1. Ünıte Ölçme ve Değerlendırme Soruları
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 47
A- Aşağıdaki soruyu grafik bilgiye göre cevaplayınız.
1. Soru: Bu grafik bilgiye göre aşağıdaki ifadelerden hangilerine ulaşılabilir? İşaretleyiniz.
a) Mekkeliler süreç içinde İslam devletini tanımak zorunda kalmıştır.
Doğru: Hudeybiye Antlaşması ile Mekkeliler, İslam’ı siyasi bir güç olarak kabul etmek zorunda kalmıştır.
b) Müşrikler Hz. Peygamber’in tebliğ faaliyetlerine başlangıçta kayıtsız kalmıştır.
Doğru: İlk başlarda müşrikler İslam’ın yayılmasına kayıtsız kalmış ancak yaygınlaştıkça karşı çıkmışlardır.
c) Müslümanlar Mekke’de temel hak ve hürriyetlerden mahrum bırakılmıştır.
Doğru: Müslümanlar, Mekke’de zulüm görmüş, sosyal ve dini haklarından mahrum bırakılmışlardır.
ç) Habeşistan’a hicret, Hz. Peygamber’in yönlendirmesiyle gerçekleşmiştir.
Yanlış: Grafik bu bilgiyi doğrudan vermemektedir, ancak Peygamberimiz'in tavsiyesiyle hicret gerçekleşmiştir.
d) Müşrikler İslam davetini engellemek için farklı yollara başvurmuştur.
Doğru: Müşrikler, boykot, savaş ve baskılar gibi birçok yöntemle İslam’ın yayılmasını engellemeye çalışmıştır.
e) Hudeybiye Antlaşması Mekkelilerin teklifi üzerine imzalanmıştır.
Yanlış: Hudeybiye Antlaşması, Müslümanlar ve Mekkeliler arasındaki müzakereler sonucu imzalanmıştır, ancak Mekkelilerin teklifinden ziyade karşılıklı anlaşmaya dayalıdır.
f) Müslümanlar uzun ve zorlu bir sürecin ardından Mekke’ye hâkim olmuştur.
Doğru: Uzun bir mücadele süreci sonunda Mekke, barışçıl yollarla fethedilmiştir.
g) Müslümanlar İslam’ı yaşayabilmek için vatanlarını terk etmeyi göze almıştır.
Doğru: Müslümanlar, Mekke’deki zulümden kurtulmak ve İslam’ı yaşayabilmek için Medine’ye hicret etmişlerdir.
h) Müslümanlar İslam'ı yaşayabilmek için vatanlarını terk etmeyi göze almıştır.
Yanlış: Müslümanlar Medine’ye hicret etmişlerdir, ancak grafik bu durumu vatanlarını terk etmek olarak ifade etmez.
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 48
B) Aşağıdaki kutucuklarda risalet sürecinde Mekkeli müşriklerle ilişkilere yönelik bazı olaylar verilmiştir. Soruları kutucuklardaki harfleri kullanarak cevaplayınız. Aynı kutucuğu birden fazla soru için kullanabilirsiniz.
2- Mekke Dönemi’nde yaşanan olaylar hangileridir?
Cevap: b, c, ç
Ebu Talib’in baskısı, Haşimoğullarına ambargo ve Habeşistan’a hicret gibi olaylar, Mekke döneminin öne çıkan olaylarıdır.
3- Müslümanların üstünlüğüyle sonuçlanan askeri olaylar hangileridir?
Cevap: a, d, f
Bedir Savaşı, Hendek Savaşı ve Mekke’nin Fethi Müslümanların zafer kazandığı askeri olaylardır.
4- Medine Dönemi’nde yaşanan olaylar hangileridir?
Cevap: a, d, e, f, g, ğ
Bedir Savaşı, Hendek Savaşı, Hudeybiye Antlaşması, Mekke’nin Fethi, Rıdvan Biatı ve Uhud Savaşı Medine döneminde gerçekleşmiştir.
5- İslam’ın yayılmasını hızlandıran olaylar hangileridir?
Cevap: e, f
Hudeybiye Antlaşması ve Mekke’nin Fethi İslam’ın yayılmasında önemli dönüm noktalarıdır.
6- Müslümanlarla müşrikler arasındaki ilk askeri karşılaşma hangisidir?
Cevap: a
Bedir Savaşı Müslümanlarla müşrikler arasındaki ilk büyük savaştır.
7- Müslümanlarla müşrikler arasındaki mücadeleyi sona erdiren olay hangisidir?
Cevap: f
Mekke’nin Fethi ile müşriklerle olan mücadele sona ermiştir.
8- Müslümanlar için olumlu sonuçlanan olaylar hangileridir?
Cevap: a, c, d, e, f
Bedir Savaşı, Habeşistan’a hicret, Hendek Savaşı, Hudeybiye Antlaşması ve Mekke’nin Fethi Müslümanlar için olumlu sonuçlar doğurmuştur.
9- Müslümanların, Arap toplumunda bilinmeyen bir stratejiyi uyguladığı askeri karşılaşma hangisidir?
Cevap: d
Hendek Savaşı’nda Müslümanlar, hendek kazarak yeni bir savunma stratejisi uygulamışlardır.
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 49
C) Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan alanlara yazınız.
10. Soru: Peygamberimiz, çocukluk yıllarının bir bölümünü niçin dedesi ve amcasının evinde geçirmiştir?
Cevap: Peygamber Efendimiz, annesi Hz. Âmine’nin vefatının ardından dedesi Abdulmuttalib’in himayesine verilmiştir. Abdulmuttalib’in vefatından sonra ise amcası Ebu Talib, ona sahip çıkmış ve korumuştur. Dedesinin ve amcasının yanında kalması, hem maddi hem manevi olarak korunmasını sağlamak ve Kureyş kabilesinin sosyal değerleri ile yetişmesini sağlamak içindi.
11. Soru: Aşağıdaki tabloda Mekke’nin İslam öncesi tarihindeki önemli olaylardan bazıları verilmiştir. Bu olayları, Mekke’nin merkezi bir yer olmasındaki etkisine göre sıralayınız. Yaptığınız sıralamanın gerekçesini açıklayınız.
- Kâbe’nin inşa edilmesi: Mekke’nin dini merkez olmasını sağlamıştır.
- Zemzem suyunun bulunması: Şehrin su ihtiyacını karşılamış, bölgeye yerleşim imkânı sunmuştur.
- Ebrehe’nin ordusunun yenilmesi: Şehrin manevi olarak korunmuş ve kutsal kabul edilmesine yol açmıştır.
- Huzaalıların putperestliği getirmesi: Mekke’nin ticari faaliyetlerinde artışa yol açarak bölgeyi önemli bir merkez haline getirmiştir.
Bu sıralama, Mekke'nin dini, ticari ve kültürel bir merkez olma sürecini göstermektedir. Kâbe'nin varlığı, şehri hem Arabistan’da hem de çevre bölgelerde dini bir merkez yapmış, zemzem suyu gibi kaynaklar ise yerleşim ve ticareti desteklemiştir. Ebrehe'nin yenilgisi, Mekke'yi kutsal bir şehir olarak korurken, putperestliğin yayılması ise ticari canlılığı artırmıştır.
12. Soru: Müşriklerin İslam davetine karşı çıkmalarında asabiyet anlayışının nasıl bir etkisi olmuştur?
Cevap: Asabiyet anlayışı, kabileler arası dayanışma ve üstünlük mücadelesine dayanmaktadır. Müşrikler, İslam’ın getirdiği eşitlik ve adalet anlayışının kabilelerin üstünlüğünü tehdit edeceğine inanmışlardır. Kabile asabiyeti, insanların soylarına dayalı ayrıcalıklarını korumak istemelerine yol açmıştır. İslam’ın tevhid ve adalet ilkeleri, mevcut düzeni sarsacak bir tehdit olarak algılandığı için müşriklerin direncine sebep olmuştur.
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 50
13. Cahiliye Dönemi'nde kabileler arasında yaşanan çatışmaların sebeplerini sosyal, siyasi ve ekonomik olarak tasnif ediniz.
Sosyal Sebepler:
- Akraba yardımı ve intikam alma duygusu
- Namus ve onur gibi toplumsal değerlerin korunması
- Şeref ve itibar arayışı, kabileler arası üstünlük mücadelesi
Siyasi Sebepler:
- Antlaşmaların ihlali ve sınır anlaşmazlıkları
- Rehinelerin öldürülmesi ve müttefik kabilelerin desteklenmesi
- Güçlü kabilelerin zayıflar üzerindeki baskısı
Ekonomik Sebepler:
- Ganimet elde etme arzusu
- Ticaret yollarının kontrolü ve otlaklara erişim mücadelesi
- Kuraklık nedeniyle kaynak arayışı ve su ihtiyacının karşılanması
14. Asabiyet anlayışının toplumsal yapıya etkilerini yorumlayınız.
Cevap: Asabiyet anlayışı, kabileler arası dayanışmayı teşvik etmiş, ancak aynı zamanda toplumsal bölünmelere yol açmıştır. Her kabile kendi mensuplarını koruma altına alarak, dışarıya karşı güçlü bir duruş sergilemiştir. Bu durum, bireysel kimliğin kabile aidiyeti ile özdeşleşmesine ve kabilecilik anlayışının hâkim olmasına neden olmuştur. Aynı zamanda bu anlayış, adaletin sağlanmasını zorlaştırmış ve bireyler arasında değil, kabileler arasında çatışmaları artırmıştır. Asabiyet anlayışı, kan davalarının kuşaktan kuşağa sürmesine sebep olmuş ve toplumsal huzursuzluklara yol açmıştır.
15. Cahiliye toplumunda savaş niçin hayatın bir parçası hâline gelmiştir? Yorumlayınız.
Cevap: Cahiliye toplumunda savaş, yaşam koşullarının zorlukları ve ekonomik kaynakların kıtlığı nedeniyle hayatın doğal bir parçası haline gelmiştir. Kuraklık, su kaynaklarına ve otlaklara erişim mücadelesini artırmış, ganimet elde etmek ve düşman kabileleri zayıflatmak amacıyla savaşlar sık sık yaşanmıştır. Ayrıca, onur ve intikam duyguları, bireylerin ve kabilelerin savaşları sürdürmesine neden olmuştur. Savaş, sadece düşmanlıkların giderilmesi değil, aynı zamanda kabilelerin itibar kazanması için de bir araç olarak kullanılmıştır.
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 51
16. Soru:
I. Mekke’de yaşanan veba salgını
II. Arap örf ve âdetleri
III. Amine’nin Ebva’da vefatı
Numaralandırılmış ifadelerden hangileri Hz. Peygamber’in dört yaşına kadar sütannesinin yanında kalmasının sebepleri arasında yer alır?
Cevap: C) II ve III
Açıklama: Hz. Peygamber, Arap örf ve adetlerine göre kırsal bölgede daha sağlıklı bir ortamda büyütülmek üzere sütannesi Halime’nin yanında kalmıştır. Ayrıca, annesi Hz. Âmine’nin Ebva’da vefatı da onun amcası ve dedesinin korumasına alınmasına sebep olmuştur.
17. Soru: Cahiliye örfü; intikam almayı, baskın yapmayı, yağmalamayı bir gelenek telakki etmekte ve yiğitlik olarak değerlendirmekteydi. Bu sebeple savaş ve ganimet, Arapların geçim ve gelir kaynakları arasında yer almaktaydı. Cahiliye Arapları; kabilelere baskın düzenler, onların kadın ve çocuklarını esir alır, deve ve atlarına el koyar, kabilelerden elde ettikleri bu tür şeylerle de övünürlerdi. Bu nedenle kabileler arasında düşmanlık eksik olmaz, fırsat eline geçen kabile de diğerine aynısını yapardı.
Bu metne verilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: A) Cahiliye Kültürünün Tezahürleri
Açıklama: Metin, Cahiliye döneminde yaygın olan toplumsal değerleri ve kabile kültürünü anlatmaktadır. İntikam, baskın ve yağma gibi pratikler, dönemin kültürel bir yansımasıdır.
18. Soru: De ki: “Ey inkârcılar! Ben sizin tapmakta olduğunuz şeylere tapmam. Siz de benim taptığıma tapıyor değilsiniz. Ben sizin taptıklarınıza tapacak değilim. Siz de benim taptığıma tapıyor değilsiniz. Sizin dininiz size, benim dinim banadır.” (Kâfirun Suresi, 1-6. ayetler.)
Bu ayetler, İslam davetine karşı müşrikler tarafından gösterilen tepkilerden hangisine itiraz niteliğindedir?
B) Anlaşma teklifi
Açıklama: Kâfirun suresindeki ayetler, müşriklerin İslam ile kendi inançları arasında bir uzlaşma önerisini reddetmektedir. Müşrikler, İslam’la kendi inançları arasında bir uzlaşma arayışı içinde olmuşlardır. Ancak, bu ayetler İslam’ın tevhid inancı gereği böyle bir uzlaşmayı kabul etmeyeceğini açıkça belirtir.
9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 52
19. Mekke, Hindistan’dan gelen malları Şam’a taşıyan kuzey-güney ticaret hattının yanı sıra Habeşistan ile Mezopotamya arasındaki doğu-batı ticaret hattının da kontrolünü elinde tutuyordu. Yemen’den gelen ürünler ve Hint malları da Mekke halkının izni olmadan Şam bölgesine ulaşamıyordu. Bu durumu değiştirmek isteyen Ebrehe, büyük bir kilise inşa ettirdi. Daha sonra tüm yarımada halkını hac için buraya davet ederek hem Hristiyanlığı yaymak hem de Yemen’i zenginleştirip eskiden olduğu gibi ticari olarak canlandırmak istedi.
Bu metinden
I. Yemen, ticari bakımdan sahip olduğu önemi zamanla kaybetmiştir.
II. Ebrehe, Mekkelilerle dostane ilişkiler kurmaya çalışmıştır.
III. Ebrehe’nin faaliyetlerinde dinî gerekçelerin rolü olmuştur.
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
Cevap: D) I ve III
Açıklama:
I. Yemen, ticari bakımdan sahip olduğu önemi zamanla kaybetmiştir.
Doğru: Metinde Yemen’in eskiden ticaret açısından önemli bir merkez olduğu, ancak zamanla bu önemi kaybettiği belirtilmektedir. Ebrehe’nin, Yemen’in ticaretini yeniden canlandırma çabası bu durumu doğrulamaktadır.
II. Ebrehe, Mekkelilerle dostane ilişkiler kurmaya çalışmıştır.
Yanlış: Metinde Ebrehe’nin Mekkelilerle dostane ilişkiler kurmaya çalıştığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Aksine, Ebrehe’nin inşa ettiği kilise, Mekke’nin ticari ve dini merkez olarak sahip olduğu konumu tehdit etmek için tasarlanmıştır.
III. Ebrehe’nin faaliyetlerinde dinî gerekçelerin rolü olmuştur.
Doğru: Ebrehe, inşa ettirdiği kiliseyi dini bir merkez haline getirerek Hristiyanlığı yaymak istemiştir. Bu, onun faaliyetlerinde dinî gerekçelerin de bulunduğunu gösterir.
Bu nedenle doğru cevap D) I ve III olacaktır.