Kontrol Noktası - Geliştirilmiş Sorular ve Cevaplar
1. Farklı renkteki gıda boyaları bir miktar sütün üzerine ilave edildiğinde boyaların dağılmadan kaldığı, tabağa bir damlalık yardımı ile birkaç damla deterjan eklendiğinde ise boyaların hızla dağıldığı gözlemlenmiştir. Bu olayın sebebini açıklayınız.
Süt, içerdiği yağ ve protein molekülleri nedeniyle yüksek yüzey gerilimine sahiptir. Eklenen deterjan, suyun yüzey gerilimini azaltarak moleküller arasındaki kohezyon kuvvetini zayıflatır. Bu sayede, sütün yüzeyinde bulunan boyalar deterjanın etkisiyle serbest hareket etmeye başlar ve hızla yayılır. Deterjanın yüzey aktif özelliği, boyaların homojen şekilde yayılmasına olanak tanır.
2. Denizden çıktığımızda saçlarımızın sert, cildimizin gergin olmasının sebebini açıklayınız.
Deniz suyu, yüksek tuz içeriği nedeniyle suyun yüzey gerilimini artırır. Tuzlu su, cilt üzerinde bir tabaka oluşturur ve suyun ciltle temasını engelleyerek nem kaybına sebep olur. Bu durum, cildin kurumasına ve gerilmesine yol açarken, saç tellerinin de sertleşmesine neden olur.
3. Evde kaynattığımız süt soğuduğunda sütün üstünde oluşan kaymak tabakasının sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
Süt soğudukça, yüzey gerilimi artar ve bu artış, sütteki yağ moleküllerinin birleşerek yüzeye çıkmasını sağlar. Kohezyon kuvvetlerinin etkisiyle bir araya gelen yağ molekülleri, sütün yüzeyinde birikerek kaymak tabakası oluşturur. Bu doğal süreç, sütün içerdiği protein ve yağ oranına bağlı olarak değişebilir.
4. Ördekli Park sorumlusu, park içindeki göletin yüzeyinde yüzen ördeklerin bir süre sonra batmaya başladığını fark etmiştir. Yapılan araştırmalarda suyun kirliliğinin normal seviyede olduğu belirlenmiştir. Sizce ördeklerin batma sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
Gölette ördeklerin batmaya başlamasının sebebi, suyun yüzey geriliminin azalması olabilir. Bu durum, suya karışan deterjan benzeri maddeler veya sıcaklık artışı nedeniyle meydana gelmiş olabilir. Yüzey gerilimi azaldığında, suyun ördekleri taşıma kapasitesi düşer ve ördeklerin batmasına yol açar. Gölet suyunun kimyasal analizleri yapılarak bu değişikliğin kaynağı belirlenmelidir.