Soru : Saltanat ve cumhuriyet yönetim biçimlerini karşılaştırarak Mustafa Kemal Paşa’nın “Türk milletinin karakterine ve âdetlerine en uygun yönetim cumhuriyet yönetimidir.” sözünü değerlendiriniz.
Ödev cevabı kısaca : Saltanat, halkın yönetimde söz hakkının olmadığı, tek kişinin egemen olduğu bir sistemdir. Cumhuriyet ise halkın iradesine dayanan, özgürlük ve eşitliği esas alan bir yönetim biçimidir. Mustafa Kemal Paşa’nın bu sözünde, Türk milletinin özgürlükçü, eşitlikçi ve bağımsızlık yanlısı karakterine vurgu yapılmaktadır.
Saltanat Yönetimi:
- Egemenlik bir kişiye (padişah) aittir.
- Halkın yönetime katılımı yoktur.
- Yönetim genellikle kalıtsaldır.
- Yasalar, liderin iradesine göre şekillenir.
- Kişisel otorite ön plandadır.
Cumhuriyet Yönetimi:
- Egemenlik halka aittir.
- Halk, seçimler yoluyla yönetime katılır.
- Güç, belirli bir süre için seçilen temsilcilere verilir.
- Hukukun üstünlüğü esastır.
- Özgürlük, eşitlik ve adalet ilkeleri ön plandadır.
Mustafa Kemal Paşa’nın Sözü: Mustafa Kemal Paşa, bu sözünde Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük karakterine işaret etmektedir. Tarih boyunca Türk milletinin boyunduruk altında yaşamayı reddetmesi, mücadeleci ve özgürlükçü yapısı, cumhuriyetin halkın yönetimde söz sahibi olmasını sağlayan bir sistem olarak en uygun yönetim biçimi olduğunu göstermektedir. Saltanatta halkın iradesi yok sayılırken, cumhuriyet yönetimi halkın özgür iradesini temel alır. Bu durum, Türk milletinin karakteri ve gelenekleriyle örtüşmektedir.