Soru : Şeker pancarından şeker elde edilmesinde nasıl bir yöntem kullanılır? Kullanılan yöntemde maddelerin hangi özelliklerinden yararlanılır?
Ödev cevabı kısaca : Şeker pancarından şeker elde edilmesinde kristallendirme ve çözünürlük farkı yöntemleri kullanılır. Bu yöntemde maddelerin çözünürlük ve kristalleşme özelliklerinden yararlanılır.
Şeker pancarından şeker elde edilmesi işlemi, birkaç adımı içerir:
- Ezme ve Özütleme: Şeker pancarları kesilir ve sıcak su ile muamele edilerek içindeki şeker çözülerek sıvı hale getirilir. Burada şekerin çözünürlük özelliğinden yararlanılır.
- Arıtma: Elde edilen şekerli su (ham şurup) yabancı maddelerden arındırılır. Bunun için kireç ve karbondioksit gibi maddeler kullanılarak çökeltiler oluşturulur ve filtreleme yapılır.
- Yoğunlaştırma: Şurup, suyun buharlaştırılmasıyla yoğunlaştırılır. Burada kaynama noktası farkından faydalanılır.
- Kristallendirme: Yoğun şekerli sıvı, kontrollü soğutma ile şeker kristallerinin oluşması için kristallendirilir. Bu işlemde şekerin kristalleşme özelliği kullanılır.
- Santrifüjleme ve Kurutma: Kristalleşen şeker santrifüjlenerek sıvıdan ayrılır ve kurutularak beyaz toz şeker elde edilir.
Kullanılan Maddelerin Özellikleri:
- Çözünürlük Farkı: Şeker sıcak suda kolayca çözünürken, diğer maddeler çözünmez veya çökeltilerek ayrılır.
- Kaynama Noktası: Su buharlaştırılarak şurup yoğunlaştırılır.
- Kristalleşme: Şeker soğutma ile kristal hale getirilir.