9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 62 Cevapları MEB Yayınları (Skaler ve Vektörel Nicelikler Konu Etkinliği)
4. Alıştırma Cevapları
a) Açıklamalarda geçen fiziksel nicelikleri yazınız:
Metinde geçen fiziksel nicelikler şunlardır: Sıcaklık, hız, basınç, enerji, sürat, uzunluk, güç, zaman
b) Belirlediğiniz fiziksel nicelikleri skaler veya vektörel nicelik olarak sınıflandırınız:
| Skaler Nicelikler | Vektörel Nicelikler |
|---|---|
| Sıcaklık, basınç, enerji, sürat, uzunluk, güç, zaman | Hız |
Açıklama: Fizikte bazı nicelikler sadece büyüklükle ifade edilir, bunlara skaler nicelik denir.
Bazı nicelikler ise hem büyüklük hem de yön belirtir; bu tür nicelikler vektörel nicelik olarak adlandırılır.
Bu etkinlikte sıcaklık, enerji, basınç ve zaman gibi değerler yön belirtmediği için skaler;
hız ise yönlü bir büyüklük olduğu için vektörel niceliktir.
Kısa Özet:
- Skaler nicelik: Yalnızca büyüklük (örnek: sıcaklık, enerji, zaman).
- Vektörel nicelik: Büyüklük + yön (örnek: hız, kuvvet, ivme).
9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 63 Cevapları MEB Yayınları (Skaler, Vektörel, Temel ve Türetilmiş Nicelikler Etkinliği)
5. Alıştırma
Soru: Aşağıdaki tabloda zamanın skaler nicelik olmasının yanı sıra temel nicelik olduğu “X” işaretiyle belirtilmiştir.
Diğer fiziksel nicelikleri skaler, vektörel, temel veya türetilmiş nicelik olarak belirleyiniz ve ilgili alanı örnekteki gibi işaretleyiniz.
Tablodaki verilerden yararlanarak skaler, vektörel, temel ve türetilmiş niceliklerin sınıflandırılması hakkındaki çıkarımlarınızı kısaca yazınız.
| Fiziksel Nicelik | Skaler Nicelik | Vektörel Nicelik | Temel Nicelik | Türetilmiş Nicelik |
|---|---|---|---|---|
| Zaman | ✅ | ✅ | ||
| Sıcaklık | ✅ | ✅ | ||
| Uzunluk | ✅ | ✅ | ||
| Hacim | ✅ | ✅ | ||
| Hız | ✅ | ✅ | ||
| Kütle | ✅ | ✅ | ||
| Kuvvet | ✅ | ✅ | ||
| Yoğunluk | ✅ | ✅ | ||
| Enerji | ✅ | ✅ |
Çıkarımlarım:
- Skaler nicelikler, yalnızca büyüklükle ifade edilir. Yön belirtmez.
- Örneğin: zaman, sıcaklık, enerji, kütle, uzunluk, yoğunluk.
- Vektörel nicelikler, hem büyüklük hem de yön belirtir.
- Örneğin: hız ve kuvvet.
- Temel nicelikler, doğrudan ölçülebilen ve başka niceliklerden türetilmeyen büyüklüklerdir.
- Örneğin: kütle, uzunluk, zaman, sıcaklık.
- Türetilmiş nicelikler, temel niceliklerin birleşiminden elde edilir.
Örneğin: hız, hacim, enerji, kuvvet, yoğunluk.
Sonuç: Bu etkinlik, fiziksel niceliklerin sınıflandırılmasını öğrenmemizi sağlar.
Kısaca, skaler nicelikler sadece büyüklüğe, vektörel nicelikler ise hem büyüklüğe hem yöne sahiptir.
Ayrıca, temel nicelikler doğrudan ölçülürken, türetilmiş nicelikler temel niceliklerden elde edilir.