9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 136
Benim Gözümden Abdurrahim Karakoç
Soru: Abdurrahim Karakoç’un biyografisinden ve incelediğiniz Mihriban adlı şiirden yaptığınız çıkarımlardan hareketle aşağıda verilen dörtlüklerden hangisinin Abdurrahim Karakoç’a ait olabileceğini gerekçesiyle yazınız.
I. Metin:
Biraz azim, biraz gayret derim ha
Delinir karanlık, sabret derim ha
Şanlı mazi döner elbet derim ha
Oy güzel vatanım, oy Anadolu.
II. Metin:
Murâdım, nasihat bunda söylemek.
Size lâyık olan, onu dinlemek.
Sev seni seveni, za’y etme emek.
Sevenin sözünden geçici olma.
Cevap: I. Metin Abdurrahim Karakoç’un eser tarzına ve Mihriban şiirindeki üslubuna daha yakındır. Şairin biyografisinden ve eserlerinden anladığımız kadarıyla, Karakoç, Anadolu sevgisini ve halkın sorunlarını lirik bir şekilde ele almıştır. “Oy güzel vatanım, oy Anadolu” gibi ifadeler, onun vatan sevgisini yansıtan halk şiiri tarzına uygun bir dil kullanıldığını gösterir. Ayrıca, “azim, gayret, sabret” gibi kelimeler onun ümit dolu mesajlarını ve halkı cesaretlendiren söylemlerini ifade etmektedir.
II. Metin ise daha çok genel bir nasihat tarzı taşıdığı için Karakoç’un şiir anlayışından uzak durmaktadır.
Bu nedenle, I. Metin, Karakoç’un halk şiirine dayanan üslubuna ve şiir anlayışına daha uygundur.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 137
Öğrenelim
Soru: Aşağıdaki farklı şiirlerden alınmış bölümleri okuyunuz ve şiirlerin içeriği ile ilgili çıkarımlarınızı yazınız.
1. Şiir: Cahit Sıtkı Tarancı – Karasevda
Bir kerre sevdaya tutulmayagör
Ateşlere yandığının resmidir.
Aşık dediğin Mecnun misâli kör
Ne bilsin âlemde ne mevsimidir.
Şiirin İçeriği ile İlgili Çıkarımlarım:
Bu şiir aşk şiiridir. Aşkın insanı derinden etkileyen, her şeyden soyutlayan ve çevresinden koparan bir duygu olduğu ifade edilmiştir.
2. Şiir: Karacaoğlan – Koşma
Dinle sana bir nasihat edeyim
Hatırdan gönülden geçici olma
Yiğidin başına bir iş gelince
Anı yâd ellere açıcı olma.
Şiirin İçeriği ile İlgili Çıkarımlarım:
Bu şiir öğretici özellik taşır. İnsanlara çevresindekilerin kalbini kırmaması ve sırlarını yabancılara açmaması gerektiği öğütlenmektedir.
3. Şiir: Halit Fahri Ozansoy – Vatan Destanı
O kadar dolu ki toprağın şanla
Bir değil, sanki bin vatan gibisin.
Yüce dağlarına çöken dumanla
Göklerde yazılı destan gibisin.
Şiirin İçeriği ile İlgili Çıkarımlarım:
Bu bir vatan şiiridir. Şair, vatanın şan ve şerefle dolu olduğunu, toprağının güzelliklerini ve tarihî destanlarla yüceltildiğini anlatıyor.
4. Şiir: Ruhsati – Koşma
Bir vakte erdi ki bizim günümüz
Yiğit belli değil, mert belli değil,
Herkes yaraşma derman arıyor
Devâ belli değil, dert belli değil.
Şiirin İçeriği ile İlgili Çıkarımlarım:
Bu bir toplumsal eleştiri şiiridir. Şair, yiğitlik, mertlik ve doğruyu yanlıştan ayırt edebilmenin zor olduğu bir dönemi eleştirmektedir.
5. Şiir: Kemalettin Kamu – Bingöl Çobanları
Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum.
Bu dağların en eski âşinâsıdır soyum,
Bekçileri gibiyiz ebenced buraların.
Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların
Görmediği gün yoktur sürü peşinde bizi,
Her gün aynı pınardan doldurur destimizi
Kırlara açılırız çıngıraklarımızla.
Şiirin İçeriği ile İlgili Çıkarımlarım:
Bu şiir, bir çoban şiiridir. Tabiat güzellikleri ve çoban yaşamı iç içe bir şekilde anlatılmıştır. Doğaya duyulan hayranlık ve bağlılık ön plandadır.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 138
Fark Edelim
Şiir türleri ve içerik özellikleri:
Lirik Şiir: Duygu, düşünce ve hayallerin coşkulu bir dille anlatıldığı, okuyucuyu etkileyen duygusal şiir türüdür. Ahenkli bir anlatım ve mecaz kullanımı ön plandadır.
Pastoral Şiir: Doğa sevgisini ve çoban yaşamını anlatır. Tabiat güzelliklerine duyulan özlem ve sevgi pastoral şiirlerde işlenir.
Didaktik Şiir: Okuyucuya bilgi vermek ya da öğüt vermek amacıyla yazılan şiirlerdir. Düşünce ve ilkelerin benimsetilmesi amaçlanır.
Epik Şiir: Savaş, kahramanlık ve milletin başından geçen olayları coşkulu bir dille anlatır. Tarihî olaylar ve yiğitlik temaları işler.
Satirik Şiir: Toplumun eksik yönlerini veya kişisel kusurları eleştiren iğneleyici şiir türüdür. Divan edebiyatında hiciv, halk edebiyatında taşlama olarak adlandırılır.
Çıkış Kartı
Soru: Mihriban adlı şiirden hareketle şiir hakkında öğrendiğiniz veya önemli bulduğunuz üç bilgiyi yazınız.
- Aşk, şiirde derin, karmaşık ve çözülmesi zor bir duygu olarak işlenmiştir.
- Şair, sade ve etkileyici bir üslup kullanarak duygularını güçlü bir şekilde ifade etmiştir.
- Şiirdeki uyum ve ahenk, okuyucunun duygusal bağ kurmasını sağlar.
Soru: Mihriban adlı şiirden hareketle şiir hakkında merak ettiğiniz veya daha fazla bilgi almak istediğiniz konuyla ilgili iki soru yazınız.
- Mihriban türküsünün şiirin önüne geçmesi, halk edebiyatında ne tür bir etkiye sahiptir?
- Şair, Mihriban şiirini yazarken yaşadığı gerçek bir hikâyeden mi etkilenmiştir?
Soru: Mihriban adlı şiirden hareketle şiir hakkındaki bir görüşünüzü paylaşınız.
Cevap: Mihriban şiiri, aşkın çözülmezliğini ve duygusal yoğunluğunu çok güçlü bir şekilde anlatıyor. Şiirin duygusal derinliği ve etkileyici anlatımı, okuyucuyu kalpten etkileyen bir eser hâline getiriyor. Bu yönüyle, edebiyatın duyguları işleme gücünü mükemmel bir şekilde yansıtıyor.