Etkinlik-1.1
1. Yönerge: Aşağıdaki maddeleri inceleyerek bu maddelerin hangi alanlarda kullanılabileceğini işaretleyiniz. Birden fazla kutucuğu işaretleyebilirsiniz.
Aşağıda belirtilen maddelerin hangi alanlarda kullanılabileceğini işaretledim. Bu alanlar arasında kireç çözücü, yiyecek/içecek, genel temizlik, dezenfektan, öz bakım ve ilaç bulunuyor.
| Madde | Kireç çözücü | Yiyecek/içecek | Genel temizlik | Dezenfektan | Öz bakım | İlaç |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Limon tuzu | ✔️ | ✔️ | ||||
| 2. Çamaşır suyu | ✔️ | ✔️ | ||||
| 3. Sıvı sabun | ✔️ | ✔️ | ✔️ | |||
| 4. Gazlı içecek | ✔️ | |||||
| 5. Lavabo açıcı | ✔️ | |||||
| 6. Karbonat | ✔️ | ✔️ | ✔️ | |||
| 7. Sirke | ✔️ | ✔️ | ✔️ | ✔️ | ||
| 8. Diş macunu | ✔️ | |||||
| 9. Antiasit mide tableti | ✔️ |
Bu tablo, çeşitli maddelerin çok yönlü kullanım alanlarını göstermektedir. Örneğin, limon tuzu kireç çözücü olarak ve yiyecek/içeceklerde kullanılabilirken, karbonat ise hem kireç çözücü, hem yiyecek/içecek hem de genel temizlik alanında kullanılabiliyor.
Deneyin Sonuçları ve Değerlendirme: Farklı Kimyasal Maddelerin pH Değerleri
Aşağıdaki tablo, günlük hayatta kullanılan çeşitli kimyasal maddelerin pH değerlerini ve saf su ilavesi sonrasındaki değişimlerini göstermektedir. Deney, maddelerin asidik veya bazik özelliklerini belirlemeye yönelik olarak gerçekleştirilmiştir.
| Kimyasal Madde | pH Değeri | Saf Su İlavesi Sonrasında pH Değeri |
|---|---|---|
| Limon tuzu | 2-3 (Asidik) | 3-4 (Asidik, hafif artış) |
| Çamaşır suyu | 11-12 (Bazik) | 10-11 (Bazik, hafif azalma) |
| Sıvı sabun | 8-9 (Bazik) | 7-8 (Nötr, hafif bazik) |
| Gazlı içecek | 3-4 (Asidik) | 4-5 (Asidik, hafif artış) |
| Lavabo açıcı | 13-14 (Çok Bazik) | 12-13 (Bazik, azalma) |
| Karbonat | 8-9 (Bazik) | 7-8 (Nötr, hafif bazik) |
| Sirke | 2-3 (Asidik) | 3-4 (Asidik, hafif artış) |
| Diş macunu | 7-8 (Nötr/Bazik) | 7-8 (Nötr) |
| Antiasit mide tableti | 9-10 (Bazik) | 8-9 (Nötr, hafif bazik) |
Değerlendirme Sorularının Kısa Cevapları
Soru: Saf su ile karıştırıldığında maddelerin pH değeri nasıl değişti?
Cevap: Asidik maddelerin (limon tuzu, gazlı içecek ve sirke) pH değeri su eklendiğinde arttı, bazik maddelerin (çamaşır suyu, sıvı sabun, lavabo açıcı, karbonat, diş macunu ve antiasit tablet) pH değeri ise su ilavesiyle azaldı. Saf su, maddelerin asitlik veya baziklik derecesini dengeleyici bir rol oynar.
Soru: Diş macununun pH değeri saf su eklendiğinde nasıl değişti? Bazik özelliği arttı mı yoksa azaldı mı? Deneydeki verilerden yola çıkarak “Diş fırçanızı ıslatmayın!” uyarısının nedenini açıklayınız.
Cevap: Diş macununa su eklendiğinde, bazik özelliği azalır. Saf su, diş macununun etkinliğini düşürerek pH değerini nötrleştirme eğilimindedir. Bu yüzden, diş fırçasını ıslatmadan kullanmak, diş macununun bazik etkinliğini korumak için önerilir.
Soru: Antiasit tabletler mide yanmasını gidermek için kullanılan çiğneme tabletleridir. Antiasit tabletler asidik mi yoksa bazik midir? Antiasit tabletlerin pH değeri su eklendiğinde nasıl değişti? Bu tabletlerin çiğneme tableti olmasını ve su ile içilmemesinin nedenini deneydeki verilerinizden yola çıkarak nasıl açıklarsınız?
Cevap: Antiasit tabletler bazik özellik gösterir. Su eklendiğinde pH seviyeleri azalabilir, bazik etkisi zayıflayabilir. Bu yüzden, antiasit tabletlerin suyla alınması yerine çiğnenmesi, daha hızlı ve etkili bir şekilde mide asidini nötralize etmek için gereklidir.
Soru: Çaydanlıkta biriken kireci (kalsiyum karbonat) çözmek için neden limon tuzu tercih edilir? Günlük hayatta kireç biriken kapların kirecini gidermek için limon tuzu dışında başka hangi maddeler kullanılabilir?
Cevap: Limon tuzu, asidik yapısıyla kireci çözmede etkilidir, çünkü kalsiyum karbonat bazik yapıdadır ve asitle tepkimeye girer. Limon tuzu dışında sirke gibi asidik özellik gösteren maddeler de kireç çözme işlemi için kullanılabilir.
Soru: Limon tuzunun mermer mutfak tezgâhına ve tebeşire yaptığı etki ile karbonatın bu maddelere etkisi aynı olur mu? Neden?
Cevap: Limon tuzu, asidik olduğu için mermer ve tebeşir gibi bazik maddelere zarar verebilir. Ancak karbonat bazik olduğu için bu maddelere zarar vermez ve limon tuzunun aksine koruyucu bir etkiye sahip olabilir.
Soru: Gazlı içeceklerin pas temizleme işleminde kullanılma nedenini açıklayınız. Paslanmış metalleri temizlemek için gazlı içecekler dışında hangi maddeler kullanılabilir?
Cevap: Gazlı içeceklerin içinde bulunan asitler, pasın temizlenmesine yardımcı olur. Asit, bazik özellik taşıyan pasla etkileşime girerek pası çözebilir. Pas temizlemek için sirke ve limon tuzu gibi asidik maddeler de kullanılabilir.