9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Sayfa 119 Cevapları
1. Soru: Anlamak, bilgiyi öğrenmek ve derinleştirmek için önemli midir? Açıklayınız.
Cevap: Evet, anlamak bilgiyi öğrenmek ve derinleştirmek için oldukça önemlidir. Anlamak, bilgiyi yalnızca yüzeysel olarak bilmekten öteye geçerek, onun neden ve nasıl işlediğini kavramayı sağlar. Bu da kişinin bilgiyi daha etkili bir şekilde kullanmasını ve yeni durumlara uyarlamasını mümkün kılar.
2. Soru: Bilgiyi iletmek ve konuyu daha iyi anlamak için açıklama önemli midir? Açıklayınız.
Cevap: Evet, açıklama bilgiyi iletmek ve konuyu daha iyi anlamak için önemlidir. Açıklama, karmaşık bilgileri sadeleştirerek herkesin daha iyi kavramasını sağlar. Ayrıca, konunun daha derinlemesine anlaşılmasını ve öğrenilen bilginin başkalarına etkili bir şekilde aktarılmasını kolaylaştırır.
3. Soru: Bilimsel çalışmalarda teorik terim mi yoksa gözlem terimi mi daha çok kullanılır? Açıklayınız.
Cevap: Bilimsel çalışmalarda hem teorik terimler hem de gözlem terimleri kullanılır, ancak teorik terimler genellikle daha fazla öne çıkar. Çünkü teorik terimler, gözlemlerden elde edilen verileri açıklamak ve bilimsel hipotezlerin oluşturulmasını sağlamak için gereklidir. Ancak gözlem terimleri de somut verilerin kaydedilmesi açısından büyük önem taşır.
4. Soru: Veriler arasındaki nedensel bağları anlamak bilimsel faaliyetlere nasıl yardımcı olabilir?
Cevap: Nedensel bağları anlamak, olaylar ve olgular arasındaki ilişkileri belirleyerek bilimsel problemlerin çözümüne katkı sağlar. Bu, neden-sonuç ilişkilerini ortaya koyarak bilimsel tahminlerde bulunmaya ve yeni bilgilerin üretilmesine yardımcı olur.
5. Soru: Karar vermeden önce veri toplamak neden önemlidir?
Cevap: Karar vermeden önce veri toplamak, kararın objektif, doğru ve güvenilir verilere dayanmasını sağlar. Eksik veya yanlış veri ile alınan kararlar yanıltıcı olabilir ve hatalı sonuçlara yol açabilir. Doğru veriye dayalı kararlar, riskleri minimize eder ve başarı olasılığını artırır.
6. Soru: Doğrulama ön yargısının yol açabileceği olumsuzluklar neler olabilir?
Cevap: Doğrulama ön yargısı, bireylerin yalnızca kendi görüşlerini destekleyen bilgileri dikkate alarak tarafsız bir değerlendirme yapamamalarına neden olur. Bu durum, hatalı kararlar alınmasına, objektif analizlerin yapılamamasına ve yanlış sonuçlara ulaşılmasına yol açabilir.
7. Soru: Çeşitli tıbbi durumlar için hasta verilerini toplayan bir sağlık şirketinde veri analisti olarak çalışıyorsunuz. Analiz ettiğiniz veri kümelerinden birinde kan basıncı ve kolesterol düzeyleri gibi eksik değerler var. Doğru analiz sonuçları elde etmek için bu veri setini tamamlamanız gerekiyor. Bu durumda eksik verileri tamamlamak için nasıl bir yol izlersiniz? Gerekçelendirerek açıklayınız.
Cevap: Eksik verileri tamamlamak için birkaç yöntem izlenebilir:
- Veri tahmini ve istatistiksel yöntemler (ortalama, medyan gibi ölçüler kullanarak eksik verilerin tamamlanması),
- Benzer hasta gruplarına dayalı veri doldurma,
- Makine öğrenmesi algoritmaları kullanarak eksik veriyi tahmin etme,
- Uzman görüşlerinden faydalanarak eksik değerlerin anlamlandırılması.
Bu yöntemler, veri setinin bütünlüğünü koruyarak analizlerin doğruluğunu ve güvenilirliğini artırmak için gereklidir.
9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Sayfa 120 Cevapları
Soru 8: Varsayımsal-tümdengelimsel açıklamada amaç nedir?
Cevap: Varsayımsal-tümdengelimsel açıklamanın amacı, gelecekteki belirsiz olaylar hakkında mantıksal hipotezler kullanarak tahminlerde bulunmak ve bu hipotezlere dayalı çıkarımlar yapmaktır. Bu tür açıklamalar sayesinde olaylar arasındaki mantıksal ilişkiler değerlendirilerek olası sonuçlar öngörülebilir.
Soru 9: Günlük yaşamda varsayımsal-tümdengelimsel açıklamada bulunmanın faydası ne olabilir?
Cevap: Günlük yaşamda varsayımsal-tümdengelimsel açıklamalar, olası sonuçlar hakkında tahmin yürütmemize ve kararlarımızı daha bilinçli şekilde almamıza yardımcı olur. Örneğin, hava durumuna göre günlük planlarımızı yapmak, finansal kararlar almak ya da belirli olayların sonuçlarını öngörerek önlem almak gibi durumlarda fayda sağlar.
Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi varsayımsal-tümdengelimsel açıklama örneğidir? Açıklayınız.
- Zebralar uzun boylu hayvanlardır.
- Seversen kusurları kabul edersin.
- Elfler Orta Dünya’nın üyeleridir.
- Yeni Zelanda ada ülkesidir.
- Nasreddin Hoca Konyalıdır.
Cevap: Bu ifadeler varsayımsal-tümdengelimsel açıklama örneği değildir. Çünkü bu tür açıklamalar, bir öncül ve sonuç ilişkisinden oluşmalıdır. Örneğin, "Eğer yağmur yağarsa, sokaklar ıslanır." gibi ifadeler varsayımsal-tümdengelimsel açıklamalara örnek olabilir. Yukarıdaki ifadeler ise doğrudan bilgi içerdiğinden hipotez veya çıkarım barındırmaz.
Soru 11: Bu parçaya göre Hande’nin yer çekimi ile ilgili açıklama yapabilmesi neye bağlıdır? Açıklayınız.
Cevap: Hande’nin yer çekimi ile ilgili açıklama yapabilmesi, konunun temel ilkelerini kavramasına ve bu bilgileri farklı durumlara uygulayabilme yeteneğine bağlıdır. Bilimsel açıklamayı doğru bir şekilde anladığında, bunu farklı olaylarla ilişkilendirebilir ve başkalarına anlatabilir. Anladığı kavramları genişletmesi ve öğretmesi, bilgiyi derinlemesine öğrenmesi sayesinde mümkündür.
Sayfa 121 Cevapları: Açıklamaların Yetersizliği ve Doğru-Yanlış Değerlendirmesi
12. Aşağıdaki yetersiz açıklamaları yeterli olacak şekilde ilerleterek yazınız.
1. Yetersiz Açıklamaları Geliştirme
Yetersiz Açıklama: Nesnelerin interneti, veri alışverişi yapabilen, birbirine bağlı cihazlardan oluşan bir ağdır. Bu cihazlar, internet üzerinden birbirini algılayabilen cihazlardır.
Geliştirilmiş Açıklama: Nesnelerin İnterneti (IoT), sensörler ve yazılımlar aracılığıyla veri toplayan, işleyen ve birbirleriyle iletişim kurabilen akıllı cihazların oluşturduğu bir ağdır. Bu teknoloji, ev otomasyonundan endüstriyel sistemlere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.
2- Yetersiz Açıklama: Küresel ısınmanın nedeni Güneş’tir. Güneş, Dünya üzerinde ne kadar çok parlarsa Dünya o kadar ısınır.
Geliştirilmiş Açıklama: Küresel ısınmanın temel nedeni, fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere salınan sera gazlarının artmasıdır. Bu gazlar, Güneş’ten gelen ısıyı hapsederek Dünya'nın ortalama sıcaklığının artmasına neden olur.
3- Yetersiz Açıklama: İklim değişikliği, Dünya üzerindeki değişen iklim kalıplarıdır.
Geliştirilmiş Açıklama: İklim değişikliği, atmosferdeki sera gazlarının artışı sonucu meydana gelen sıcaklık değişiklikleri, aşırı hava olayları, buzulların erimesi ve ekosistemlerin bozulmasını içeren küresel bir sorundur.
4- Yetersiz Açıklama: Bluetooth, cihazları birbirine bağlamanızı sağlayan kablosuz bir teknolojidir.
Geliştirilmiş Açıklama: Bluetooth, kısa mesafede düşük güç tüketimi ile cihazlar arasında veri aktarımı sağlayan kablosuz bir iletişim teknolojisidir. Özellikle mobil cihazlar, bilgisayarlar ve giyilebilir teknoloji ürünleri arasında yaygın olarak kullanılır.
2. Doğru/Yanlış Tablosu Cevapları
| İfadeler | Karar | Doğrusu |
|---|---|---|
| Veri, yorumlanmamış ve işlenmemiş niceliklerin toplamıdır. | D (✔) | - |
| Bilgi, verilerden türetilen anlamlı ve amaçlı bir mesajdır. | D (✔) | - |
| Veri ve bilgi birbirinin yerine kullanılabilir terimlerdir. | Y (✔) | Veri ve bilgi farklı kavramlardır; veri ham halde iken bilgi işlenmiş veridir. |
| Bilgi, malumat ile eş anlamlıdır. | Y (✔) | Bilgi işlenmiş ve anlamlandırılmış veridir; malumat ise ham bilgidir. |
| Bilgi, malumatı işlemenin ve düzenlemenin sonucudur. | D (✔) | - |
| Bilgi, malumatın özümsenmesi ve içselleştirilmesidir. | Y (✔) | Bilgi, analiz edilen ve anlamlandırılan veridir. |
| Bilgi, bilişsel yeteneklerin ve kişisel özelliklerin aktif kullanımının sonucudur. | D (✔) | - |
| Veriler, başka bir eylem için girdi olarak kullanıldığında bilgi olarak kabul edilir. | Y (✔) | Veriler bilgiye dönüşmek için işlenmelidir. |
| Bilgi, doğruluğu teyit edilmiş bir veri türüdür. | D (✔) | - |
Sayfa 122 Cevapları: Veri Düzenleme Süreci ve Görselleştirme Türleri
Soru 14: Aşağıda verilen açıklamaların veri ve malumatları düzenleme sürecinin basamaklarından hangilerine karşılık geldiğini belirleyerek bu basamağın ismini tablodaki ilgili yere yazınız.
| Açıklamalar | Veri ve Malumatı Düzenleme Sürecinin Basamakları |
|---|---|
| Veri ve malumatları düzenlemenin ilk adımı | Ham verileri toplamak |
| Verilerin kategorilere ayrılması ve herhangi bir kategoriye ait olmayan verilerin diğerlerinden ayırt edilmesi | Verileri temizlemek |
| Deney, gözlem gibi farklı ölçme teknikleri kullanılarak yorumlanmamış niceliklere ulaşılması | Verileri analiz etmek |
| Verilerin, anlam çıkarma amacıyla incelenmesi | Sorunu formüle etmek |
| Verilerin tablo, harita, diyagram vb. unsurlar kullanılarak sunulması | Verileri görselleştirmek |
| Verilerin, bilgilendirme amacıyla düzenli ve anlaşılır bir biçimde başkalarına iletilmesi | Sonuçları paylaşmak |
Soru 15: Aşağıdaki örnekleri keşif amaçlı görselleştirme ve açıklayıcı görselleştirme olarak sınıflandırınız.
| Örnekler | Keşifsel / Açıklayıcı Görselleştirme |
|---|---|
| Bir şirketteki çalışanların maaş dağılımını belirlemek için oluşturulan kutu grafiği | Keşifsel |
| Turistler için hazırlanan, bir şehrin tarihi ve doğal güzelliklerini gösteren harita | Açıklayıcı |
| Farklı buzdolabı modellerinin enerji verimliliklerini ve fiyatlarını karşılaştıran sütun grafiği | Keşifsel |
| Yüksek memnuniyet veya memnuniyetsizlik alanlarını belirlemek için müşteri geri bildirim verileri kullanılarak hazırlanan ısı haritası | Keşifsel |
| Harcama kalıplarını bir aile üyesine veya mali danışmana iletmek için bir bütçedeki farklı harcama türlerini gösteren pasta grafiği | Açıklayıcı |
| Bir iş toplantısında paydaşlara sunulmak üzere hazırlanan satış verilerinin çubuk grafiği | Açıklayıcı |
| Günlük sıcaklık değerlerinin zaman içindeki herhangi bir eğilimini veya modelini belirlemek için oluşturulan çizgi grafiği | Keşifsel |
| Yeni çalışanlara çalışma şartlarını açıklayan sürecin akış şeması | Açıklayıcı |
| Tarih dersinde sunulmak üzere hazırlanan ve tarihi bir olaydaki önemli dönüm noktalarını gösteren zaman çizelgesi | Açıklayıcı |
| Çalışma süresi ile test puanları arasında bir ilişki olup olmadığını gösteren dağılım grafiği | Keşifsel |
9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 123
16-23. sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz
16. Soru: Aşağıdakilerden hangisi iki olay arasında nedensel bir bağ olduğunu gösterir?
Doğru Cevap: E) Olaylardan birinin diğerine sebep olması
(Nedensel bağ, bir olayın diğerine sebep olması durumunda ortaya çıkar.)
17. Soru: Açıklamayı, anlamadan ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C) Açıklamanın dışsal bir süreç olması
(Açıklama, başkalarına bilgi aktarmaya yönelik dışsal bir süreçtir.)
18. Soru: Aşağıdakilerden hangisi bir bilgi örneğidir?
Doğru Cevap: E) Bir ilin aylık sıcaklık değerlerinin tablosu
(Bu tür tablolar düzenlenmiş ve anlamlandırılmış veri içerdiği için bilgi kategorisine girer.)
19. Soru: Isınan metalin genleşeceği bilgisinden hareketle demir yolları yapılırken raylar arasında genleşme payı bırakılır. Bu açıklama aşağıdaki kavramlardan hangisine örnektir?
Doğru Cevap: B) Nedensel bağ
(Bilimsel bir neden-sonuç ilişkisi göz önünde bulundurularak yapılan bir uygulamadır.)
20. Soru: Aşağıdakilerden hangisi varsayımsal-tümdengelimsel açıklamanın basamaklarından biri değildir?
Doğru Cevap: E) Konu ile ilgili yasaya ulaşma
(Teorik yasa oluşturma, tümdengelimsel açıklamanın bir basamağı değildir.)
21. Soru: Aşağıdaki seçeneklerde verilen hangi iki değişken arasında korelasyon ilişkisi olmasına karşın neden-sonuç ilişkisi yoktur?
Doğru Cevap: A) Kitap okuma oranı-iyi yemek yapabilme
(Bu iki değişken arasında korelasyon olabilir, ancak doğrudan neden-sonuç ilişkisi bulunmaz.)
22. Soru: Aşağıdakilerden hangisi malumatların, problem çözme ve karar verme sürecine katkılarındandır?
Doğru Cevap: E) Belirsizlikleri ortadan kaldırması
(Belirsizliklerin giderilmesi, karar alma sürecinde daha bilinçli seçimler yapmaya yardımcı olur.)
23. Soru: Buna göre aşağıdakilerden hangisi teorik bir terimdir?
Doğru Cevap: D) Proton
(Proton, doğrudan gözlemlenemeyen, ancak teorik olarak varlığı bilinen bir kavramdır.)
9. Sınıf Düşünme Eğitimi Ders Kitabı Cevapları Sayfa 124
24. Aşağıdaki kavramlarla tabloda verilen ifadeleri eşleştiriniz. Eşleştirmede kavramların başındaki harfleri kullanınız
| Verilen İfadeler | Doğru Kavram |
|---|---|
| Veriler düzenlenirken bunlar arasındaki ilişki ve bağlantıları tespit etme | ğ) Örüntü tanıma |
| İşlenip organize edildiği için belli bir anlam içeren veriler | e) Malumat |
| Yapılan ölçümler sonucunda elde edilen sonuçların yorumsuz ifadesi | a) Veri |
| Olay ya da olguların gözlemlenmesine dayanarak geleceğe dair bu olay ya da olgularla ilgili tahminde bulunma | b) Öndeyi |
| Doğrudan gözlemlenemeyen, ölçülemeyen veya doğrulanamayan kavramlar | ç) Teorik terim |
| İki değişken arasındaki ilişki düzeyini ifade eden kavram | c) Korelasyon |
| Konuya ilişkin eksiklik ya da belirsizlik içerdiği düşünülen sunum | d) Yetersiz açıklama |
| Gözlemlenebilen, ölçülebilen olay ve durumlarla ilişkili kavram | h) Gözlem terimi |
| Bir bilginin ya da önermenin önceden sahip olunan birtakım bilgi ya da önermelerin sonucu olduğunu görme | g) Nedensel bağ |
25. Aşağıdaki tanılayıcı dallanmış ağaç diyagramında verilen ifadelerin doğru ya da yanlış oluşuna göre ilerleyerek çıkışa ulaşınız.
Gecenin ardından gündüzün gelmesi, gündüzün sebebinin gece olduğunu göstermek için yeterlidir. (Y)
İki olayın zamansal olarak art arda gelmesi, aralarında bir nedensel bağ olduğunu göstermek için yeterlidir. (Y)
Doğrulama önyargısı, sahip olunan düşünce ile çelişen bilgilerin dikkate alınmaması durumudur. (D)
7. Çıkış