Geleneksel El Sanatları Çarşısı Metni Cevapları
8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Hecce Yayınları Sayfa 239 Cevabı
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Geleneksel el sanatlarımız nelerdir? Bildiklerinizin adlarını ve özelliklerini söyleyiniz.
Cevap: Bildiğim geleneksel el sanatları halıcılık, kilimcilik, çinicilik, ebru, ağaç oymacılığı, bakırcılıktır.
- Halıcılık ve kilimcilik: Yün iplerle yapılan dokuma sanatıdır.
- Çinicilik: Seramik ve porselen üzerine yapılan desenli süslemelerdir.
- Ebru: Su yüzeyine boya damlatılarak yapılan kâğıt süsleme sanatıdır.
- Bakır işlemeciliği: Bakır eşyalara şekil ve desen verme sanatıdır.
- Oya: Tığ ya da iğneyle yapılan dantel tarzı süslemelerdir.
Metinde işlenen konuyla ilgili bilgi, duygu ve düşüncelerinizi başkalarıyla paylaşmak, diğer okuyucuların bilgi, duygu ve düşüncelerinden yararlanarak farklı bakış açıları geliştirebilmeniz için metni tartışarak okuma yöntemine uygun olarak sesli okuyunuz.
Geleneksel El Sanatları Çarşısı
Nesiller ve yöntemler değişiyor olsa da birçok sanat dalı yüzyıllardır hayatımızı renklendirmeye devam ediyor. Su, taş, toprak, ağaç, maden, deri, pamuk gibi malzemeler ve doğadaki tüm renkler insanların yüreği ve emeğiyle yoğrulup birbirinden güzel sanat eserlerine dönüşüyor. Önceleri ihtiyaçları karşılamak, örtünmek ve korunmak için ilk örneklerini veren el sanatları, zamanla mutlu etmek ve hayatı güzelleştirmek yönünde gelişmiş. Mağaralardaki oyuklar ve duvar resimleri yerlerini binalardaki taş ve ahşap işlemelerine, evlerin duvarlarını süsleyen tablolara, mozaiklere bırakmış. Kumaşlar nakışlarla, oyalarla; duvarlar çinilerle; bastonlar sedeflerle bezenmiş. Tabak, çanaklar desenlerle; insanlar altın, gümüş gibi takılarla süslenmiş. Bursa’daki Balibey Hanı’nın “Geleneksel El Sanatları Çarşısındaki atölyeler de.
1. ETKİNLİK
8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Hecce Yayınları Sayfa 243 Cevabı
Okuduğunuz metinden bazı kelimeler verilmiştir. Bu kelimelerin anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz. Anlamını öğrendiğiniz yeni kelime/kelime gruplarını sözlüğünüze yazınız. Öğrendiğiniz kelimeleri birer cümlede kullanınız.
mozaik: Türlü renklerde, küçük küp biçiminde mermer, taş veya pişmiş toprak parçalarının yan yana getirilmesiyle yapılan resim ve bezeme işi.
Cümlem: Komşumuz evinin dışını mozaik ile kaplattırdı.
revak: Binanın avlusunda veya dış cephesinde yer alan, çatısı sütunlarla desteklenmiş, üstü düz dam, tonoz veya kubbelerle örtülü, uzunlamasına, önü açık yer.
Cümlem: Şehirdeki tarihi sarayın bahçesinde, şık bir revak bulunmaktadır.
tezhip: Levhaların, yazma kitapların, sayfaların yaldız ve boya ile bezenmesi, yaldızlanması ile yapılan süsleme sanatı
Cümlem: “Kütüphanedeki eski kitabın sayfalarındaki tezhip beni büyüledi.”
kaligrafi: güzel yazı sanatı
Cümlem: Kendimin kaligrafi alanında yetenekli olduğumu düşünüyorum.
şövale: ressam sehpası
Cümlem: Ressa, tuvalini şövalenin karşısına koydu.
keçe: Yapağı veya keçi kılının dövülmesi veya ayakla tepilmesiyle elde edilen kaba kumaş
Cümlem: Keçeden yapılmış ürünlerin sağlıklı olduğunu duydum.
marküteri: Muhtelif renklerden oluşan ahşap ve ahşap kaplamaların el ustalığı sayesinde aletlerle kesilerek hiçbir katkı maddesi ve boya kullanılmadan yapılan ahşap oyma sanatı
Cümlem: Marküteri kursunun ilk gününde ahşap çeşitlerini gördük.
banyan: Nemli ve sıcak bölgelerde yetişen Hint inciri olarak da anılan ağaç türü
Cümlem: İstanbul’da hiç banyan ağacı görmedim.
filografi: Tasarlanmış bir motif ya da desenin, ahşap malzeme üzerine çiviyle çakılması ve arasından çeşitli renklerde iplik veya teller geçirilmesi ile oluşturulan, farklı motif ve desenlerin ortaya çıkarılmasını sağlayan bir el sanatıdır.
Cümlem: Filografi kursunda Türk bayrağını yaptım.
ney: Klasik Türk müziğinde ve özellikle tekke müziğinde yer alan, kaval biçiminde, yanık sesli, kamıştan yapılmış, üflemeli bir çalgı
Cümlem: Neyi çalabilmek ilk başlarda çok zordur.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.
1. Metinde adı geçen el sanatları nelerdir?
Cevap: Nakış, oya, çini, altın-gümüş işçiliği, tezhip, hat, kaligrafi, cam sanatı, mozaik, ahşap işleme, keçe, filografi, ebru, doğal taş işçiliği, tespih yapımı.
2. Balibey Hanı ne amaçla yapılmıştır?
Cevap: Kent dışından gelen tüccarlara hizmet vermek amacıyla yapılmıştır.
3. Anlatıcı hanı gezerken Atatürk’ün hangi sözünü hatırlamıştır?
Cevap: “Sanatsız kalan bir milletin, hayat damarlarından biri kopmuştur.”
4. Günümüzde Balibey Hanı ne amaçla kullanılmaktadır?
Cevap: Geleneksel el sanatlarının sergilendiği ve üretildiği sanat çarşısı olarak kullanılmaktadır.
5. Metinde geçen “Sanatçı olunmaz, sanatçı doğulur.” sözünden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: Sanat yeteneği doğuştan gelen bir özelliktir. Eğitimle geliştirilebilir ama temeli insanın doğasında olmalıdır.
3. ETKİNLİK
8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Hecce Yayınları Sayfa 244 Cevabı
Okuduğunuz metnin konusunu ve ana fikrini aşağıya yazınız.
Metnin Konusu: Balibey Hanı’nda yer alan geleneksel el sanatları çarşısı ve burada yaşatılan sanat dalları.
Metnin Ana Fikri: Geleneksel el sanatları kültürel değerlerimizin bir parçasıdır ve gelecek nesillere aktarılması için korunmalıdır.
4. ETKİNLİK
Okuduğunuz metne uygun yeni başlıklar bularak bu başlıkları aşağıya yazınız.
- Balibey Hanı’nda Sanatın İzinde
- El Sanatlarının Canlandığı Yer
- Tarih ve Sanatın Buluştuğu Han
- Sanatın Kalbi: Geleneksel El Sanatları Çarşısı
5. ETKİNLİK
Metni tekrar okuyunuz. Metni okurken önemli olduğunu düşündüğünüz bölümleri “not alma” yöntemine uygun şekilde kendi ifadelerinizle aşağıya yazınız.
- El sanatları, su, toprak, ağaç gibi doğal malzemelerden yapılan geleneksel ürünlerdir.
- İlk başta ihtiyaç için yapılan bu sanatlar zamanla estetik amaçlı gelişmiştir.
- Balibey Hanı, 15. yüzyılda tüccarlar için yapılmış tarihi bir handır.
- Günümüzde bu hanın odaları el sanatları atölyesi olarak kullanılmaktadır.
- Mozaik, tezhip, oya, çini, kaligrafi, filografi, ebru gibi sanatlar bu han içinde yaşatılmaktadır.
- “Sanatçı olunmaz, sanatçı doğulur.” anlayışı sanatçının ruhunu ve emeğini anlatır.
- Atatürk’ün “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuştur.” sözü metnin vurguladığı düşüncedir.
6. ETKİNLİK
8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Hecce Yayınları Sayfa 245 Cevabı
Aşağıda verilen cümlelerdeki anlatım bozukluğunun nedenini ve doğru cümleyi noktalı yerlere sırasıyla yazınız.
Cümle: Yaşlı ağaca dayanmış uyumaya çalışıyordu.
Bozukluk Nedeni: Anlam belirsizliği (yaşlı mı, ağaç mı?)
Doğru Cümle: Yaşlı adam, ağaca dayanmış uyumaya çalışıyordu.
Cümle: Oyun oynayan arkadaşlarına bakar, uzaktan izlerdi.
Bozukluk Nedeni: Nesne eksikliği
Doğru Cümle: Oyun oynayan arkadaşlarına bakar, onları uzaktan izlerdi.
Cümle: Onun elindeki kitabın ücreti ne kadar?
Bozukluk Nedeni: Kelime yanlışlığı (ücret yerine "fiyat")
Doğru Cümle: Onun elindeki kitabın fiyatı ne kadar?
Cümle: Siyasi ve toplum olaylarını gözlemliyordu.
Bozukluk Nedeni: Tamlayan uyumsuzluğu
Doğru Cümle: Siyasi ve toplumsal olayları gözlemliyordu.
7. ETKİNLİK
Sınıfınızda metinde geçen “Elleri, kafası ve yüreği ile çalışan insan, sanatkârdır.” sözünü açıklayan bir konuşma yapınız. Konuşmanızda güdümlü konuşma stratejisini uygulayınız. Bu stratejiyi uygulayabilmek için sizden önce konuşan arkadaşlarınızın duygu ve düşüncelerini anladığınızı onlara hissettirerek düşüncelerinizi etkili bir şekilde açıklayınız. Konuşmanız sırasında yaşadıklarınızdan ya da gözlemlerinizden örnekler verebilirsiniz. Konuşmalarınızda uygun geçiş ve bağlantı ifadeleri kullanmaya özen gösteriniz.
Konu: “Elleri, kafası ve yüreği ile çalışan insan, sanatkârdır.”
Merhaba arkadaşlar,
Bugün sizlerle çok anlamlı bir söz üzerine konuşmak istiyorum: “Elleri, kafası ve yüreği ile çalışan insan, sanatkârdır.” Bu söz sadece sanatla uğraşanları değil, hayatında tutkuyla çalışan herkesi anlatır.
Bir sanatkâr sadece iş yapan kişi değildir. O, yaptığı işe kalbini, aklını ve emeğini katan insandır. Örneğin, bir ebru ustası sadece boya damlatmaz, içindeki huzuru suya yansıtır. Ya da bir ressam sadece fırça tutmaz, hayal gücünü renklere döker.
Ben geçen sene cam boncuğu atölyesinde ders almıştım. Öğretmenimiz her parçayı işlerken öyle titiz çalışıyordu ki hayran kaldım. İşte gerçek sanatkâr olmak bu: hem el emeği hem düşünce hem de yürek…
Unutmayalım ki bizler de hayatımızda severek ve düşünerek yaptığımız her işte birer sanatkâr olabiliriz.
Teşekkür ederim.
8. ETKİNLİK
Dosya kâğıdına açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici ya da tartışmacı anlatım biçimlerinden istediğinizi kullanarak Mustafa Kemal Atatürk’ün “Sanatsız kalan bir milletin, hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” sözünden hareketle bilgilendirici bir metin yazınız. Metninize uygun bir başlık belirleyiniz. Metninizi gözden geçirirken varsa metninizdeki yazım, noktalama hatalarını ve anlatım bozukluklarını düzeltiniz. Yazdığınız metni sınıfta arkadaşlarınıza okuyunuz. Metninizi sınıf panosunda paylaşabilirsiniz.
Başlık: Sanat, Bir Milletin Ruhudur
Mustafa Kemal Atatürk’ün “Sanatsız kalan bir milletin, hayat damarlarından biri kopmuştur.” sözü sanata ve sanatçıya verdiği değeri açıkça gösterir. Bu söz, sadece sanatı değil, aynı zamanda bir milletin var oluş nedenlerinden birini anlatır.
Sanat, duygularımızı ifade etmenin, kültürümüzü yaşatmanın en etkili yollarından biridir. Ebru, çini, tezhip, hat, cam sanatları gibi geleneksel sanatlar, geçmişin izlerini geleceğe taşır. Bu sanat dallarıyla uğraşmak, sadece el becerisi değil, aynı zamanda sabır, estetik bakış ve duygu ister.
Sanatsız bir toplum, köklerinden uzaklaşır. Oysa sanatı yaşatan milletler hem kültürlerini korur hem de dünyaya kendi değerlerini tanıtır. Hepimiz birer sanat gönüllüsü olabiliriz. Bir motif işleyerek, bir resim çizerek ya da bir enstrüman çalarak bu kültüre katkı sağlayabiliriz.
Unutmayalım, sanatın olduğu yerde sevgi, barış ve estetik vardır.