Türkiye Metni Cevapları
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 160 Cevabı
KEŞİF YOLCULUĞU
Soru: Şiir okumayı sever misiniz? Neden?
Cevap: Evet, şiir okumayı seviyorum çünkü şiirler duyguları etkili bir şekilde ifade eder ve okurken bana farklı duygular hissettirir.
Soru: İnsanlar, duygularını ifade etmek için neden şiiri seçiyor olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Şiirde ahenkli ve etkili bir söyleyiş olduğu için insanlar duygularını ifade etmek için şiiri seçiyor olabilirler. Şiir, az kelimeyle çok şey anlatır ve okuyucuda güçlü duygular uyandırır.
Öğretmeniniz şiiri okurken siz de onu kitabınızdan takip ediniz. Şiiri tür özelliklerini de dikkate alarak işitilebilir bir ses tonuyla anlamı yansıtacak şekilde vurgu ve tonlamaya dikkat ederek okuyunuz. Okumanız sırasında metin üzerindeki renklendirmeleri dikkate alınız.
Arkadaşınız şiiri okurken anlamadığınız ifadelerin altını çiziniz. Uygun zamanda bu ifadeleri öğretmeninize sununuz.
Türkiye Şiiri - Adil Turan
Şair, Türkiye'nin doğal güzelliklerini, insanların çalışkanlığını ve kültürel değerlerini coşkuyla anlatıyor. Şiir, Türkiye'ye duyulan sevgi ve bağlılığı ifade eden güçlü dizeler içeriyor:
- “Âşık olmuşum taşına, toprağına,” ifadesiyle şair, Türkiye'ye olan derin sevgisini ve bağlılığını vurguluyor.
- “Gözlerin ne güzel deniz mavisi, Ormanlar urban olmuş yeşil yeşil;” dizeleriyle Türkiye'nin doğal güzelliklerine övgüler sunuyor.
- “Elimde saz, dilimde türkü memleketim.” dizesinde Türkiye'ye olan sevgi, halk müziği ve kültürel değerler aracılığıyla ifade ediliyor.
Bu şiir, Türkiye'nin doğasını, insanlarını ve kültürel mirasını yücelten bir yapıya sahip.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 161 Cevabı
1. ETKİNLİK
Soru: Şiir üzerinde yapılmış renklendirme ile ilgili aşağıdaki cümleleri tamamlayınız.
-
Renklendirme, şiiri okumamı ve anlamamı sağladı çünkü: Renk değişimleri, şiirin farklı duygularını ve ritmini anlamama yardımcı oldu. Renklerin farklılığı duraklama yerlerini belirlememde etkiliydi.
-
Renklendirme, şiiri okumama ve anlamama yardımcı olmadı çünkü: Renklerin değişimi, dikkatimi dağıttı ve odaklanmamı zorlaştırdı.
2. ETKİNLİK
Soru: Okuduğunuz şiirde geçen aşağıdaki kelimelerin anlamını tahmin ederek yazınız. Tahmininizin doğruluğunu TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz. Doğru çıkan tahminlerinizin karşısındaki kutuyu işaretleyiniz.
Ekin
- Tahminim: Tarlaya ekilen bitki (✓)
- Sözlük anlamı: Tahılın tarlaya atıldığı andan harman oluncaya kadar aldığı durum
Gütmek
- Tahminim: Hayvanları otlağa getirip götürmek (✓)
- Sözlük anlamı: Hayvan veya hayvan sürüsünü önüne katıp otlatmak
Bayır
- Tahminim: Eğimli arazi (✓)
- Sözlük anlamı: Küçük yokuş
Katık
- Tahminim: Ekmeğin yanında yenen peynir gibi gıdalar (✓)
- Sözlük anlamı: Ekmekle karın doyurmak gerektiğinde, ekmeğe katılan peynir, zeytin, helva vb. yiyecek
Urba
- Tahminim: Giysi (✓)
- Sözlük anlamı: Giysi
Banmak
- Tahminim: Ekmeği yemeğin suyuna sokup çıkarmak (✓)
- Sözlük anlamı: Katı bir şeyi sulu veya tuz, biber vb. toz durumundaki maddelerin içine batırıp çıkarmak
Saz
- Tahminim: Bağlama (✓)
- Sözlük anlamı: Bağlama
Saadet
- Tahminim: Mutluluk (✓)
- Sözlük anlamı: Mutluluk
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 162 Cevabı
3. ETKİNLİK
1- Birinci bölümde şair, memleketine duyduğu derin sevgiyi hangi ifadeyle dile getirmiştir?
Cevap: Şair, "Âşık olmuşum" ifadesiyle memleketine duyduğu derin sevgiyi dile getirmiştir.
2- Şair, şiirin ikinci bölümünde hangi ifadeleri kullanarak Türkiye’ye duyduğu sevgiyi anlatmıştır?
Cevap: Şair, Türkiye’nin doğasının güzelliklerini vurgulayan "deniz mavisi", "ormanlar", "nehirler" gibi ifadeleri kullanarak sevgisini anlatmıştır.
3- Vatanı için bu şiiri yazan birinin mutlu olduğu söylenebilir mi? Neden?
Cevap: Evet, vatanı için bu şiiri yazan birinin mutlu olduğu söylenebilir çünkü şiir boyunca coşkulu bir sevgi ve bağlılık dile getirilmiştir.
5- Şair ülkemizin hangi kültürel özelliklerinden söz etmiştir?
Cevap: Şair, ülkemizin halk kültürüne ait davul, zeybek, saz gibi ögelerden söz etmiştir.
6- Şiire bir bölüm ekleyecek olsanız bu bölümde ülkemizin hangi özelliğini ön plana çıkarırdınız? Neden?
Cevap: Ek bir bölüm ekleyecek olsaydım, Kurtuluş Savaşı’nı ve Atatürk’ün ülkemiz için önemini vurgulardım. Çünkü bu dönem, ülkemizin bağımsızlığı ve birliği için büyük bir öneme sahiptir.
4. ETKİNLİK
a. Şiiri bir görsele dönüştürmek isteseniz aşağıdaki görsellerden hangisini seçerdiniz?
Cevap: Ortadaki halay çeken insanların olduğu görseli seçerdim.
b. Şiirdeki hangi kelime veya kelime grupları ilgili görseli seçmenizi sağladı?
Cevap: "El ele tutuşun, hep birleşiniz" ifadesi bu görseli seçmemde etkili oldu.
c. Yukarıdaki dörtlükte "beşiniz" ile kastedilen beş kişiyi şair ulu çamlara benzetmiştir. Bu kişilerin benzetildiği diğer unsuru da siz bulup yazınız.
Cevap: Sıra dağlar.
d. Okuduğunuz Türkiye şiirinde "Elimde saz, dilimde türkü memleketim." dizesinde benzetme yapılmıştır. Bu benzetmede benzeyen ve benzetilenin ne olduğunu belirleyiniz.
Benzeyen: Memleketim
Benzetilen: Saz ve türkü
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 163 Cevabı
5. ETKİNLİK
Soru: Aşağıdaki şiiri okuyunuz.
UÇAN BALON
“Ben bir uçan balondum
Minik bir çocuğun sıcacık ellerinde,
Kaçıverdim fırsatını bulup
Uçtum göklerin maviliklerine, özgürlüğe.
Bir başımayım şimdi Bulutların arasında
Hoplayıp zıplayacak Dostum yok söyleşecek”
Soru: Okuduğunuz şiirden hareketle soruları cevaplayınız.
1- Şiir balonun ağzından yazılmıştır. (Evet)
2- Şiirde balona ve insana ait bazı özellikler verilmiştir. (Evet)
4- Cansız varlıkların insanlar gibi konuşmasına "konuşturma sanatı" denir. (Evet)
6- İnsan dışındaki varlıklara insana ait özellikler verilmesine "kişileştirme sanatı" denir.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 164 Cevabı
6. ETKİNLİK
Soru: Şiirden aşağıdaki sevgi türlerine yönelik ifadeler bulup karşılarına yazınız.
- Vatan Sevgisi: "Âşık olmuşum taşına, toprağına, Eli kalem, eli kazma, eli kürek tutan insanlarına."
- Doğa Sevgisi: "Gözlerin ne güzel deniz mavisi, Ormanlar urban olmuş yeşil yeşil."
- İnsan Sevgisi: "Eli kalem, eli kazma, eli kürek tutan, Yüzü toprak kokan, Sınırlarında omuz omuza yatan insanlarına."
7. ETKİNLİK
a. Okuduğunuz şiiri düzyazıdan ayıran özellikler:
- Kafiye ve ölçüye dikkat edilmiştir.
- Mısralardan oluşur.
- Duygular ahenkli bir şekilde aktarılır.
- Kelime seçimlerinde derin anlamlar yüklenmiştir.
b. Belirlediğiniz özelliklerin şiire katkısı:
Bu özellikler, şiire duygusal derinlik ve ahenk katar, okurun hislerini harekete geçirir ve şiirin etkileyiciliğini artırır.
8. ETKİNLİK
a. Paragrafta cümle içinde kullanılan büyük harflerin hangi amaçla kullanıldığını söyleyiniz:
- Berkay: Kişi adı olduğu için büyük harfle başlamıştır.
- Dünya Çocuk Hakları Günü: Özel bir gün ismi olduğu için büyük harfle başlamıştır.
- Çocuk Olmak: Kitap adı olduğu için her kelimesi büyük harfle başlamıştır.
- Ay: Gezegen adı olduğu için büyük harfle başlamıştır.
b. Paragraftaki büyük harflerin kullanımını inceleyiniz. Büyük harflerin kullanımına dair kurallar:
- Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar.
- Özel gün ve bayram isimleri büyük harfle başlar.
- Kitap, dergi, gazete isimlerinin her kelimesi büyük harfle başlar.
- Gezegen ve yıldız isimleri büyük harfle başlar.
c. Kurallara uygun örnek cümleler:
- "Ahmet, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda gösteri yapacak."
- "Dün gece Güneş'in batışını izledik."
- "Bu yaz 'Sefiller' kitabını okumayı planlıyorum."
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 165 Cevabı
9. ETKİNLİK
a. En mutlu olduğunuz yer neresidir? Neden?
En mutlu olduğum yer deniz kenarıdır. Deniz kenarında olmak beni rahatlatır ve huzur verir. Dalga sesleri, serin rüzgar ve masmavi deniz manzarası beni mutlu eder.
b. Konuşma Örneği: "Sevgili öğretmenim ve arkadaşlarım, en mutlu olduğum yer deniz kenarıdır. Orada olmak beni adeta başka bir dünyaya götürür. Deniz kokusunu içime çekmek, dalgaların sesini dinlemek bana huzur verir. Deniz kenarında yürümek ya da sadece oturup manzarayı izlemek, bütün stresimi alır. Doğanın içinde, denizle baş başa kalmak beni çok mutlu ediyor. Bu yüzden deniz kenarı, en sevdiğim yer. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim."
10. ETKİNLİK
Soru: Uzun süredir ülkemizden ayrı kalmış, Türkiye’ye özlem duyan bir çocuk olduğunuzu düşünün. Duygularınızı ifade eden bir konuşma yapınız.
Anlatmak istediklerinizi açık ve anlaşılır biçimde ifade ediniz.
Konuşmanızda öğrendiğiniz söz sanatları, atasözü, deyim vb. söz varlıklarını kullanmaya özen gösteriniz.
Konuşma Metni: "Uzun süredir Türkiye’den uzakta, başka bir ülkede yaşıyorum. Her sabah gözümü açtığımda Türkiye'yi düşünmeden edemiyorum. Oradaki dostlarımı, ailemi ve güzel İstanbul’u çok özledim. ‘Bülbülü altın kafese koymuşlar, ah vatanım demiş’ derler ya, işte ben de burada ne kadar iyi koşullarda yaşasam da, Türkiye’nin hasreti içimde bir yara gibi büyüyor. Türkiye’nin tarihi yerleri, mis gibi kokan Türk kahvesi, sıcacık insanların samimi sohbetleri… Tüm bunları çok özlüyorum. İnşallah bir gün o topraklara geri dönecek ve özlemimi gidereceğim. Türkiye’nin kıymetini uzakta olduğum bu zamanlarda daha da iyi anladım. Beni dinlediğiniz için çok teşekkür ederim."
Bu konuşmada atasözü ve deyim kullanılarak özlem duygusu anlatılmakta ve Türkiye’ye olan bağlılık dile getirilmektedir.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 166 Cevabı
11. ETKİNLİK
a. Aşağıdaki cümlelerde istenen sanatları kullanarak örnekler yazınız.
- Benzetme Sanatı "Kalbim, kışın ortasında açan bir çiçek gibi umut doluydu."
- Kişileştirme Sanatı "Güneş, dağların ardından gülümseyerek yeni bir günü selamladı."
- Konuşturma Sanatı "Ay, ‘Bu gece sizinle parlayacağım,’ diye fısıldadı."
b. Karekodu okutarak metni dinleyiniz ve sanat örneklerini belirleyiniz.
- Kişileştirme: "Ağaçlar, rüzgarla dans ediyordu."
- Konuşturma: "Deniz, ‘Bu sahilde dinlenin,’ der gibiydi."
- Benzetme: "Şehir, gece bir yıldız denizi gibi parlıyordu."
12. ETKİNLİK
Soru: Bu topraklarda yaşayan bin yıllık bir çınar ağacı olduğunuzu hayal edin. Vatan toprağı üzerinde yaşanan her olaya şahit oldunuz. Söz sanatlarından ve temada öğrendiğiniz söz varlıklarından yararlanarak çınar ağacının bu konuyla ilgili duygularını aşağıdaki cümleden hareketle defterinize yazınız.
Bir çınar ağacının ağzından vatan sevgisiyle ilgili bir metin yazınız.
"Merhaba arkadaşlar, ben Bursa’da bin yıldır yaşayan bir çınarım. Tarihin tüm görkemini dallarımda hissettim. Osmanlı’nın kuruluşundan Kurtuluş Savaşı’na kadar nice olaya şahit oldum. Gölgesinde nice kahramanlar dinlendi, fısıldanan umut dolu duaları işittim. Gün geldi, sevinçle yapraklarımı salladım; gün geldi, hüzünle dallarımı eğdim. Her mevsimde, bu toprakların ne kadar değerli olduğunu bir kez daha anladım. Şimdi, bu ulu topraklarda geleceğe kök salan her çocuğun umutlarına gölge olmak için sabırsızlanıyorum. Vatan sevgisi, dallarımda yankılanan bir destan gibi… Her yaprağımda, bu toprakların bin yıllık hikayesi var."
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 167 Cevabı
13. ETKİNLİK
a. Tanıtım Kartı Bilgileri
- Adı Soyadı: Alper Gezeravcı
- Doğum Yeri: Mersin, Silifke
- Doğum Tarihi: 1979
- Eğitim Durumu: İstanbul Hava Harp Okulu, Elektronik Mühendisliği (Lisans); Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü (Yüksek Lisans)
- Mesleği: Astronot
- Görevde Olduğu Yıl: 2024
- Görev Yaptığı Yerler: Uzay araştırmaları ve deney çalışmaları kapsamında uzay ortamında bulunmuştur.
b. Türkiye Şiirinin Şairi ile Alper Gezeravcı'nın Ortak Özellikleri
Her iki kişi de vatan sevgisini derin bir şekilde hissetmiş ve bu sevgiyi yaptıkları işlerde göstermiştir. Şair vatan sevgisini şiirleriyle ifade ederken, Alper Gezeravcı ise ülkemizin adını bilim ve uzay alanında duyurarak ülkesine katkı sağlamıştır. Her ikisi de ülkesini yüceltme amacı taşımaktadır.
c. "Vatanını en çok seven görevini en iyi yapandır." Sözünün Açıklaması
Bu söz, vatan sevgisinin sadece sözlerle değil, icraatlarla gösterilmesi gerektiğini ifade eder. Vatanını gerçekten seven bir insan, mesleğini ve sorumluluklarını en iyi şekilde yerine getirerek topluma katkı sağlar. Örneğin, bir doktor hastalarını özenle tedavi ettiğinde, bir öğretmen öğrencilerine en iyi eğitimi verdiğinde, veya bir bilim insanı ülkesini uluslararası alanda başarıyla temsil ettiğinde, hepsi bu sevgiyi göstermiş olur. Çünkü vatanın kalkınması, o ülkenin insanlarının işini en iyi şekilde yapmasıyla mümkündür. Bu yüzden Atatürk'ün sözü, vatanseverliği en somut şekilde tanımlar.
BU GÖREV BİZİM
Soru: “Bir musibet bin nasihatten iyidir.” ve “Öfkeyle kalkan zararla oturur.” atasözlerinin anlamlarını araştırınız.
“Bir musibet bin nasihatten iyidir.” atasözünün anlamı: Bazen insanlara yapılan uyarılar ya da verilen nasihatler etkili olmayabilir. Ancak yaşanan olumsuz bir olay ya da kötü bir tecrübe, insanın ders almasını sağlar ve hatalarından dönmesine yardımcı olur. Bu nedenle, kötü bir deneyim, birçok öğütten daha etkili bir öğretici olabilir.
“Öfkeyle kalkan zararla oturur.” atasözünün anlamı: Öfkeyle hareket eden, aceleyle ve düşünmeden karar veren insanlar, genellikle pişmanlık ya da zarar yaşar. Öfke anında verilen kararlar sağlıklı olmaz, bu yüzden sakin kalıp düşünerek hareket etmek gerekir.
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 168 Cevabı
Hikâye ya da masal dinlemeyi ve okumayı sever misiniz? Ya film izlemeyi? Bugün okumayı, dinlemeyi veya izlemeyi sevdiğimiz tüm bu hikâye, masal, fikra, fabl gibi metinler ile film veya çizgi filmleri daha iyi anlamamızı, içerdikleri önemli bilgileri daha kolay bulmamızı sağlayacak bir strateji öğreneceğiz. Hazır mısınız?
Saydığımız metinlerin ve filmlerin hepsi öyküleyici metin yapısını kullanır. Öy- küleyici metin yapısını kullanan metin ve filmlerde farklı kahramanların başından geçen olaylar anlatılır. Peki, bu tür metin ve filmlerde önemli bilgiler nelerdir ve bunları bulmak ne işe yarar?
Bu tür metinlerde önemli bilgiler; yaşanan olaylar, bu olayları yaşayan şahıs veya varlıklar, olayların yaşandığı yer ve zamandır. Bu bilgileri belirlediğimizde daha sonra hatırlamamız gereken kısımları sade bir şekilde ortaya çıkarmış oluruz. Ayrıca öyküleyici metinleri özetlerken bu önemli bilgileri kullanırız. Kendimiz bir öyküleyici metin yazmak istediğimizde planımızı bu yapıyı kullanarak hazırlayabiliriz.
HAYDİ BAŞLAYALIM
Öğretmenimiz şimdi stratejinin nasıl kullanıldığını gösterecek. Metindeki olay akışını, şahıs/varlık kadrosunu, yer ve zamanı yazarken sesli düşünecek. Stratejiyi kullanırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini bize öğretecek. Öğretmenimizin sunumunu dikkatle izlerken aşağıdaki noktalara dikkat edelim.
Soru: Öğretmenimiz öyküleyici metinlerdeki önemli bilgileri nasıl belirledi?
- Cevap: Öğretmenimiz önemli bilgileri filmi zaman zaman durdurarak belirledi. Bunu yaparken gereksiz detaylara takılmadı. Olay, şahıs ve varlıklar, yer ve zamanı buldu. Mesela “Herkes suçu kanıtlanana kadar masumdur.” gibi ders verici ifadelerde filmi durdurup tahtaya yazdı.
Soru: Özellikle olay akışını yazarken yaşanan olayları kısa ve öz olarak nasıl ifade etti?
- Cevap: Olay akışını yazarken özellikle olayın akışında önemli yere sahip olan durumlara odaklandı. Çok önemli olmayan olay ve durumlara değinmedi.
Biz Uyguluyoruz
Soru: 4-6 kişilik gruplar oluşturalım ve karekodu okutarak filmi izleyelim. İzleme sırasında öğretmenimizin rehberliğinde stratejiyi uygulayalım. Bu aşamada aşağıdakilere dikkat edelim.
Öğretmenimiz bize kendi uygulamasındaki sıraya uygun olarak ne yapacağımızı söyledikten sonra grup olarak söyleneni uygulayalım. Grup olarak çalışırken önce birlikte düşünüp tartışalım, ortak bir karara varalım, sonra kararımızı çalışma kâğıdımıza yazalım.
Çalışırken ihtiyaç duyarsak öğretmenimizden yardım alalım. Öğretmenimiz biz çalışırken bir eksiklik fark ederse onun uyarılarına uygun olarak çalışmamızı düzenleyelim.
Şahıs/Varlık kadrosu: Yaman Dede, kervan, hayvanlar, Bulut, orman memuru, Maysa, kuş(şahin),
Yer: kayalıklar, tepe, açıklık bir yer, dere, çadır, orman
Zaman: Gündüz vakti, gece, sabah
Olay akışı:
- Hayvanların yangından dolayı kaçması
- Yangın çıktığının anlaşılması
- Orman memurunun yangını söndürmede yetersiz kalması
- Hep beraber elden ele su taşıyarak yangının söndürülmesi.
- Kervanın kafileyi orada çadırda geçirmesi
- Yangın yerine fidan dikilmesi
- Kervanın yola devam etmesi
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 169 Cevabı
Yine Uyguluyoruz
Soru: Şimdi 2-3 kişilik küçük gruplar oluşturalım ve karekodu okutarak filmimizi izleyelim. Filmi izlerken stratejiyi kullanalım. Bu aşamada aşağıdakilere dikkat edelim.
Bu kez öğretmenimiz, gerekmedikçe bize müdahalede bulunmayacak. Önceki uygulamalardaki sırayı takip ederek stratejiyi kullanalım. Stratejiyi uygularken grup arkadaşlarımızla konuşup tartışalım, önceden bildiklerimizi ve yeni öğrendiklerimizi çalışma kâğıdımıza yazalım.
Şahıs/Varlık Kadrosu: Hayri, Kâmil, Sevim, Akın, Hale, Hayri, Mert
Yer: Mert’in evi, kütüphane
Zaman: Gündüz vakti
Olay Akışı:
- Mert’in telefonla oynaması
- Mert’in arkadaşlarının matematik ödevi yapmak için kütüphaneye gitme planı yapmaları
- Mert’in kütüphaneye gitmeyip bunu telefondaki sanal mahalle uygulamasında yapmayı tercih etmesi
- Mert’in internet bağımlılığıyla ilgili bir rüya görmesi
- Mert’in aklının başına gelmesi
Sıra Sende
Soru: Artık stratejiyi kullanmayı öğrendik. Şimdi kitabımızdaki “Altı Üstü Bir Yarış” adlı metni dinlerken stratejiyi kendimiz kullanabiliriz.
Şahıs/Varlık Kadrosu: Yiğit, Yiğit’in arkadaşları, Yiğit’in babaannesi, Yiğit’in babası
Yer: Bisiklet yolu, Yiğitlerin apartmanı ve evi,
Zaman: O gün şeklinde belirtilmiş
Olay Akışı:
- Yiğit ve arkadaşlarının bisiklet yarışı yapmaları.
- Yiğit’in kendine çok güvenmesi ama yarışı kaybetmesi ve çok üzülmesi
- Arkadaşlarının Yiğit’i teselli etmeye çalışmaları ve bunun bir işe yaramaması
- Eve gelince kızıp bisikletine zarar vermesi
- Bunun için pişman olması
- Yiğit’in yaşadıklarını babaannesine anlatması
- Babaannesinin Yiğit’i öfke konusunda uyarması
- Yiğit’in olayı ağlayarak babasına anlatması