Ağustos Şafağı Metni Cevapları (6. Sınıf Türkçe)

Ağustos Şafağı Metni Cevapları

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 50 Cevabı

METNE HAZIRLANALIM

Soru: “Türkiye Cumhuriyeti’ne Giden Yol” belgeselini eba genel ağ adresinden izleyiniz. Belgeselden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Soru: Savaş görüntüleri size neler hissettirdi?
Cevap: Savaş görüntülerini izleyince, atalarımızın bağımsızlık uğruna ne kadar büyük fedakârlıklar yaptığını fark ettim. Onların cesareti ve kararlılığı bana büyük bir gurur ve minnet duygusu hissettirdi.

Soru: Kurtuluş Savaşı yıllarında verilen mücadele ile ilgili düşünceleriniz nelerdir?
Cevap: Kurtuluş Savaşı, milletimizin varoluş mücadelesidir. Ülkenin dört bir yanının işgal edilmesine rağmen halkımız, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde bir araya gelerek bağımsızlık için savaştı. Bu mücadeledeki azim ve kararlılık, milletimizin ne kadar güçlü bir birliktelik sergileyebileceğini gösteriyor.

Soru: Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında etkili olan unsurlar nelerdir?
Cevap: Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında etkili olan en önemli unsurlar, milletimizin birlik ve beraberlik içinde hareket etmesi, ordunun fedakârlığı ve Atatürk’ün liderliğidir. Ayrıca, milletimizin bağımsızlığa olan inancı ve bu uğurda gösterdiği dayanışma zaferin kazanılmasında büyük rol oynamıştır.

Okuyalım

“Ağustos Şafağı” adlı şiiri noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli okuyunuz.

AĞUSTOS ŞAFAĞI

Bir ağustos şafağı
Ölüm dirim savaşıyla uyandı evren
Gürül gürül ırmaklar gibiydik
Yedisinden yetmişine dek.

Şimşek şimşek çaktı bir ulu ses Kocatepe’den
Aydınlandı bütün ağustos şafakları,
Kan gövdeyi götürüyordu
Bütün gücüyle yüklendi düşmana
Mustafa Kemal’in ordusu

(....)

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 51 Cevabı

Sözcük Çalışması

Soru: Aşağıdaki sözcüklerin şiirde geçtiği dizeleri bulunuz. Bu sözcüklerin anlamlarını TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten bularak noktalı yerlere yazınız ve sözcüklerin şiire kattığı anlamı kendi cümlelerinizle ifade ediniz.

ölüm dirim

• Şiirde geçtiği dize: Ölüm dirim savaşıyla uyandı evren.
• Sözlük anlamı: Ölüm kalım.
• Şiire kattığı anlam: Savaşın hayati bir önem taşıdığını, yok olup olmama durumunu ifade eder.

sefil

• Şiirde geçtiği dize: Öyle sefil, öyle perişan.
• Sözlük anlamı: Yoksulluk içinde olan; adi, bayağı olan; yoksul veya bayağı bir biçimde.
• Şiire kattığı anlam: Düşmanın zavallı ve acınacak bir durumda olduğunu vurgular.

perişan

• Şiirde geçtiği dize: Öyle sefil, öyle perişan.
• Sözlük anlamı: Dağınık, düzensiz, karmakarışık olan; acınacak durumda ve zavallı olan.
• Şiire kattığı anlam: Düşmanın darmadağın ve zavallı hâlde kaçışını anlatır.

yaman

• Şiirde geçtiği dize: Yaman vuruşuyorduk yaman.
• Sözlük anlamı: Güç, etki veya beceri bakımından alışılmışın üzerinde olan; kötü, korkulan; Alışılmadık, olağanın dışında.
• Şiire kattığı anlam: Türk askerinin olağanüstü bir güçle savaştığını vurgular.

hedef

• Şiirde geçtiği dize: “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”.
• Sözlük anlamı: Nişan alınacak yer; nişangâh; gerçekleştirmek için tasarlanan şey; varılacak yer, ulaşılacak son nokta; amaç.
• Şiire kattığı anlam: Ordunun nihai amacını ve son noktayı belirtir.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 52 Cevabı

Anlayalım, Yorumlayalım

Soru: Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

Soru: 1) Şiirde anlatılan tarihî olay nedir?
Cevap: Şiirde anlatılan tarihî olay, Büyük Taarruz’dur.

Soru: 2) Kocatepe nerededir? Buranın tarihî açıdan önemi nedir?
Cevap: Kocatepe, Afyonkarahisar ilindedir. Kocatepe, 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz'un başlama noktasıdır. Bu taarruz, Kurtuluş Savaşı'nın en kritik aşaması olup, Türkiye’nin bağımsızlığı için dönüm noktası olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk, taarruzu buradan yönetmiştir.

Soru: 3) Kükreyen aslanlar gibi savaşan Türk askerlerinin karşısında düşman askerleri ne yapmıştır?
Cevap: Kükreyen aslanlar gibi savaşan Türk askerlerinin karşısında düşman askerleri sefil ve perişan bir şekilde kaçmıştır.

Soru: Şiirde aşağıdaki dizeler ile ne anlatılmak istenmiştir? Belirtiniz.

Gürül gürül ırmaklar gibiydik
Yedisinden yetmişine dek.

26 Ağustos’ta başladı büyük kavga
“Allah Allah!” sesleriyle yırtıldı şafak

Kükreyen aslanlar gibiydik
Ellerimizde bayrak, yüreklerimizde vatan.

Cevap: Bu dizelerde, Türk milletinin tüm fertleriyle savaşa katıldığı, güçlü bir birlik ve beraberlik içinde olduğumuz anlatılmak istenmiştir. Kadın, erkek, genç, yaşlı herkesin bu mücadelede yer aldığı vurgulanmaktadır.

Soru: Şiirin hangi bölümünde Atatürk’ün sözlerine yer verilmiştir? Bu sözleri belirleyerek yazınız.

Şiirin son iki bölümünde Atatürk’ün sözlerine yer verilmiştir. Bu sözler şunlardır:
Ya egemenlik(istiklal) ya ölüm!
“Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”

Soru: Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında toplumsal dayanışmanın önemi nedir? Bu konudaki duygularınızı ve düşüncelerinizi yazarak ifade ediniz.
Cevap: Kurtuluş Savaşı’nın Kazanılmasında Toplumsal Dayanışmanın Önemi

Kurtuluş Savaşı, toplumsal dayanışma sayesinde kazanılmıştır. Halkın kadın-erkek, genç-yaşlı demeden birlikte hareket etmesi, cephede ve cephe gerisinde büyük bir güç oluşturmuştur. Hiç kimse “bana ne” dememiş, herkes fedakârca çalışmıştır. Bu dayanışma, milletimizin bağımsızlık mücadelesinde en önemli unsurlardan biri olmuştur.

Söz Varlığımız

Soru: Aşağıda “kavga” sözcüğünün üç ayrı anlamı verilmiştir. Bu sözcüğün metinde kullanıldığı anlamı belirleyerek ilgili kutucuğu işaretleyiniz. Kavga sözcüğünü metindeki anlamıyla bir cümlede kullanınız.

Cevap: Savaş

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 53 Cevabı

Soru: Aşağıdaki aynı renkle yazılmış sözcüklerin ortak özelliğini belirleyerek ilgili yerlere yazınız.

Bir ağustos şafağı
Şimşek şimşek çaktı bir ulu ses Kocatepe’den.
26 Ağustos’ta başladı büyük kavga.
Özgürlük adına, Türklük adına.
Son sözünü söylüyordu Mustafa Kemal
“Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”

Soru: Maviyle yazılmış sözcüklerin ortak özellikleri
Cevap: Bu sözcükler kök hâlindedir ve anlam değiştiren herhangi bir ek almamıştır.

Soru: Pembeyle yazılmış sözcüklerin ortak özellikleri
Cevap: Bu sözcükler birleşik sözcüklerden oluşmaktadır. İki sözcüğün birleşmesiyle yeni anlam kazanan sözcüklerdir.

Soru: Yeşille yazılmış sözcüklerin ortak özellikleri
Cevap: Bu sözcükler, yapım eki alarak türemiş sözcükler hâline gelmiştir.

Kök durumunda bulunan ya da kökteki anlamı değiştirmeyen ekler alan sözcüklere basit sit, kök veya gövde hâlindeki sözcüklere yapım eki eklenerek oluşturulan sözcüklere türemiş, birden fazla sözcüğün farklı bir anlam vermek üzere birleşip kaynaşmasıyla oluşan sözcüklere birleşik sözcük denir.

Soru: Ortak özelliklerini belirlediğiniz sözcükleri ilgili başlıkların altına yazınız.

Basit sözcük: Ağustos, sözünü
Türemiş sözcük: Türklük, büyük
Birleşik sözcük: Kocatepe, Akdeniz

Soru: Aşağıdaki sözcüklerin kaç tane yapım eki aldığını örnekteki gibi yazınız.

• istekli -(iste-k-li) (2)
• gözlemcilik - (göz-le-m-ci-lik) (4)
• dondurma (don-dur-ma) (2)
• üretici (üre-t-ici) (2)
• gözlükçü (göz-lük-çü) (2)

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 54 Cevabı

Soru: Okuduğunuz metinde geçen aşağıdaki sözcüklerin köklerini belirleyip bulmacadan bulunuz.

• ölüm - öl
• yüklendi - yük
• başlandı - baş
• büyük - büyü
• yırtıldı -yırt
• özgürlüğün - öz
• gürül - gür
• gücüyle - güç
• Türklüğün - Türk
• egemenlik - egemen
• vuruşuyorduk

Soru: Sizce bir sözcük en çok kaç tane yapım eki alabilir? Aşağıdaki kutucuklara farklı sayıda yapım eki almış sözcüklere örnekler yazınız.

Cevap: Bir sözcüğün alabileceği yapım eki sayısında teorik olarak bir sınır yoktur, ancak dilin yapısına bağlı olarak anlamlı ve kullanılabilir sözcükler oluşturma kapasitesi sınırlıdır. Sözcüğe eklenen yapım ekleri, onun anlamını ve türünü değiştirir. Ancak çok sayıda yapım eki eklemek, sözcüğün anlamını bozmadan kullanılabilir hale getirmek zor olabilir.

İşte farklı sayıda yapım eki almış sözcüklere örnekler:

1. Kitaplık (2 yapım eki): Kitap + -lık
2. Öğretmenlik (2 yapım eki): Öğren + -t + -men + -lik
3. Şekerli (1 yapım eki): Şeker + -li
4. Örgütlenme (3 yapım eki): Ör + -gü + -t + -len + -me
5. Gözcülük (2 yapım eki): Göz + -cü + -lük

Bu örnekler, farklı sayılarda yapım eki alarak yeni anlamlar kazanmış sözcükleri gösterir.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 55 Cevabı

Soru: Aşağıda verilen köklerin sonuna gelmesi gereken yapım eklerini yazarak görsellerdeki varlıkları karşılayan sözcükleri türetiniz.

• ye-mek / yemek
• aş-çı / aşçı
• sil-gi / silgi
• uç-ak / uçak
• süz-geç / süzgeç
• simit-çi / simitçi

Soru: Aşağıdaki sözcükleri yapıları yönünden inceleyiniz. Gruplardaki yapısı yönünden farklı sözcükleri belirleyip işaretleyiniz.

I. Grup (Basit ve Türemiş Sözcükler):

• Kuyu: Basit
• Saksağan: Basit
• Örtü: Türemiş (Ör- kökünden türemiştir)
• Elbise: Basit

II. Grup (Basit ve Türemiş Sözcükler):

• Olgun: Türemiş (Ol- kökünden türemiştir)
• Dizi: Türemiş (Diz- kökünden türemiştir)
• Yitik: Türemiş (Yit- kökünden türemiştir)
• Sardunya: Basit (Bu sözcük kökünde bir değişiklik olmadığı için basit kabul edilir)

III. Grup (Basit ve Birleşik Sözcükler):

• İstanbul: Basit (Tek kök ve ek almamış)
• Atasözü: Birleşik (Ata ve söz sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur)
• Alaçam: Birleşik (Ala ve çam sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur)
• Başkent: Birleşik (Baş ve kent sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur)

Konuşalım, Anlatalım

Soru: “Atatürk bugün hayatta olsaydı yurt ve dünya sorunlarına ilgi gösterir miydi? Hangi sorunlara nasıl çözüm yolları üretirdi?” sorularının cevaplarını düşününüz. Kendinizi Atatürk’ün yerine koyarak yurt ya da dünya sorunlarından birini belirleyiniz. Belirlediğiniz sorunun nedenleriyle ve çözüm yollarıyla ilgili düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Öğretmeninizin belirlediği süreyi geçmeyecek biçimde konuşmanız gerektiğini unutmayınız.

Cevap: Atatürk bugün hayatta olsaydı, yurt ve dünya sorunlarına büyük ilgi gösterirdi. Özellikle iklim değişikliği gibi küresel sorunlara odaklanır, sürdürülebilir enerji kaynakları ve tarımın korunması için bilimsel çözümler geliştirirdi. Uluslararası iş birliği sağlayarak, dünya barışını ve çevreyi korumak için önemli adımlar atardı.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Yıldırım Yayınları Sayfa 56 Cevabı

Düşünelim, Yazalım

Soru: Aşağıdaki metni okuyunuz. Siz metindeki Türk askerinin yerinde olsaydınız nasıl davranırdınız? Metnin sizde uyandırdığı duygular ve düşünceler nelerdir? Bu soruların cevaplarıyla ilgili düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı yere yazınız.

YARADAKİ BİR TUTAM OT

Fransızlar, Çanakkale Savaşı’nda çok ağır kayıp vermişlerdir. Kirte Savaşları’nda sağ kolunu kaybeden Fransız subayı bir anısını şöyle anlatmaktadır:
“Biz Fransızlar, Türkler gibi mert bir milletle savaştığımız için övünebiliriz. Şiddetli bir süngü savaşından sonra savaş sahasında dolaşırken bir Türk askerinin kendi gömleğini yırtarak bir Fransız askerinin yarasını sardığını gördüm. Tercümanımın aracılığıyla sordum:
“Niçin öldürmek istediğin askere yardım ediyorsun?”
Mecalsiz Türk askeri şu cevabı verdi:
“Bu asker yaralanınca cebinden yaşlı bir kadın resmi çıkardı… Herhâlde resimdeki annesi olacaktı. Benim ise kimsem yok. O kurtulsun, anasının yanına dönsün istedim.”
Bu asil davranış karşısında gözyaşlarımı tutamadım. Bu sırada emir subayım, Türk askerinin yakasını açtığında gördüğüm manzara karşısında yanaklarımdan sızan yaşlarımın dahi donduğunu hissettim. Çünkü Türk askerinin göğsünde bizim askerden daha derin bir süngü yarası vardı ve bu yaraya bir tutam ot tıkamıştı. Az sonra ikisi de öldü.”

Cevap: Bu metinde, Türk askerinin savaştaki insanlık ve merhamet duyguları vurgulanmaktadır. Eğer ben de o askerin yerinde olsaydım, aynı şekilde düşmanımın bile insan olduğunu unutmadan, ona yardım etmeye çalışırdım. Çünkü Türk milleti, sadece cesaretiyle değil, vicdanı ve insanlığıyla da tanınır. Bu hikâye, savaşın sadece bir cephe mücadelesi olmadığını, aynı zamanda insanlık değerlerinin korunması gerektiğini de hatırlatıyor. Vatan sevgisi kadar, insanlık duygusunun da ne kadar önemli olduğunu görüyorum.

ARAŞTIRALIM HAZIRLANALIM

Soru: Genel ağdan Atatürk müze evleriyle ilgili bilgi edininiz.

Cevap: Atatürk müze evleri, Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamının izlerini taşıyan ve onun hatırasını yaşatan önemli mekânlardır. Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde bulunan bu müzeler, Atatürk'ün hayatında önemli rol oynayan yerleri koruma ve sergileme amacı taşır. İşte bazı önemli Atatürk müze evleri:

Atatürk Müze Evleri

1. Anıtkabir (Ankara): Atatürk'ün ebedi istirahatgâhı olan Anıtkabir, hem müze hem de anıt mezar olarak ziyaret edilmektedir. Anıtkabir içerisinde Atatürk'ün kişisel eşyaları, Nutuk'un orijinal kopyaları, savaş dönemine ait hatıralar sergilenmektedir.

2. Selanik Atatürk Evi (Yunanistan): Atatürk’ün doğduğu ev, günümüzde bir müze olarak hizmet vermektedir. Türkiye’nin Selanik Konsolosluğu bahçesinde yer alan bu evde Atatürk’ün çocukluk dönemine ait anılar sergilenir.

3. Samsun Gazi Müzesi: Atatürk'ün Samsun'a çıkışında konakladığı Mantika Palas oteli, müzeye dönüştürülmüştür. Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı'nı başlatma sürecindeki hazırlıklarını anlatan belgeler burada sergilenir.

4. Ankara Atatürk Evi: Atatürk'ün Cumhuriyet'in ilanından sonraki dönemde ikamet ettiği Çankaya Köşkü, müze olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Atatürk'ün yaşadığı odalar, çalışma masası ve kişisel eşyaları sergilenmektedir.

5. Trabzon Atatürk Köşkü: Atatürk, Trabzon’a yaptığı gezilerde bu köşkte konaklamıştır. Burası, Atatürk'ün vasiyetini yazdığı yer olması açısından da önem taşır. Günümüzde müze olarak korunmakta ve ziyaret edilmektedir.

Soru: Genel ağdan ya da kütüphane ve kitabevlerinden Atatürk’le ilgili anıların yer aldığı kaynakları araştırınız ve Atatürk’ün anılarından birini sınıfınıza getiriniz.

Atatürk’ün Anılarından Bir Örnek

Yurtta Barış, Dünyada Barış Anısı

Atatürk, her zaman barışa önem veren bir liderdi. Bir anısında, bir grup yabancı devlet adamı ile sohbet ederken şunları söyler: "Biz Türkler, savaşçı bir milletiz. Ancak bizim savaşlarımız daima savunma için olmuştur. Biz savaşırken bile barışın özlemi içinde olduk. Benim en büyük hedefim, 'Yurtta barış, dünyada barış' ilkesini tüm insanlığa benimsetmektir." Bu söz, Atatürk'ün barışa olan inancını ve dünya barışı için çalışmaya olan bağlılığını açıkça ortaya koymaktadır.

Bu tür anılar, Atatürk'ün sadece bir asker değil, aynı zamanda insanlığa hizmet etmeyi hedefleyen bir lider olduğunu göstermektedir.