9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 163
Benim Gözümden Refik Halit Karay
Refik Halit Karay’ın biyografisinden ve incelediğiniz Eskici adlı hikâyeden yaptığınız çıkarımlardan hareketle aşağıda verilen metinlerden hangisinin Refik Halit Karay’a ait olabileceğini gerekçesiyle yazınız
I. Metin Refik Halit Karay’a aittir.
Gerekçe: Bu metin, tıpkı Eskici hikâyesinde olduğu gibi, Anadolu'daki taşra yaşamına ve memleket meselelerine odaklanmaktadır. Refik Halit Karay’ın eserlerinde sıklıkla rastlanan gözlem gücü ve sade bir dille taşra hayatını yansıtma özelliği, bu metinde de belirgindir. Ayrıca, metinde yer alan memuriyet teması, Anadolu’daki mücadele ve hizmet arzusu gibi detaylar, Refik Halit Karay’ın gerçekçi hikâyeciliğiyle uyumludur.
II. Metin ise Refik Halit Karay’a ait olamaz çünkü bu metin daha çok bireysel bir yalnızlık, içsel bir hesaplaşma ve soyut bir anlatımla kaleme alınmıştır. Bu üslup, Refik Halit Karay’ın toplumsal gerçekçilik üzerine kurulu hikâyelerinden farklıdır.
Bu nedenle, I. Metin’in Refik Halit Karay’ın üslubu ve temalarıyla daha uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 164
Ders İçi Çalışma
Aşağıdaki hikâyeleri okuyunuz ve istenen çalışmaları yapınız.
I. Metin: Harika Çocuk (Özet)
Metin, küçük bir tamir atölyesinde geçen olayları anlatır. Ana karakter, tamir atölyesinde çalışan bir çocuğun günlük yaşamını gözlemler. Çocuk, işine sadık bir şekilde çalışırken misafirine samimi bir şekilde davranır ve elindeki ekmeği paylaşır. Metin, işçi sınıfının zorluklarına ve emeğin önemine vurgu yaparken, samimi bir dayanışma mesajı verir.
Not: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 165-166
II. Metin: Hasta (Özet)
Metin, hasta olan Tevfik Efendi’nin yaşadıklarını ve çevresindekilerin ona gösterdiği ilgiyi anlatır. Tevfik Efendi, hastalığı nedeniyle evde yatmak zorunda kalır ve bu süreçte mahalle sakinleri ona destek olmaya çalışır. Ancak, Tevfik Efendi, hastalığının getirdiği fiziksel acılarla ve ruhsal yalnızlıkla mücadele eder. Metin, dayanışmanın, insan ilişkilerinin ve yardımlaşmanın önemini vurgular.
Not: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 167
Soru: a) Okuduğunuz Harika Çocuk adlı hikâye 1955 yılında yayımlanmıştır. Bu hikâyedeki çocuğun işçi olarak çalıştırılmasını, çocuk hakları bağlamında yorumlayınız.
Cevap: “Harika Çocuk” hikâyesinde çocuğun ağır işlerde çalıştırılması, modern çocuk hakları bağlamında kabul edilemez bir durumdur. Çocuk, oyun ve eğitim hakkından mahrum bırakılmış, yaşına uygun olmayan sorumluluklarla karşı karşıya kalmıştır. Çocukların bedensel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz etkileyen bu durum, çocuk işçiliğinin bir örneği olarak değerlendirilebilir.
Soru: b) Okuduğunuz Hasta adlı hikâyedeki Tevfik Efendi karakterine benzer bir kişiyle karşılaşsanız bu kişiye nasıl davranırsınız? Söyleyiniz.
Cevap: Tevfik Efendi gibi sürekli şikâyet eden birine karşı sabırlı ve anlayışlı bir tavır sergilerdim. Ona moral vermeye çalışır, ihtiyaçlarını karşılamasına destek olurdum. Ancak abartılı şikâyetlerini gördüğümde, nazik bir şekilde daha pozitif düşünmeye odaklanmasını önerirdim.
Soru: c) Okuduğunuz hikâyelerdeki olay örgülerini tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Anlatıcı, tamir atölyesindeki bir arkadaşını görmek için hana gider. | Tevfik Efendi banka önünde ayağını incitir ve hastalanarak evde dinlenmeye başlar. |
| Orada çalışan ve yemek yiyen bir çocukla karşılaşır. | Komşuları ve ailesi ona destek olur, ancak Tevfik Efendi sürekli şikâyet eder. |
| Çocuk, sabah erken saatlerde kalkarak zorlu işlerde çalıştığını anlatır. | Ziyaretçilerin ilgisini çeken Tevfik Efendi, bu durumdan memnun kalır. |
| Çocuk, ustalıkla torna ve tesviye işlerinde çalışmaktadır. | Zamanla ziyaretçilerin sayısı azalır, ilgi eksikliği hisseder. |
| Anlatıcı, çocuğun işine duyduğu saygıyı ve emeğini izler. | Sonunda Tevfik Efendi işine geri dönmeye karar verir. |
Soru: ç) Okuduğunuz hikâyelerde mekânlar, karakterlerin davranışlarını ve ruhsal durumlarını nasıl etkilemiştir? Tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Tamir atölyesinin zorlu ve kirli ortamı, çocuğun erken yaşta olgunlaşmasına neden olmuştur. | Ev ortamı, Tevfik Efendi’nin rahata alışıp hastalığını abartmasına yol açmıştır. |
| Çocuğun ağır iş koşulları, fiziksel ve duygusal baskı altında hissetmesine neden olmuştur. | Rahat ev ortamı, Tevfik Efendi’nin ilgi görme isteğini artırmıştır. |
Soru: d) Okuduğunuz hikâyelerin olay örgüleri ve konuları hikâyelerin zamanını etkilemiş midir? Gerekçeleriyle tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Olay örgüsü ve konu, işçi sınıfının zor çalışma koşullarını ve 1950’lerin ekonomik zorluklarını yansıtmaktadır. | Tevfik Efendi’nin uzun süre yatakta kalması, zamanın hikâyedeki akışını yavaşlatmıştır. |
| Çocuğun sabah erken saatlerde işe gitmesi, dönemin çocuk işçiliği sorunlarını öne çıkarır. | Zamanın akışı, Tevfik Efendi’nin şikâyetlerinin ve ilgisizliğin artmasıyla şekillenir. |
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 168
Soru: e) Olay çevresinde gelişen metinlerde olay ve durumları okura aktaran kurmaca kişiler vardır. Okuduğunuz hikâyelerdeki olayları / durumları okuyucuya aktaran anlatıcıları tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Kahraman anlatıcı: Hikâyeyi birinci tekil şahısla (ben anlatıcı) aktarır. | Gözlemci anlatıcı: Olayları üçüncü tekil şahısla dışardan gözlemler. |
| Anlatıcı, çocuğun çalışma koşullarını ve yaşadığı zorlukları doğrudan aktarır. | Anlatıcı, Tevfik Efendi’nin hastalığını ve çevresindekilerin davranışlarını nesnel bir şekilde sunar. |
Soru: f) Okuduğunuz hikâyelerde olayları aktaran anlatıcılar, olaylar ve durumlar hakkında neler bilmektedir? Tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Anlatıcı, çocuğun yaşam koşullarını ve duygularını yakından bilir ve hissettirir. | Anlatıcı, Tevfik Efendi’nin hastalığını ve çevresindeki insanların ona karşı davranışlarını gözlemleyerek aktarır. |
| Çocuğun hayat mücadelesine dair detayları okuyucuya güçlü bir şekilde aktarır. | Olayların gelişimi hakkında geniş bir perspektif sunar ve karakterlerin düşüncelerini aktarır. |
Soru: g) Okuduğunuz hikâyelerdeki çatışmaları tabloda verilmiştir. Bu çatışmaların gerekçelerini tabloya yazınız.
| Harika Çocuk | Hasta |
|---|---|
| Çocukla toplum arasında bir çatışma vardır. | Tevfik Efendi ile çevresindeki insanlar arasında bir çatışma vardır. |
| Çatışmanın Gerekçesi: Çocuk, yaşına uygun olmayan ağır işlerde çalıştırılmaktadır. Bu durum, çocuğun gelişimini ve mutluluğunu olumsuz etkilemektedir. | Çatışmanın Gerekçesi: Tevfik Efendi, hastalığını abartarak sürekli ilgi beklerken çevresindekiler bu durumu sorgular ve bu da gerginlik yaratır. |
Soru: ğ) Aşağıda verilen özellikleri okuduğunuz Harika Çocuk ve Hasta adlı hikâyeler ile eşleştiriniz.
| Özellikler | Eşleştirme |
|---|---|
| Merak ve heyecandan çok, duygulara yer verilmiştir. | Hasta |
| Düğüm bölümünde oluşan merak, çözüm bölümünde giderilmiştir. | Harika Çocuk |
| Olaylar; kişi, zaman ve yer öğelerine bağlı bir şekilde verilmiştir. | Harika Çocuk |
| Dış dünyadan bir kesit kurgulanarak aktarılmıştır. | Hasta |
| Hikâye; serim, düğüm ve çözüm bölümleri şeklinde kurgulanmıştır. | Harika Çocuk |
| Hikâyenin sonu okuyucunun hayal gücüne bırakılmıştır. | Hasta |
Soru: h) Bir hikâye yazmak isterseniz yazdığınız hikâyeyi Harika Çocuk ve Hasta hikâyelerinden hangisine benzetmek istersiniz? Gerekçeleriyle söyleyiniz.
Cevap: Bir hikâye yazmak isteseydim, Harika Çocuk hikâyesine benzer bir hikâye yazmayı tercih ederdim. Çünkü toplumun temel sorunlarını ele almak, işçi sınıfının zorluklarını vurgulamak ve bu tür hikâyelerle farkındalık yaratmak daha anlamlı olurdu. Ayrıca, çocuk işçiliği gibi evrensel bir soruna dikkat çekmek, okuyucular üzerinde güçlü bir etki bırakabilir.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 169
1. Olay Örgüsü: Olay örgüsü, hikâyede meydana gelen olayların bir düzen içinde sıralanmasını ifade eder. Hikâyede birbiriyle bağlantılı olaylar anlatılır. Kurmaca bir metin olarak olay örgüsü, hikâyenin ana temasını ve mesajını okuyucuya aktarmak için önemli bir unsurdur.
2. Şahıs Kadrosu: Hikâyedeki olayları gerçekleştiren kahramanlar veya karakterlerdir. Karakterlerin fiziksel ve ruhsal özellikleri olaylara yön verir. Karakterler arasındaki ilişkiler, hikâyenin ana temasını güçlendirir.
3. Mekân (Yer): Olayların geçtiği yerler, hikâyeye derinlik katar. Mekân, karakterlerin ruhsal durumlarını etkileyebilir ve hikâyenin atmosferini oluşturur.
4. Zaman: Hikâyede geçen olayların zamanı, olay örgüsünün daha anlaşılır olmasını sağlar. Hikâyede zaman unsuru, olayların geçmişte, şimdiki zamanda ya da gelecekte geçtiğini belirler.
Anlatıcı ve Bakış Açıları:
- Hakim (İlahi) Bakış Açısı: Anlatıcı, olaylara tamamen hâkimdir ve her şeyi bilir.
- Gözlemci Bakış Açısı: Anlatıcı, olayları dışarıdan gözlemler ve sadece gördüğünü aktarır.
- Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı: Anlatıcı, hikâyede bir karakterdir ve olayları kendi bakış açısıyla anlatır.
Hikâye Türleri:
- Olay Hikâyesi: Olayların serim, düğüm ve çözüm bölümleri ile aktarıldığı hikâye türüdür. Refik Halit Karay, Ömer Seyfettin bu türün önemli temsilcilerindendir.
- Durum Hikâyesi: Olaydan çok bir durumu ya da duyguyu merkeze alır. Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal gibi yazarlar bu türün temsilcileridir.
Not: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.