9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 68-69-71-72-74 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 68 Konuya Başlarken Cevapları

1. Soru: Sizce farklı periyodik tablo tasarımlarına ihtiyaç duyulmasının sebebi nedir?

Cevap: Farklı periyodik tablo tasarımlarına ihtiyaç duyulmasının sebebi, elementlerin farklı özelliklerinin daha belirgin bir şekilde gösterilmesidir. Geleneksel tablo, elementlerin atom numaralarına göre sıralandığı bir yapı sunar. Ancak alternatif tasarımlar, elementlerin kimyasal ve fiziksel özelliklerine daha fazla vurgu yaparak, bilim insanlarına farklı bir bakış açısı sunar. Bu sayede elementlerin ilişkilendirilmesi ve anlaşılması daha kolay hale gelir.

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları

2. Soru: Oksijen (O) elementini üç farklı tabloda bulunuz ve oksijenden sonra gelen kükürt (S) ve selenyum (Se) elementlerinin nasıl konumlandığını belirtiniz.

• Sol Spiral Tablo: Oksijen tablonun üst kısmına yakın yer alır. Kükürt ve selenyum ise oksijenin hemen sonrasında gelir.
• Sağ Spiral Tablo: Oksijen, spiral yapının ortalarına yakın bir yerde bulunur ve sırasıyla kükürt ve selenyum takip eder.
• Geleneksel Periyodik Tablo: Oksijen 16. grupta, kükürt ve selenyum ise oksijenin altına yerleşmiştir. Sıralama: Oksijen, kükürt ve selenyum.

3. Soru: Alternatif periyodik tabloların benzerlik ve farklılıkları nelerdir?

• Benzerlikler: Alternatif periyodik tabloların hepsi elementleri atom numaralarına göre sıralar ve benzer gruplama prensiplerine dayanır. Tüm tablolar, elementlerin kimyasal özelliklerini vurgular.
• Farklılıklar: Alternatif tabloların düzeni, elementlerin kimyasal ilişkilerini daha iyi göstermek veya farklı kimyasal özelliklere vurgu yapmak amacıyla tasarlanmıştır. Spiral tablolar gibi alternatif tasarımlar, elementlerin görsel olarak daha farklı ve daha anlaşılır olmasını sağlayabilir.

Sayfa 69 Konuya Başlarken Cevapları

Soru: Aşağıdaki tabloda bazı elementlerin atom numarası, elektron dizilimi ve periyodik tablodaki konumu verilmiştir. Tablodaki örnekleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

1. Soru: Bir elementin periyodik tablodaki yerini bulmak için gereken periyot ve grup numarası nasıl belirlenir?

Cevap: Bir elementin periyot ve grup numarası elektron dizilimi yardımıyla belirlenir. Periyot numarası, elementin elektronlarının en yüksek enerji seviyesine göre, grup numarası ise son orbitaldeki elektron sayısına ve orbital türüne göre belirlenir.

2- Soru: A grubu elementlerinin periyot ve gruplarını belirleyen kurallara yönelik bir örüntü oluşturunuz.

Cevap: A grubu elementlerinde:

• Periyot numarası, elektronların bulunduğu en yüksek temel enerji seviyesine (kabuk) göre belirlenir.
• Grup numarası, en yüksek enerji seviyesindeki elektron sayısı ile belirlenir. Elektron dizilimi s veya p orbitali ile biten elementler A grubunda yer alır.

3- Soru: B grubu elementlerinin periyot ve gruplarını belirleyen kurallara yönelik bir örüntü oluşturunuz.

Cevap: B grubu elementlerinde:

• Periyot numarası, elementin elektronlarının yer aldığı en yüksek enerji seviyesi ile belirlenir.
• Grup numarası, en son enerji seviyesindeki s ve d orbitallerindeki elektron sayısı ile belirlenir. s ve d orbitallerindeki toplam elektron sayısına göre B grubu belirlenir. Örneğin, toplam elektron sayısı 8, 9 ve 10 olan elementler 8B grubunda, 11 olanlar 1B grubunda, 12 olanlar ise 2B grubunda yer alır.

4- Soru: Oluşturduğunuz örüntüye göre aşağıda verilen her bir atomun periyodik tablodaki yerini belirleyiniz.

• Ca (Kalsiyum): 4. periyot, 2A grubu
• S (Kükürt): 3. periyot, 6A grubu
• Mn (Manganez): 4. periyot, 7B grubu
• As (Arsenik): 4. periyot, 5A grubu

5- Soru: Elementlerin periyodik tablodaki yerlerini belirleyen kurallara ilişkin genelleme oluşturunuz.

Cevap: Bir elementin periyot numarası, elektronlarının bulunduğu en yüksek enerji seviyesi ile belirlenir. A grubu elementlerinde, en dış enerji seviyesindeki elektron sayısı grup numarasını belirler. B grubu elementlerinde, en son enerji seviyesindeki s ve d orbitallerindeki elektron sayısına göre grup numarası belirlenir. Elektron dizilimi ns² (n-1)d⁶, ns² (n-1)d⁷ ve ns² (n-1)d⁸ ile biten elementler 8B grubunda yer alırken, s ve d orbitallerindeki toplam elektron sayısı 11 olan elementler 1B grubunda, 12 olan elementler ise 2B grubunda bulunur.

Sayfa 71 Konuya Başlarken Cevapları

Soru: Aşağıda verilen "Periyodik tabloda yer bulma kurallarını inceleyiniz ve genellemelerinizi verilen bilimsel bilgilerle karşılaştırarak tabloyu doldurunuz.

Cevap: Tabloyu aşağıdaki gibi doldurabilirsiniz:

Periyodik Tabloda Yer Bulma Kurallarına Yönelik Oluşturduğunuz Genellemeler:
Bir elementin en yüksek enerji seviyesindeki elektron sayısı, elementin grup numarasını belirler. Ayrıca en yüksek enerji seviyesi (yani en dış kabuk) elementin periyot numarasını gösterir. A grubu elementlerinde s ve p orbitalleri, B grubu elementlerinde ise d orbitalleri etkili olur.

Bilimsel Bilgiler Sonucunda Değişen Genellemeniz:
A ve B grubu elementleri arasında önemli farklar vardır. A grubu elementlerinin elektron diziliminde son orbital s ya da p ile biterken, B grubu elementlerinde d orbitalleri devreye girer. Ayrıca, B grubundaki elementlerin grup numarası, en son s ve d orbitallerindeki toplam elektron sayısına bağlıdır.

Genellemelerinizi Oluştururken Fark Edemediğiniz Noktalar:
B grubu elementlerinde d orbitallerinin dolma sırası ve bu orbitallerin grup numarasını belirlemede oynadığı rol, derinlemesine incelenmesi gereken bir konudur. Ayrıca, d orbitallerindeki elektron sayısı ve bunun grup numarası üzerindeki etkisi daha karmaşık olabilir ve detaylı analiz gerektirebilir.

Bu açıklamalar periyodik tabloda yer bulma süreci ile ilgili önemli noktaları kapsamaktadır.

Sayfa 72 Konuya Başlarken Cevapları

Soru: Periyodik tabloda valans elektron sayısı ile grup numarası uyuşmayan element var mıdır? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Evet, B grubu elementlerinde, yani geçiş metallerinde, valans elektron sayısı ile grup numarası her zaman birebir uyuşmaz. Bunun nedeni, d orbitallerinin dolmasıdır. Bu elementlerde valans elektronları hem s hem de d orbitallerinde bulunabilir, bu da grup numarası ile valans elektron sayısı arasında tam bir uyumsuzluğa neden olabilir. A grubu elementlerinde bu tür bir uyumsuzluk gözlenmez çünkü bu elementlerde sadece s ve p orbitalleri doldurulur.

Sayfa 74 Kontrol Noktası Cevapları

Aşağıdaki yapılandırılmış kutucuklarda bazı atomlar verilmiştir. Kutucuklardaki numaraları kullanarak istenen bilgilerin cevaplarını ilgili boşluklara yazınız. (Aynı kutucuk numarasını birden fazla yerde kullanabilirsiniz.)

• a) Alkali metaller grubunda bulunanlar: 1 (Na), 9 (K)
• b) Toprak alkali metaller: 4 (Mg), 6 (Be)
• c) Li ile benzer kimyasal özellik gösterenler: 1 (Na), 9 (K)
• ç) 2. periyot elementleri: 6 (Be), 7 (F)
• d) Halojenler grubunda bulunanlar: 5 (Cl), 7 (F)
• e) Toprak metalleri: 11 (Al)
• f) 3. periyot elementleri: 1 (Na), 2 (Ar), 4 (Mg), 5 (Cl), 11 (Al)
• g) Soy gazlar grubunda bulunanlar: 2 (Ar), 8 (He)
• ğ) p bloku elementleri: 2 (Ar), 5 (Cl), 7 (F), 11 (Al)
• h) Geçiş metalleri: 3 (Ni), 10 (Ti), 12 (Mn)