Okumayı Yönetme
1. Soru: Görselde dikkatinizi çeken (renkler, yazılar, fiziksel özellikler vs.) unsurlar nelerdir? Bunların kullanılma nedenlerine dair tahminlerinizi söyleyiniz.
Cevap: Görselde dikkat çeken ilk unsur, kırmızı renkteki nostaljik tramvaydır. Kırmızı renk dikkat çekicidir ve geçmişe ait bir atmosferi yansıtır. Yazılar büyük puntolarla yazılmıştır ve siyah renk tercih edilmiştir; bu da romanın ciddiyetini ve çatışmasını vurgular. “Fatih” ve “Harbiye” kelimeleri arasında bir çizgi olması, iki farklı dünyanın karşıtlığını gösterebilir.
2. Soru: Görselin taşıdığı sembolik değere yönelik tahminlerde bulununuz.
Cevap: Tramvay, Fatih ile Harbiye arasındaki geçişi, yani doğu ile batı kültürü arasındaki yolculuğu sembolize ediyor olabilir. Aynı zamanda başkarakterin iç dünyasındaki ikilemleri, gelenek ile modernlik arasındaki çatışmayı da simgeleyebilir.
3. Soru: Kapakta yer alan unsurlardan hareketle romanın içeriğine yönelik (konusu, kahramanları, olayların zamanı ve mekânı vb.) tahminlerde bulununuz.
Cevap: Kapaktaki tramvay, olayların İstanbul’da geçtiğini düşündürür. Romanın konusu, doğu-batı, gelenek-modernlik çatışması olabilir. Karakterler bu iki yaşam tarzı arasında bocalayan gençlerden oluşabilir. Olaylar muhtemelen Cumhuriyet’in ilk yıllarında, modernleşmenin etkili olduğu bir dönemde geçmektedir.
Anlam Oluşturma ve Çözümleme
SORGUCU
Görevi: Romandaki anlatım biçimi, dil, teknikler ve anlatım özelliklerini belirler.
Örnek Cevap: Fatih-Harbiye’de anlatım betimleyici ve duygusal bir dille yapılmıştır. İç konuşma tekniği kullanılmış, karakterin iç dünyasına dair derin çözümlemeler yapılmıştır. Yazar, okuyucunun duygularına hitap eden etkileyici bir dil kullanır.
BAĞ KURUCU
Görevi: Roman ile yazar veya günümüz arasındaki bağlantıları kurar.
Örnek Cevap: Peyami Safa’nın doğu-batı çatışmasına olan ilgisi, bu romanda da güçlü şekilde hissedilir. Fatih ve Harbiye semtleri üzerinden geleneksel ile modern hayat tarzları arasındaki farklar anlatılmış, bu durum günümüz gençlerinin kimlik arayışına benzetilebilir.
KARAKTER USTASI
Görevi: Karakterleri belirler, özelliklerini tanımlar, diğer karakterlerle ilişkisini açıklar.
Örnek Cevap: Neriman, romanın ana karakteridir. Kararsız, hayalperest ve çevresinden etkilenen bir kişiliği vardır. Şinasi ise gelenekçi, dürüst ve sadıktır. Macit modern hayatı temsil eder. Neriman’ın bu iki karakter arasında kalması, iç dünyasındaki çatışmayı gösterir.
ÖZETLEYİCİ
Görevi: Romanın temasını belirler, yapısını çözümler (olay örgüsü, mekân, zaman vb.)
Örnek Cevap: Romanın teması: doğu-batı çatışması, kimlik arayışı, geleneksel değerler ve modernleşme.
Olaylar İstanbul’un Fatih ve Harbiye semtlerinde geçer.
Zaman: Cumhuriyet’in ilk yılları.
Olay örgüsü: Neriman’ın iç çatışmaları ve karar süreci etrafında şekillenir.
SANATÇI
Görevi: Romandan yola çıkarak bir ürün ortaya koyar (resim, şema, afiş vb.)
Örnek Cevap: Romandan ilham alarak Fatih ve Harbiye semtlerinin özelliklerini karşılaştıran bir kavram haritası hazırlanabilir. Ayrıca Neriman'ın içsel çatışmasını yansıtan bir duygu haritası ya da karakter gelişim grafiği çizilebilir.