Soru : Musul’un Türkiye ve İngiltere açısından önemini araştırarak elde ettiğiniz verileri karşılaştırmalı bir tablo şeklinde hazırlayınız
Ödev cevabı kısaca : Musul, hem Türkiye hem de İngiltere için stratejik, ekonomik ve siyasi nedenlerle kritik bir bölge olmuştur. Türkiye, Misak-ı Millî sınırlarını tamamlamak ve petrol kaynaklarını kullanmak isterken, İngiltere bölgedeki enerji kaynaklarını ve jeopolitik üstünlüğünü korumayı hedeflemiştir. Bu durum, taraflar arasında uzun süreli bir diplomatik çekişmeye neden olmuştur.
Musul’un Türkiye ve İngiltere Açısından Önemi
| Kriterler | Türkiye Açısından Önemi | İngiltere Açısından Önemi |
|---|---|---|
| Stratejik Konum | Türkiye için güney sınırlarının güvenliği açısından stratejik bir bölgeydi. Türkiye’nin sınırlarını Misak-ı Millî’ye göre şekillendirme hedefinin önemli bir parçasıdır. | İngiltere için Ortadoğu’daki sömürge yollarının korunması açısından kritik öneme sahiptir. Ayrıca bölgenin Süveyş Kanalı’na yakınlığı, İngiltere’nin Akdeniz ve Asya arasında ticaret yollarını kontrol etmesi için stratejik bir avantaj sağlar. |
| Ekonomik Kaynaklar | Musul, zengin petrol yatakları ile ekonomik açıdan değerli bir bölgedir. Türkiye, yeni kurulan Cumhuriyet’in ekonomik kalkınması için bu kaynaklara ihtiyaç duyuyordu. | İngiltere, Irak’ta bulunan petrol rezervlerini kontrol etmek ve sömürgelerinin enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla Musul’a sahip olmak istiyordu. Petrol kaynakları, İngiltere’nin sanayileşmiş ekonomisi için vazgeçilmezdi. |
| Tarihi ve Kültürel Bağlar | Musul, Osmanlı Devleti’nin bir parçası olarak tarihsel bağlara sahipti ve nüfusun önemli bir kısmı Türk ve Kürtlerden oluşuyordu. Türkiye için bölgenin halkıyla tarihî, kültürel ve etnik bağlar büyük önem taşıyordu. | İngiltere, Musul’un tarihî bağlarını göz ardı ederek bölgeyi manda yönetimi altındaki Irak’a dahil etmek istemiştir. Bölge halkının tarihî bağlarına değil, İngiltere’nin çıkarlarına uygun bir yönetim şekli oluşturmayı hedeflemiştir. |
| Uluslararası Siyaset | Türkiye, Musul’un kendi sınırları içinde kalmasını sağlayarak Misak-ı Millî sınırlarını gerçekleştirmek istemiştir. Ayrıca bu durum, genç Cumhuriyet’in uluslararası alandaki bağımsızlık ve itibarını artıracak bir unsurdu. | İngiltere, Milletler Cemiyeti gibi uluslararası kuruluşları kullanarak Musul üzerinde hak iddia etmiş ve Türkiye’ye karşı diplomatik bir üstünlük sağlamaya çalışmıştır. Bu sayede Ortadoğu’daki siyasi etkinliğini artırmayı hedeflemiştir. |
| Güvenlik ve İstikrar | Musul, Türkiye’nin güney sınırlarının güvenliği için önemlidir. Bölgedeki Kürt nüfus nedeniyle bu bölgenin Türkiye’nin dışında kalması, gelecekte sınır bölgelerinde ayrılıkçı hareketlere zemin hazırlayabilir endişesini doğuruyordu. | İngiltere, Irak’ta manda yönetimini destekleyerek bölgenin istikrarını kontrol altında tutmak istemiştir. Bu durum, İngiltere’nin Ortadoğu’daki jeopolitik çıkarlarını koruma amacına hizmet ediyordu. |