Hazırlık Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 199-209 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 199 Söz Varlığım Cevapları

Fatih-Harbiye romanından yapılan alıntılardan yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdaki tabloda günlük konuşma diline veya edebî dile örnek oluşturacak ifadeleri "✔” işareti ile belirtiniz.

1. Bölüm: Günlük konuşma dili ve edebi dil ayrımı

2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadelerin anlamlarını metnin bağlamından hareketle verilen boşluklara yazınız.

2. Bölüm: Altı çizili ifadelerin anlamını bağlam içinde açıklama

1. Sandalye ileşti → Sandalyeye yakınlaştı, temas etti.
2. Saz yapacaklar → Müzik çalacaklar, eğlence düzenleyecekler.
3. Zemin ararlardı → Bahane, ortam, neden ararlardı.
4. Fedakârlıkla sevk etti → Zor ve zahmetli bir işe özveriyle yönlendirdi.
5. İliklerine işlemiş → Kokunun etkisi çok derinlere kadar geçmişti.
6. Lâğvedeceklermiş → Kapatacaklarmış, yürürlükten kaldıracaklarmış.

Sayfa 200 Sıra Sizde Cevapları

Fatih-Harbiye’nin olay örgüsünü aşağıdaki şemada sıralayarak yazınız.

Olay Örgüsü Şeması (Tamamlanmış)

1. Neriman ile Şinasi evlenme planları yaparken aralarındaki kültürel farklılıklar su yüzüne çıkar.
2. Neriman, Batı’ya hayranlık duymaya başlar ve Beyoğlu çevresine ilgi gösterir.
3. Macit adlı gençle tanışır ve Batı tarzı eğlencelere yönelir.
4. Şinasi, Neriman’ın yalan söylediğini düşünerek onu takip eder.
5. Şinasi, Neriman’ı Beyoğlu’nda görür ve büyük hayal kırıklığı yaşar.
6. Neriman, Macit ile ilişkisini sürdürürken içsel çatışmalar yaşamaya başlar.
7. Macit, Neriman’ı baloya davet eder; bu, Neriman için büyük bir sınav olur.
8. Neriman son anda baloya gitmekten vazgeçer ve kendi değerlerine dönmeye karar verir.
9. Neriman, Şinasi ile evleneceğini söyler ve iç huzuruna kavuşur.

Olayın Sebep – Sonuç Yazımı (Örnek)

Seçilen Olay: Neriman’ın baloya gitmekten vazgeçmesi ve Şinasi ile evleneceğini söylemesi

Neden: Neriman, Batılı yaşam tarzının kendisine uygun olmadığını ve Şinasi’nin temsil ettiği değerlere daha yakın olduğunu fark eder. Vicdanı, değer yargıları ve aidiyet duygusu bu kararı almasına neden olur.

Sonuç: Batı özentisi bir hayat yerine kendi köklerine ve geleneksel değerlere yönelir. Bu kararla birlikte hem iç çatışması sona erer hem de huzur bulur.

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Romandaki olay akışını serim, düğüm ve çözüm şeklinde ayırınız.

• Serim: Neriman ve Şinasi’nin ilişkisi, Neriman’ın Batı hayranlığı, Macit ile tanışması.
• Düğüm: Neriman’ın Şinasi ile Macit arasında kalması, içsel çatışmalar yaşaması.
• Çözüm: Neriman’ın batı özentiliğinden vazgeçmesi, Şinasi ile evlenmeye karar vermesi.

Bu ayırımı olayların gelişme sırasına, gerilimin artma/azalma durumuna göre yaptım.

2. Fatih-Harbiye romanını siz yazmış olsaydınız olayların gelişiminde hangi değişiklikleri yapardınız?

Eğer ben yazsaydım, Macit karakterini daha derinlemesine işler, onun da içsel dönüşümünü gösterirdim. Ayrıca Neriman’ın karar verme sürecini daha uzun ve kararsızlıklarla dolu şekilde anlatırdım. Olayları çok daha fazla karakterin gözünden anlatmak isteyebilirdim.

3. Fatih-Harbiye’de anlatılan olaylardan hangilerini kendi yaşamınızla ilişkilendirebilirsiniz?

Neriman’ın yaşadığı kararsızlık, kimlik arayışı ve ait olma hissi, günlük hayatımda da zaman zaman yaşadığım duygular. Özellikle farklı yaşam tarzları ve değerler arasında kaldığımızda, benzer içsel çatışmalarla yüzleşiyoruz.

Sayfa 201 Sıra Sizde Cevapları

1. Fatih-Harbiye romanındaki karakterleri belirleyiniz. Yaşadıkları sosyal çevreyi ve bu çevrenin özelliklerini aşağıdaki tabloya yazınız.

2. Fatih-Harbiye romanındaki karakterler aracılığıyla hangi millî, manevi ve evrensel değerlerin ifade edildiğini eserin tamamını dikkate alarak belirleyiniz. Bunları aşağıdaki tabloya yazınız.

3. Günümüzde bu değerleri temsil eden unsurlar nelerdir? Örnekler yazınız.

Günümüzde bu değerler;

• Geleneksel Türk sanatları (hat, ebru, musiki),
• Aile bağlarının güçlülüğü,
• Toplumda saygı, hoşgörü, sadakat gibi manevi değerlerin yaşatılması,
• Milli bayramlar, kültürel festivaller, halk oyunları,
• Dini günlerde yapılan yardımlar ve dayanışma örnekleri ile temsil edilmektedir.

Sayfa 202 Düşün Paylaş Cevapları

Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

1. Yukarıdaki bilgilerden hareketle Peyami Safa’nın yaşamının Fatih-Harbiye romanına yansımaları hakkındaki düşüncelerinizi yazınız.

Peyami Safa’nın çocukluk yaşlarından itibaren kitaplara duyduğu ilgi, ruhî ve felsefî konulara merakı, onun derin düşünen bir yazar olarak şekillenmesini sağlamıştır. Bu özellikler, Fatih-Harbiye romanında bireyin içsel çatışmaları, Doğu-Batı kültürleri arasında yaşanan değer bunalımı gibi temalara açıkça yansımaktadır. Peyami Safa’nın ruh ve düşünce derinliği, karakterlerin psikolojik çözümlemelerinde ve toplumun değişen değerlerine yönelik eleştirilerinde kendini gösterir.

2. Peyami Safa’nın ruhiyat ve felsefeye olan ilgisi hangi karakterlere yansımıştır? Fatih-Harbiye romanından örnekler vererek açıklayınız.

Peyami Safa’nın ruhiyat ve felsefeye olan ilgisi, özellikle Neriman ve Şinasi karakterlerinde belirgin şekilde yansımıştır:

Neriman, Batı yaşam tarzına duyduğu ilgi ile geleneksel değerler arasında kalır. Bu çelişki, onun içsel dünyasında ciddi bir çatışmaya neden olur. Bu durum Peyami Safa’nın insan ruhuna dair gözlemlerinin ve felsefî bakış açısının bir yansımasıdır.

Şinasi, geleneksel değerlere ve maneviyata bağlı, sade bir yaşam sürmeyi tercih eden bir karakterdir. Onun düşünce dünyası, Doğu kültürünün ve manevî değerlerin temsilcisi olarak şekillendirilmiştir.

Bu karakterlerin yaşadığı içsel gelgitler ve düşünsel sorgulamalar, yazarın kendi ruhî ve felsefî yolculuğunun izlerini taşır.

Sayfa 203 Sıra Sizde Cevapları

1. Fatih-Harbiye’nin kişi kadrosunu aşağıdaki tabloya göre sınıflandırınız.

2. Neriman’ın en belirgin davranış özellikleri nelerdir? Bu davranışları tetikleyen temel etmenler:

Davranış Özellikleri:

• Kararsızlık
• Değişime açık olma
• Toplumsal statüye önem verme
• Çevresel etkilere kolayca kapılma

Temel Etmenler:

• Batı hayranlığı
• Macit’in lüks yaşamı
• Şinasi ile kültürel farklar
• Toplumda kabul görme arzusu

3. Neriman’ın kişiliğinde ve düşüncelerinde anlatı boyunca yaşanan değişimler:

Başlangıçta Batı’ya hayran, gösterişe düşkün ve kendi kültürüne yabancı bir karakterken; romanın ilerleyen bölümlerinde yaşadığı içsel çatışmalarla kendi benliğini ve değerlerini fark eder. Doğu-Batı arasında yaşadığı bocalama, vicdan muhasebesi ve Şinasi’nin sadakati, onu yeniden geleneksel değerlere yönlendirir.

4. Romanın iletisini kendi kurgulayacağınız bir karakter üzerinden vermek isteseydiniz, bu karakterin özellikleri neler olurdu?

Özellikler:

• Hem Doğu’yu hem Batı’yı bilen, denge kurabilen, kültürel yozlaşmaya kapalı, bilinçli bir genç.
• Ailesine saygılı, ancak yeniliklere de açık.
• Eleştirel düşünebilen, toplumda dönüşüm yaratabilecek bir lider adayı.

5. Roman Macit üzerinden anlatılsaydı, yardımcı karakterler kim olurdu?

• Macit’in annesi: Onun aile yapısını ve değerlerini temsil ederdi.
• Neriman: Başkarakterin duygusal ve düşünsel dönüşümünde etkili olurdu.
• Şinasi: Macit ile zıtlaşan kültürel değerlerin temsilcisi olurdu.
• Faiz Bey: Macit’in karşısındaki gelenekçi ses olarak yer alırdı.

6. Roman karakterlerinden hangisini kendinize daha yakın hissettiniz? Nedenleriyle yazınız.

Cevap: Şinasi’yi kendime daha yakın hissediyorum. Çünkü o, değerlerine bağlı, sabırlı ve kararlı bir karakter. Duygularını sömürmeden yaşayan, mütevazı kişiliği ve çalışkanlığıyla hayatta kendi yolunu çizmesi bana örnek oluyor.

Sayfa 204 Yorumluyorum Cevapları

Fatih-Harbiye romanından yapılan alıntıdan yararlanarak soruları cevaplayınız.

1. Bu alıntıda adı geçen karakterlerin hangilerinin gerçek hayattan esinlenerek roman kurgusuna dâhil edildiğini, hangilerinin tamamen kurgu olduğunu düşünüyorsunuz? Aşağıdaki tabloya sebepleriyle yazınız.

2. Fatih-Harbiye romanında başka hangi karakterlerin gerçek hayattan esinlenilerek oluşturulduğunu düşünüyorsunuz? Gerekçelendiriniz.

Cevap: Şinasi karakterinin, dönemin idealist aydın gençlerini yansıttığını düşünüyorum. Halkına bağlı, kültürüne sahip çıkan ve geleneklerine sadık bir yapıya sahiptir. Bu tür bireyler, özellikle Tanzimat sonrası yetişen gençler arasında sıkça görülüyordu. Ayrıca Faiz Bey karakteri de yazarın babası üzerinden şekillendirilmiş olabilir.

3. Roman karakterlerinin gerçekliğinin okuyucu üzerindeki etkileri bakımından değerlendirilmesi:

Cevap: Gerçekliğe yakın karakterler okuyucunun empati kurmasını kolaylaştırır. Okuyucu, bu karakterler aracılığıyla kendi hayatından izler bulur ve romanla duygusal bağ kurar. Neriman’ın içsel çatışmaları ya da Şinasi’nin sadakati, okuyucunun kendi yaşantısında karşılık bulabileceği duygulardır.

4. Fatih-Harbiye romanında kurgulanmış roman kişiliklerinden hangisiyle tanışmak isterdiniz? Nedenleriyle yazınız.

Cevap: Faiz Bey ile tanışmak isterdim. Geleneklerine bağlı, sakin, bilgili ve anlayışlı bir baba figürü. Hayata bakışı ve sabırlı yapısıyla bana rehberlik edebilecek bir karakter olduğunu düşünüyorum. Onunla kültür, kitaplar ve aile üzerine konuşmak isterdim.

Sayfa 205 Yorumluyorum Cevapları

1. Aşağıdaki tabloyu dolduralım:

2. Metinlere göre soruları yanıtlayalım:

a. İçinde bulunduğu mekânın Neriman’ın ruhsal durumuna etkisini açıklayınız.

Cevap: Neriman hangi mekândaysa ruh hâli de ona göre şekillenmektedir. Fatih’teyken geçmişi, ailesi ve değerleriyle iç içedir; huzurludur. Ancak Beyoğlu’na geçince dış görünüşe, lükse ve modern hayata özenir, içsel çatışma yaşar. Ruhsal dünyasında denge kurmakta zorlanır. Özellikle Beyoğlu gibi yerler onun bocalamasını artırır.

b. Löbon adlı pastanenin Neriman ile Fahriye üzerinde farklı etkiler bırakmasının nedenleri neler olabilir? Yazınız.

Cevap: Löbon pastanesi Batılı hayat tarzının bir göstergesidir. Neriman için bu pastane bir özlem ve hayranlık sembolü iken, Fahriye için sıradan ve abartılmış bir yerdir. Bu fark, Neriman’ın Batı özentili yapısını ve Fahriye’nin daha geleneksel düşünce tarzını gözler önüne serer. Aynı mekân, iki karakterin farklı dünya görüşlerini yansıtır.

Sayfa 206 Sıra Sizde Cevapları

1. Fatih-Harbiye’de mekânın roman kişileri üzerindeki etkisini gösteren örnekler veriniz.

Cevap: Neriman’ın kişiliği Fatih’te geleneksel, ailesine bağlı, manevi değerlere saygılı bir hâl alırken; Beyoğlu’nda özgürlük arayışı içinde, Batı özentisi taşıyan birine dönüşür. Şinasi Fatih semtinin sadeliğiyle bütünleşirken, Macit daha çok Batı’yı temsil eden Harbiye çevresiyle uyum içindedir. Mekânlar, karakterlerin içsel dünyalarını şekillendirir.

2. Fatih-Harbiye’nin kurgusunun mekân üzerinden oluşturulduğunu göz önünde bulundurarak mekânların anlatıya olan etkilerini değerlendiriniz. Seçtiğiniz mekânları anlatıdaki önemine göre aşağıdaki şemada konumlandırınız.

Şemadaki sıraya göre en etkili olandan en az etkili olana doğru:

1. Beyoğlu – Batılı yaşam tarzını, değişimi ve Neriman’ın iç çatışmasını simgeler.
2. Fatih – Geleneksel ve manevi değerlerin merkezi, ailevi bağların temsilcisi.
3. Harbiye – Batı özentisinin ilk adımları, Macit ile olan ilişkinin başladığı yer.
4. Löbon Pastanesi – Neriman ile Fahriye’nin farklılıklarını net biçimde ortaya koyar.
5. Darülelhan – Neriman ile Şinasi’nin ortak müzik geçmişine atıf yapar.
6. Şehzadebaşı – Neriman’ın gözlem yaparak zihinsel dönüşüme geçtiği yer.
7. Tramvay – Geçiş mekânıdır; Doğu ile Batı arasında zihinsel gidip gelmeleri simgeler.

3. Yaşadığınız çevredeki mekânların kişiliğinize etkileri hakkındaki düşüncelerinizi yazınız.

Cevap: Yaşadığım çevredeki mekânlar kişiliğimi doğrudan etkiliyor. Sessiz ve yeşil alanların olduğu bir mahallede yaşamak, bana huzur ve dinginlik kazandırıyor. Ayrıca cami, kütüphane ve kültür merkezi gibi yerlerin bulunması, hem manevi hem entelektüel gelişimime katkı sağlıyor. Kalabalık ve karmaşık şehir merkezlerine gittiğimde ise daha stresli ve gergin hissediyorum. Bu da yaşadığım yerin benim karakterime huzur, sabır ve düşünce derinliği kattığını gösteriyor.

Sayfa 207 Cevapları

4. Fatih-Harbiye romanında verilmek istenilen iletiler göz önünde bulundurulduğunda yazarın mekân olarak İstanbul’u seçmesiyle ilgili düşüncelerinizi yazınız.

Cevap: İstanbul, hem Doğu’nun hem Batı’nın izlerini taşıyan tarihi bir şehirdir. Fatih semti geleneksel ve manevi değerlere bağlılığı temsil ederken, Harbiye ve Beyoğlu Batılılaşmayı ve modernleşmeyi simgeler. Bu zıtlık, romanın ana teması olan Doğu-Batı çatışmasını etkili şekilde ortaya koyar. İstanbul’un kültürel çeşitliliği, karakterlerin içsel çatışmalarını yansıtmak için uygun bir zemin sunar.

5.

a. Yazacağınız bir romanda mekân olarak aşağıda görselleri verilen şehirlerden hangisini seçerdiniz? Neden?

Cevap: Kudüs’ü seçerdim. Çünkü Kudüs; farklı inançların, medeniyetlerin ve kültürlerin buluştuğu kutsal ve tarihi bir şehirdir. Aynı zamanda çatışma, barış ve direniş gibi temaların işlendiği güçlü bir semboldür.

b. Seçtiğiniz bu mekânı kullanarak romanınızda nasıl bir çatışma kurgulardınız?

Cevap: Bir tarafta dini inançlarına sıkı sıkıya bağlı bir genç ile diğer tarafta kültürel kimliğini kaybetmiş, aidiyet duygusunu sorgulayan bir karakterin yollarının Kudüs’te kesişmesini konu alırdım. Bu iki karakter, Kudüs’ün kutsal atmosferinde kendi kimlikleriyle yüzleşir ve değişim sürecine girer.

c. Seçtiğiniz mekân aracılığıyla romanınızda ne tür iletiler oluştururdunuz?

Cevap: Barış içinde bir arada yaşamanın mümkün olduğu, kimlik arayışının insanın en derin çatışması olduğu ve inançların bireyin ruhsal gelişiminde önemli bir rol oynadığı mesajlarını verirdim. Aynı zamanda tarihî mirasın korunmasının, sadece geçmişe değil geleceğe de sahip çıkmak anlamına geldiğini anlatmak isterdim.

Sayfa 208 Düşün Paylaş Cevapları

1. Fatih-Harbiye’de Neriman’ın baloya gitmek için babasından izin almasına kadar yaşanan önemli olayların özeti:

Neriman, Batı hayranlığı içinde büyümüş bir genç kızdır. Modern yaşama duyduğu ilgi nedeniyle Macit’in düzenleyeceği baloya katılmak ister. Ancak geleneksel değerlere bağlı babası bu isteğe sıcak bakmaz. Babasından izin alma süreci, Neriman’ın hem iç dünyasındaki çatışmaları hem de Doğu-Batı kültürleri arasındaki sıkışmışlığını gözler önüne serer. Macit’in etkisinde kalsa da ailesi ve Şinasi’ye karşı olan sorumlulukları arasında kalır. En sonunda, iç hesaplaşmalar yaşar ve bu süreç onu değerlerini yeniden sorgulamaya iter.

2. Eserin bu bölümünü özetlerken hangi özellikleri göz önünde bulundurduğunuzu açıklayınız.

Özette hangi özellikler ön planda tutuldu?

• Olaylar anlam bağlantısıyla sıralandı.
• Kısa ve net cümleler kullanıldı.
• Karakterin dönüşüm süreci vurgulandı.
• Önemli olaylara odaklanıldı, detaydan kaçınıldı.

3. Özetlediğiniz bölümün temasını belirleyiniz. Bu temanın roman genelinde öne çıkarılmak istenen düşünce ile örtüşüp örtüşmediğini tespit ediniz.

Bu bölümün teması:
➡ Geleneksel değerler ile modern yaşam tarzı arasında kalmak

Romanın geneliyle uyumu:
Bu tema roman boyunca devam eder. Neriman’ın yaşadığı kültürel ve psikolojik bunalımların temelinde bu değer çatışması vardır.

4a. Fatih-Harbiye romanında tespit ettiğiniz çatışmaları aşağıdaki şemada
ilgili başlıkların altına yazınız.

4b. Olay akışı bu çatışmalarla nasıl etkilenmiştir?

Romanın ana olayları bu çatışmalar üzerine kurulmuştur. Neriman’ın kararları, bu iç ve dış çatışmalardan doğar. Çatışmalar hem karakter gelişimini etkiler hem de olayların yönünü belirler.

Sayfa 209 Düşün Paylaş - Sıra Sizde Cevapları

DÜŞÜN PAYLAŞ

1. Fatih-Harbiye’deki olayların hangi zaman diliminde gerçekleştiğini romandan örnekler vererek açıklayınız.
Olaylar, Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında, özellikle 1930’lu yıllarda geçmektedir. Romanda geçen semtler, ulaşım araçları (örneğin tramvay), kıyafetler, eğlence hayatı gibi unsurlar dönemin özelliklerini yansıtır. Örneğin, Neriman’ın baloya gitmek istemesi ve Macit’in piyano çalması gibi Batı etkili alışkanlıklar, dönemin modernleşme sürecinin bir yansımasıdır.

2. Romanın kurgulanma zamanı ile olayların gerçekleşme zamanını belirleyerek bu unsurların metnin içeriğine katkısını değerlendiriniz.
Romanın olay zamanı ile yazıldığı dönem birbirine çok yakındır. Yazar, tanık olduğu bir dönemi anlattığı için gerçekçi bir atmosfer oluşturmuştur. Bu yakınlık, karakterlerin yaşadığı iç çatışmaların ve kültürel değişimlerin daha güçlü aktarılmasını sağlamış; okuyucunun dönemin ruhunu daha derin hissetmesine katkı sağlamıştır.

SIRA SİZDE

1. Neriman ve Faiz Bey’in geçmişi anlatılırken romanda hangi teknik kullanılmıştır? Siz olsaydınız farklı zaman dilimlerini anlatmak için hangi yöntemleri tercih ederdiniz?
Romanda geriye dönüş (flashback) tekniği kullanılmıştır. Karakterlerin geçmişleri anlatılırken olay örgüsünden kopmadan geçmiş anılar aktarılmıştır. Ben olsaydım, geçmişle şimdiyi karşılaştıran ikili zaman örgüsü tekniğini tercih ederdim; böylece okuyucu geçmişin bugünü nasıl etkilediğini daha net görebilirdi.

2. Romandaki hangi olaylardan yola çıkarak bunların gerçekleşme zamanı hakkında fikir sahibi olunabilir?
Tramvayların kullanılması, kadınların sosyal hayata yeni yeni katılması, Macit’in Batı tarzı yaşantısı, Neriman’ın babasının klasik Osmanlı terbiyesi gibi unsurlar bize olayların 1930’lu yıllarda geçtiğini düşündürür. O dönem Türkiye’de Batılılaşma çabaları yoğun olarak hissedilmektedir.

3. Romanın kurgusal zamanını değiştirmek isteseydiniz hangi zaman dilimini tercih ederdiniz? Neden?
Eğer roman günümüzde geçseydi, Doğu-Batı çatışması yerini geleneksel-modern yaşam çatışmasına bırakırdı. Günümüz İstanbul’un farklı semtlerinde yaşayan bireyler hâlâ benzer çelişkileri yaşayabiliyor. Bu nedenle günümüzü seçerdim; çünkü bu çatışmalar hâlâ güncelliğini koruyor.