfusun yoğun olması, insanları doğrudan maruziyete açık hale getirmiştir. Ayrıca, binaların dayanıksız inşa edilmesi, altyapı yetersizlikleri ve yeterli hazırlıkların yapılmamış olması önemli bir güvenlik açığı doğurmuştur. Bu durumlar bir araya gelerek zarar görme olasılığını, yani riski artırmıştır. Sonuç olarak, bu risk gerçekleşmiş ve çok sayıda can kaybı ile büyük bir afet yaşanmıştır.
Şema Doldurma:
Maruziyet: Fay hatlarına yakın yerleşim alanlarının varlığı ve yoğun nüfus.
Tehlike: Deprem gibi doğal bir olayın gerçekleşmesi ve yıkıcı etkilerinin potansiyeli.
Güvenlik Açığı: Binaların depreme dayanıklı olmaması, altyapı eksiklikleri ve yeterli hazırlığın bulunmaması.
Risk: Güvenlik açıkları ve maruziyetin birleşmesiyle oluşan zarar ihtimali.
Soru 2: Aşağıda verilen boş alana farklı afet örnekleri üzerinden tehlike, risk ve afet kavramları arasındaki ilişkiyi çözümleyen bir çalışma (metin, şema, resim vb.) hazırlayınız.
Aşağıda örnek bir metin + şema çalışması sunuyorum. Afet türü olarak sel üzerinden açıklama yapıldı. Dilersen başka bir afet türüyle de hazırlayabilirim.
Afet Türü: SEL
Metin: Sel, özellikle yağışın yoğun olduğu dönemlerde şehirlerde veya kırsal bölgelerde sıkça yaşanan doğal afetlerden biridir.
Tehlike, aşırı ve ani yağışların meydana gelmesidir.
Bu tehlike, nehir kenarındaki yerleşim alanları, altyapısı zayıf şehirler, düz araziler gibi alanlarda maruziyeti artırır.
Eğer bu bölgelerde drenaj sistemleri yetersiz, binalar dayanaksız ve uyarı sistemleri zayıf ise güvenlik açığı ortaya çıkar.
Bu üç unsurun birleşmesi, can ve mal kaybı riski doğurur. Ve bu risk gerçekleşirse sel afeti meydana gelir.
Şema ile Tehlike, Risk ve Afet İlişkisi:
Tehlike: Aşırı yağış ➝
Maruziyet: Nehir kenarındaki yerleşim, kalabalık şehirler ➝
Güvenlik Açığı: Yetersiz altyapı, taşkın önlemi alınmamış bölgeler ➝
Risk: Sel sonucu zarar görme ihtimali ➝
Afet: Can kaybı, mal kaybı, çevresel yıkım
Orman Yangını
Metin: Orman yangınları, sıcak hava, rüzgâr ve insan kaynaklı hatalarla ortaya çıkabilir.
Tehlike, ormanlık alanda yangın çıkma olasılığıdır.
Bu alanlarda yaşayan halk veya ormanlara yakın tarım ve yerleşim bölgeleri, maruziyet içindedir.
Yangına karşı yeterli ekipman ve müdahale hazırlığı olmaması, orman yollarının kapalı olması gibi durumlar güvenlik açığıdır.
Bu nedenle risk büyür ve gerçekleştiğinde orman yangını afeti yaşanır.
Şema:
Tehlike: Ormanda yangın çıkma ihtimali
Maruziyet: Ormana yakın yerleşimler, çiftlikler
Güvenlik Açığı: Müdahale araçlarının eksikliği, hazırlıksızlık Risk: Yangının yerleşim yerlerine ulaşması ihtimali
Afet: Evlerin yanması, canlıların zarar görmesi