9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 148-149-150-151-152-153-154 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 148

Öğrenelim

Verilen yönergeler doğrultusunda aşağıdaki etkinlikleri yapınız.

Metin ve görselleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

Soru 1: Uygurların yerleşik hayatına geçmesinden sonra yazılan Kaynak A’daki kitabede “konargöçer” kelimesine yer verilmesinin nedeni ne olabilir?

Cevap: Uygurlar, kendi kökenlerini ve kültürel miraslarını koruma amacıyla “konargöçer” kelimesini kullanmış olabilirler. Yerleşik hayata geçmelerine rağmen, geçmişteki göçebe yaşam tarzlarını unutmamak ve gelecek nesillere aktarmak istemişlerdir. Ayrıca, bu terim siyasi ve ideolojik bir mesaj olarak da kullanılabilir; Uygurların geniş bir coğrafyada etkin olduklarını ve farklı yaşam tarzlarına hâkim olduklarını göstermek istemeleri muhtemeldir. Bunun yanında, mevsimsel göçlerin devam etmesi nedeniyle bu kelimenin kullanılması gerekmiştir.

Soru 2: Kaynak B, C ve Ç’de konargöçer yaşamın hangi özelliklerinden bahsedilmiştir?

Cevap: Kaynaklarda konargöçer yaşamın şu temel özelliklerinden bahsedilmiştir:

• Hareketlilik ve Esneklik: Konargöçerler, coğrafi ve siyasi koşullara hızla uyum sağlayarak yaşamlarını sürdürmüştür.
• Bağımsızlık ve Özgürlük: Kendi kararlarını alan, dış baskılardan uzak, özgür bir hayat yaşamışlardır.
• Askeri Üstünlük: Göçebe yaşam tarzı, onlara çeviklik ve savaş yeteneği kazandırmış, beklenmedik saldırılarla üstünlük sağlamıştır.
• Hayvancılığa Dayalı Ekonomi: Ekonomileri tamamen hayvancılık üzerine kurulmuş, ürünlerden günlük yaşamda faydalanmışlardır.
• Kültürel Uyum: Zamanla farklı coğrafyalara uyum sağlamış, yerleşik hayatla entegre olabilmişlerdir.

Sonuç olarak, konargöçer yaşam tarzı, hareketlilik, özgürlük, askeri yetenek ve ekonomik dayanıklılık gibi unsurlarla tarihte önemli bir yere sahiptir.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 149

Kaynağı ve karekodda verilen genel ağ haberini okuyarak soruyu cevaplayınız.

Soru: Birlik, beraberlik ve yardımseverlik ruhunun toplumsal yaşamdaki önemine dair düşüncelerinizi yazınız.

Cevap: Birlik, beraberlik ve yardımseverlik, toplumsal dayanışmanın temel unsurlarıdır ve bireyler arasında güçlü bağlar oluşturur. Toplumun huzuru ve refahı, insanların birbirine destek olmasıyla sağlanır. Kriz anlarında birlik duygusu, sosyal dayanıklılığı artırarak toplumların zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, yardımlaşma ve paylaşma kültürü, insanların güven içinde yaşamasını sağlar ve toplumsal barışı pekiştirir. Bu değerler, geçmişten günümüze Türk toplumunun güçlü yapısını korumasına katkıda bulunmuştur.

Görselleri ve metni inceleyerek soruları cevaplayınız.

Soru 1: İnsanların yaylaklara gitmesinin temel nedenleri neler olabilir? Açıklayınız.

Cevap: İnsanların yaylaklara gitmesinin temel nedenleri arasında otlakların yenilenmesi, serin ve uygun iklim koşulları, su kaynaklarına erişim ve hastalık riskinin azaltılması yer alır. Yaylaklar, özellikle yaz aylarında aşırı sıcaklardan kaçınmak ve hayvanların verimli otlaklarda beslenmesini sağlamak amacıyla tercih edilmiştir. Bu sayede, göçebe toplumlar hem hayvanlarının sağlığını korumuş hem de daha elverişli yaşam alanlarında konaklayarak yaşam kalitesini artırmıştır.

Soru 2: Kışlakları yaylaklardan ayıran başlıca özellikler nelerdir? Açıklayınız.

Cevap: Kışlakları yaylaklardan ayıran başlıca özellikler şunlardır:

• İklim Koşulları: Kışlaklar, kış aylarında daha sıcak ve korunaklı bölgelerde bulunurken, yaylaklar yaz aylarında serin ve yüksek kesimlerde yer alır.
• Bitki Örtüsü: Yaylaklarda yeşil ve bol otlaklar yaygınken, kışlaklarda daha dayanıklı bitki örtüsü bulunur.
• Su Kaynakları: Yaylaklarda kar suları ve doğal kaynaklar daha bolken, kışlaklarda su daha sınırlı olabilir.
• Yükseklik Farkı: Yaylaklar genellikle yüksek rakımlı alanlarda bulunurken, kışlaklar daha alçak ve korunaklı bölgelerde yer alır.

Bu farklılıklar, göçebe toplumların yaşam düzenlerini şekillendirmiş ve mevsimsel göç hareketlerini zorunlu hale getirmiştir.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 150

Soru 1: Türkistan’da konargöçer olarak yaşamış Türk toplulukları hangileridir?

Cevap: Türkistan’da konargöçer olarak yaşamış Türk toplulukları şunlardır:

• Kimmerler (MÖ 1200): Türkistan coğrafyasında konargöçer yaşam süren en eski topluluklardan biridir.
• İskitler (Sakalar) (MÖ 800): Atlı savaşçı kimlikleriyle tanınan ve geniş bir coğrafyaya yayılmış önemli bir topluluktur.
• Sarmatlar (MÖ 400): Göçebe yaşam tarzını benimseyen ve hayvancılıkla geçimini sağlayan bir topluluktur.
• Hun Türkleri (MÖ 220): Geniş bir bölgeye hâkim olarak, güçlü bir konargöçer kültür oluşturmuşlardır.

Bu topluluklar, demir işçiliği, hayvancılık ve dokumacılık gibi ekonomik faaliyetlerle uğraşarak konargöçer yaşam tarzlarını sürdürmüşlerdir.

Soru 2: Konargöçer yaşamda ekonomik faaliyetler hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.

Cevap: Konargöçer yaşamın ekonomik temeli hayvancılığa dayanmaktadır. Türkler, özellikle at, koyun, deve ve sığır gibi hayvanları yetiştirerek bu hayvanların etinden, sütünden ve derisinden faydalanmışlardır. Atlar, ulaşım ve savaşta önemli bir rol oynarken, koyun ve keçilerin yünleri çadır ve kıyafet yapımında kullanılmıştır. Sürekli hareket halinde olmaları nedeniyle, hafif ve taşınabilir eşyalar üretmiş, keçeden yapılmış çadırlar ve giysiler yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca, hayvansal ürünlerin ticareti yapılmış ve pirinç, hububat ve ipek gibi ürünlerle takas edilmiştir.

Konargöçer yaşamın farklı boyutlarıyla ilgili verilenleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 151

Soru 1: Türkistan coğrafyasındaki koşullar Türklerin hangi özelliklerinin gelişmesine zemin hazırlamıştır?

Cevap: Türkistan coğrafyasının sert iklim koşulları ve zorlu yaşam şartları, Türklerin cesaret, disiplin, dayanıklılık ve teşkilatçılık gibi özelliklerinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Sürekli göç halinde olmaları, Türklerin hızlı hareket etme yeteneğini ve çevik savaş stratejilerini geliştirmesine yardımcı olmuştur. Aynı zamanda, atçılık ve okçuluk gibi savaşçı becerileri ilerletmiş, küçük yaşlardan itibaren bireylerin birer savaşçı olarak yetişmesini sağlamıştır. Göçebe yaşam tarzı, aile bağlarını güçlendirmiş, dayanışma ve misafirperverlik gibi toplumsal değerlerin pekişmesini sağlamıştır. Bu özellikler, Türklerin tarih boyunca güçlü devletler kurmalarına zemin hazırlamıştır.

Aşağıda karekodlarda verilen oyunları izleyerek bu oyunların günümüzdeki oyunlarla benzer ve farklı yönlerini arkadaşlarınızla paylaşınız.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 152

Soru 1: Ailenizle konargöçer olarak yaşasaydınız geçim kaynaklarınız neler olurdu?

Cevap: Ailemle konargöçer olarak yaşasaydım, geçim kaynaklarımız öncelikle hayvancılık olurdu. Koyun, keçi ve sığır besleyerek, et, süt, yün ve deri gibi ürünler elde ederdik. Bunun yanı sıra dokumacılık ile keçe ve yünlü kıyafetler yaparak ticaretini gerçekleştirirdik. Ayrıca, avcılık ve doğadan toplanan bitkiler, günlük beslenmemizi desteklerken; ürettiğimiz ürünleri takas ederek ticaret yaparak geçimimizi sağlardık.

Soru 2: Konargöçer yaşamda kullanılan giysilerin kendir, yün ve keçe gibi maddelerden yapılmasının nedenleri hakkında neler söylersiniz?

Cevap: Konargöçer yaşamda kullanılan giysilerin kendir, yün ve keçe gibi maddelerden yapılmasının en önemli nedenleri şunlardır:

• Dayanıklılık: Bu malzemeler, zorlu doğa koşullarına karşı dayanıklıdır ve uzun süre kullanılabilir.
• Isı Yalıtımı: Keçe ve yün, soğuk hava koşullarında vücudu sıcak tutarak konargöçerlerin sağlığını korur.
• Kolay Üretim: Hayvancılıkla uğraşan konargöçerler, bu maddeleri kolayca temin ederek ihtiyaçlarını karşılayabilir.
• Hafiflik ve Taşınabilirlik: Sürekli göç eden bir toplum için hafif ve pratik kıyafetler tercih edilmiştir.

Bu maddeler, konargöçerlerin doğal kaynakları en verimli şekilde kullanmalarına olanak tanımıştır.

Soru 3: Konargöçer yaşamda insanların et, süt ağırlıklı beslenmesi sizce sağlıklı bir beslenme şekli midir? Açıklayınız.

Cevap: Et ve süt ağırlıklı beslenme, konargöçer yaşam tarzı için oldukça sağlıklı ve gereklidir, çünkü bu besinler yüksek miktarda protein ve enerji sağlar. Sürekli hareket halinde olan konargöçerler için güç ve dayanıklılık kazandıran besinler önemlidir. Et ve süt ürünleri, temel vitamin ve mineralleri sağlasa da sebze ve tahıl tüketiminin eksikliği, uzun vadede bazı besin eksikliklerine yol açabilir. Bu yüzden, dengeli bir beslenme için farklı gıda kaynaklarına da ihtiyaç duyulabilir.

Soru 4: Konargöçer Türklerde mahkeme binası, hapishane gibi yapıların olmaması hakkındaki düşüncelerinizi yazınız.

Cevap: Konargöçer Türklerde sabit mahkeme binalarının ve hapishanelerin olmamasının temel sebebi, sürekli göç etmeleri ve hareketli yaşam tarzlarıdır. Sürekli yer değiştiren bir toplum için sabit mahkeme binaları ve hapishaneler pratik değildi. Bunun yerine, toplumda saygın ve bilge kişiler adaleti sağlamakla görevlendirilmiştir. Cezalar genellikle hızlı ve caydırıcı olmuştur; ciddi suçlar ölümle cezalandırılırken, küçük suçlarda toplum içi itibar kaybı gibi yöntemler uygulanmıştır. Bu durum, konargöçer toplumların hızlı karar alma ve toplumsal düzeni sağlama konusundaki etkinliğini göstermektedir.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 153

Verilen yönergeler doğrultusunda aşağıdaki etkinlikleri yapınız.

Soru: Okuduğunuz haberden ve izlediğiniz videodan yararlanarak günümüz konargöçerlerinde dikkatinizi çeken özellikleri yazınız.

Cevap: Günümüz konargöçerleri, tarihi süreklilik içinde Anadolu’da geleneksel yaşamlarını sürdürmektedir. Özellikle Akdeniz Bölgesi'nde yaylalara göç ederek hayvancılık faaliyetlerini devam ettirmektedirler. Sarıkeçili Yörükleri, bu kültürel mirası günümüze taşıyan önemli topluluklardan biridir.

Dikkat çeken özellikler şunlardır:

• Geleneksel Yaşam Tarzı: Yörükler, hala keçeden yapılan çadırlar kurarak yaşamlarını sürdürmekte ve geleneksel el sanatlarıyla uğraşmaktadırlar.
• Hayvancılık: Geçim kaynakları büyük ölçüde küçükbaş hayvancılığa dayanmakta; süt, yoğurt, peynir ve yün üretimi yapılmaktadır.
• Mevsimsel Göç: Yaz aylarında yaylalara, kış aylarında ise ılıman bölgelere göç ederek konargöçer yaşam tarzını sürdürmektedirler.
• Kültürel Değerlerin Korunması: Yörükler, geleneksel kıyafetleri, müzikleri ve yemekleriyle kültürel miraslarını yaşatmaktadır.
• Modern Unsurlarla Uyum: Geleneksel yaşamlarını sürdürmelerine rağmen günümüzde motorlu araçlar ve cep telefonları gibi modern imkanlardan da faydalanmaktadırlar.

Bu unsurlar, günümüz konargöçerlerinin hem geçmişten gelen kültürel değerleri yaşattığını hem de modern yaşamın gerekliliklerine uyum sağladığını göstermektedir.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 154

Soru: Aşağıdaki bilgi görselini inceleyerek Türkistan’da yaşamış konargöçerler ile günümüzde Anadolu’da yaşayan konargöçerlerin benzer ve farklı yönlerini arkadaşlarınızla tartışınız.

Soru 1: Harita 2.10’a göre konargöçer Yörüklerin Anadolu’nun belli bölgelerinde yoğunlaşmış olmasının nedenleri sizce nelerdir?

Cevap:
Konargöçer Yörüklerin Anadolu’nun Akdeniz ve Ege bölgelerinde yoğunlaşmasının temel nedenleri coğrafi, ekonomik, tarihsel ve kültürel faktörlere dayanmaktadır.

• Coğrafi Faktörler: Akdeniz ve Ege bölgelerinin dağlık yapısı, zengin otlak alanları ve su kaynakları, hayvancılık için elverişli bir ortam sunmaktadır. Yaylalar, yaz aylarında serin ve verimli otlaklar sağlarken, kışın ılıman koşullar sunmaktadır.
• Ekonomik Faktörler: Yörükler için hayvancılık, geçim kaynağının temelini oluşturur. Bu bölgelerde koyun ve keçi yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmakta, yün ve süt ürünleri ekonomik değere dönüşmektedir.
• Tarihsel Faktörler: Anadolu'ya Türk göçleriyle birlikte Yörükler, Osmanlı ve Selçuklu dönemlerinde bu bölgelere yerleşmiş ve göç yolları burada şekillenmiştir.
• Kültürel Faktörler: Geleneksel yaşam tarzlarını sürdürmek isteyen Yörükler, geçmişten gelen el sanatları, kıyafetler ve göç kültürünü bu bölgelerde yaşatmaya devam etmektedir.

Soru 2: Aşağıdaki bilgi görselini inceleyerek Türkistan’da yaşamış konargöçerler ile günümüzde Anadolu’da yaşayan konargöçerlerin benzer ve farklı yönlerini arkadaşlarınızla tartışınız.

Benzerlikler:

• Her iki topluluk da yaşamlarını hayvancılık temelinde sürdürmüş ve mevsimsel göçü benimsemiştir.
• Düğün, cenaze ve geleneksel yemek kültürü gibi sosyal yaşam unsurları devam etmektedir.
• Konargöçerler, doğaya uyumlu bir yaşam sürdürerek geleneksel üretim yöntemlerini kullanmaktadır.
• Aile yapısı ve toplumsal dayanışma halen önemli bir yer tutmaktadır.

Farklılıklar:

• Ekonomik değişim: Türkistan’daki konargöçerler daha çok büyükbaş hayvancılık ve tahıl üretimiyle geçinirken, günümüz konargöçerleri sebze yetiştiriciliği ve turizm gibi modern faaliyetlere yönelmiştir.
• Eğitim ve bireyselleşme: Günümüzde bireyselleşme artmış, okuma yazma oranı yükselmiş ve çocuklar okula gönderilmektedir.
• Giyim ve barınma: Geleneksel kıyafetler terk edilmiş, modern giysiler benimsenmiş; kara çadır yerine kalıcı yapılar ve modern araçlar kullanılmaktadır.
• Ulaşım ve teknoloji: Günümüzde konargöçerler ulaşım için motorlu araçlar kullanmakta, iletişimde ise telefon ve internet gibi modern imkanlardan faydalanmaktadır.

Bu farklılıklar, zamanla toplumların ekonomik ve sosyal yapılarında yaşanan değişimlerin bir sonucudur.